آیا فناوری دریچه ورود قرآن به قلب‌ها است؟/ محتوا باید تغییر کند
گروه جامعه: نحوه استفاده از فناوری‌های نوین از جمله فناوری واقعیت افزوده، امروز در سازمان فعالیتهای قرآنی دانشگاهیان کشور مورد بررسی قرار گرفت.
در ابتدای این نشست، محمدصادق برادران، معاون مرکز رشد و شکوفایی فناوری‌ها و هنر قرآنی ضمن معرفی برنامه‌ها و اقدامات سازمان فعالیتهای قرآنی دانشگاهیان کشور، عنوان کرد: سازمان فعالیتهای قرآنی در ادامه فعالیتهای خود به این نتیجه رسید که باید پژوهش و آموزش حرفه‌ای و نوآوری قرآنی را مورد توجه قرار دهد که این تفکر منجر به تأسیس مرکز رشد فناوری‌ها و هنر قرآنی شد.
وی با تأکید بر اینکه این مرکز آماده دریافت ایده‌های قرآنی و حمایت از تحقق و به مرحله تولید رساندن این ایده‌ها است، در خصوص خدمات ارائه شده در این مرکز به افراد و گروه‌های ایده‌پرداز و خلاق گفت: ما محل و فضای کار در اختیار گروه‌ها قرار می‌دهیم و آموزش‌ها و مشاوره‌های لازم در خصوص بازاریابی حرفه‌ای برای محصولات ارائه می‌شود، همچنین گروه‌ها را برای دریافت حمایت‌های مالی به نهادهای مربوطه معرفی و محصولات آنها را معرفی و تبلیغ می‌کنیم.
برادران اعلام کرد: افراد و گروه‌هایی که ایده‌های
قرآنی دارند می‌توانند با مراجعه به صفحه پذیرش مرکز رشد فناوری‌ها و هنر قرآنی در
سایت www.quranati.ir مراجعه و یا در
تلگرام به آدرس @quranati با ما در ارتباط باشند.
در ادامه این نشست، محمد آزین، مدیرعامل مؤسسه مطالعات راهبردی تعلیم و تربیت برهان در خصوص استفاده از فناوری‌های نوین در آموزش قرآن کریم به کودکان، گفت: اگر ما انسان را متشکل از سه جنبه معرفتی و دانشی، گرایشی و کنشی و رفتاری ببینیم، آموزش معمولاً با لایه دانشی و معرفتی انسان سر و کار دارد و نهایتاً با لایه رفتاری ارتباط دارد.
وی ادامه داد: نگاه دینی کاملاً تمرکز بر لایه گرایشی انسان دارد، یعنی کاملاً تمرکز بر روی ایمان است که جایگاه آن در قلب انسان است نه در ذهن و عمل و رفتار ما. عمل نیز به شرطی که نتیجه ایمان باشد یا به تقویت ایمان منجر شود، ارزشمند است. بر همین اساس، اگر قرآن بخوانیم و حتی قرآن تفسیر کنیم، اما منجر به تقویت ایمانی ما نشود، هیچ ارزش رشدی برای من نخواهد داشت.
آزین عنوان کرد: آموزش‌های ارائه شده در مدارس ما بر لایه‌های دانشی و رفتاری تمرکز دارد، اما باید تمرکز را بر روی لایه گرایش بگذارد، چون ما با ایمان سر و کار داریم.
در کتاب‌های دینی فرض بر این است که کودک خدا را قبول ندارد
آزین با مطرح کردن این سؤال که چرا چنین اتفاقی رخ داده است؟ گفت: ما در کتاب‌های درسی دینی، دین را آموزش می‌دهیم. یعنی وقتی کتاب دینی را باز می‌کنیم، می‌بینیم فرض گرفته شده که کودک خدا را قبول ندارد و تلاش می‌کند که به کودک وجود خدا، معاد و ... را اثبات کند. اگر ما این پیش فرض را تغییر دهیم و باور داشته باشیم که در دل ما ایمان هست، اما شدت و ضعف دارد؛ در دل کودک هم لایه و سطحی از ایمان وجود دارد و باید زمینه‌‌ای را فراهم کنیم که این ایمان رشد و نمو پیدا کند، آموزش‌های ما تغییر پیدا می‌کند.
وی تصریح کرد: به جای اینکه فرض کنیم ما آدم‌های بزرگ‌تر، با سواد بالاتر و مومن هستیم که به بچه‌ای که ایمان ندارد ایمان را منتقل می‌کنیم، باید باور داشته باشیم که در دل کودکان باور به خدا است و باید تقویت شود.
مدیرعامل مؤسسه مطالعات راهبردی تعلیم و تربیت برهان با تأکید بر اینکه باید مراقب باشیم آموزش‌های ما به سمت آموزش دانشی پیش نرود، گفت: کتاب‌های درسی ذهن ما را هدف گرفته‌اند در حالی که هدف قرآن دل ما است و آیات قرآن نیز حتی وقتی شگفتی‌های خلقت را مطرح می‌کند مقصودش خلقت و ارتباط آن را مخلوق (لایه‌های گرایشی) است نه آموزش دانش.
در آموزش مسائل دینی نباید نگاه دانش‌محور داشته باشیم
آزین افزود: در آموزش مسائل دینی نباید نگاه دانش محور داشته باشیم، بلکه آموزش تقوا باید محور آموزش‌ها باشد. تقوا هم چیز پیچیده‌ای نیست، تقوا یعنی کنترل میل. به بچه‌ها می‌توان آموخت و آنها را تمرین داد که هر کاری را نکنند و به هر میل و خواسته خود عمل نکنند. مثلاً محیط کلاس را تمیز نگه‌دارند.
وی ضمن هشدار نسبت به این مسئله که نباید در استفاده از فناوری برای آموزش مسائل دینی اصل را فناوری قرار دهیم، گفت: نباید بازی اصل گرفته شود و بعد بنشینیم و ببینیم که در قالب بازی چه باید ارائه شود.
مدیرعامل مؤسسه مطالعات راهبردی تعلیم و تربیت برهان در ادامه سخنان خود مدل «نظریه تربیت» و پنج مرحله تربیتی مد نظر این مدل را مطرح کرد و گفت: بر اساس این مدل، تربیت شامل پنج مرحله است. مرحله اول: انسان در هر شرایطی باید شناخت وحدت گرا از نفس و هویت خود داشته باشد. بر عکس کتاب‌های درسی که آموزش را از خداشناسی آغاز می‌کنند. «من عرف نفسه فقد عرف ربه».
وی ادامه داد: مرحله دوم درک وحدت گرا از عالم هستی و اینکه درک کنیم در یک سیر هستیم و خدا لحظه به لحظه به ما فیض می‌رساند است و مرحله سوم درک موقعیت خود در عالم هستی است که این سه مرحله از جنس گرایش و باور است.
آزین مرحله چهارم را تشخیص وظیفه و مرحله پنجم را عمل به وظیفه که هر دو مراحلی ذهنی، معرفتی و اجرایی هستند عنوان و اظهار کرد: هر فناوری فرصت و تهدید است و باید مراقب باشیم در دو دام نیفتیم. اول دام سکولاریسم و جدا کردن قرآن و دروس دینی از سایر دروس است (که این اتفاق افتاده) و دوم دام تکنیک‌‌زدگی که در آن قالب را مهم‌تر از مسئله در نظر بگیریم.
وی در پایان سخنانش تصریح کرد: فناروی‌های نوین دو امکان و فرصت را نیز در اختیار ما قرار می‌دهند، اول امکان آموزش شخصی را فراهم می‌کنند که موجب می‌شود دانش‌آموزان محدود به کلاس و آموزش‌های مدرسه نباشند و بتوانند با فناوری مطالب مورد نیاز خود را دریافت کنند و دوم آموزش تعاونی است که بستر خوبی برای ایجاد تعاون و همکاری فراهم می‌کنند و بچه‌ها این امکان را دارند که با مشارکت با هم یک کار خوب را انجام دهند. که بر این اساس می‌توان به جای طراحی برنامه‌های رقابتی نرم‌افزارها و بازی‌ها مشارکت‌جو و انگیزشی تولید کرد.
«کاربرد واقعیت افزوده در جذاب سازی آموزش‌ها» موضوعی بود که محمد قندهاری مدیرعامل شرکت «سوشیا سافت» در خصوص آن صحبت و نمونه‌هایی از کاربرد واقعیت افزوده در آموزش قرآن کریم را مطرح کرد.
وی به اقدامات صورت گرفته در این خصوص توسط «پیتر گولد» که یک تازه مسلمان آمریکایی است، اشاره و اظهار کرد: وی ایده «عینک نور» را مطرح کرد که نمونه‌ای از عینک گوگل است و مسلمانان با زدن این عینک و نگاه کردن به آیات قرآن(که به زبان عربی است) ترجمه آیات را مشاهده می‌کنند. پیتر گولد همچنین جنبش‌هایی مانند «امت خلاق» و «مسلمانان باید شاد باشند» و ... را نیز به راه انداخته است.
قندهاری در ادامه عنوان کرد: در سال 2016 نیز محققان سعودی کار پیتر گولد را گسترش داده و ایده دوربین قرآنی را ارائه دادند که با استفاده از آن می‌توان به تفسیر آیات و تلاوت‌های مختلف دست یافت. در غرب نیز کتاب‌های تعاملی داستان‌های انبیاء برای کودکان مسیحی تولید شده است.
سرعت پایین اینترنت مشکل استفاده از واقعیت افزوده در ایران
وی مشکل استفاده از واقعیت
افزوده برای استفاده در کشورمان را گران بودن این تکنولوژی، سرعت پایین اینترنت در
ایران و نبود محتوا اعلام کرد و گفت: با استفاده از نرم‌افزارها و ایده‌های مختلف
توانستیم دو مشکل اول را کاهش دهیم اما در زمینه تولید محتوا، محتوای جذاب کم
داریم که تلاش کردیم از فیلم‌های موجود استفاده کنیم و با اپلیکیشن‌های موجود کتاب‌های
داستان انبیا را جذاب کنیم.
بر اساس این گزارش، مهدی فیض، معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش، آخرین سخنران این نشست هم‌اندیشی بود.
وی با تأکید بر اینکه در آموزش‌های قرآنی به دنبال یک هدف هستیم و آن رشد است، گفت: ما می‌خواهیم افرادی را تربیت کنیم که اگر قاری قرآن هم می‌شوند به معنای واقعی در زندگیشان رشد داشته باشند. اینکه فردی اکنون 10 خط قرآن حفظ است سال بعد 100 سطر رشد نیست.
فیض با تأکید بر اینکه باید آسیب‌شناسی شود که چرا با این همه برنامه و کار فرهنگی رشد و ارتقای فرهنگی در افراد رخ نمی‌دهد، گفت: اگر نسبت بگیریم که افرادی که قبل از انقلاب با بودجه محدود خود کار فرهنگی می‌کردند کارشان چه راندمانی داشت و اکنون با بودجه‌های صرف شده کارهای فرهنگی چه راندمانی دارد، می‌فهمیم که مشکل بودجه نیست.
مسجد را هر کسی و هر پولی نمی‌تواند آباد کند
وی با اشاره به آیه 18 سوره توبه که می‌فرماید: «إِنَّمَا يَعْمُرُ مَسَاجِدَ اللَّهِ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَأَقَامَ الصَّلَاةَ وَآتَى الزَّكَاةَ وَلَمْ يَخْشَ إِلَّا اللَّهَ فَعَسَى أُولَئِكَ أَنْ يَكُونُوا مِنَ الْمُهْتَدِينَ؛ مساجد خدا را تنها كسانى آباد مى‌كنند كه به خدا و روز بازپسين ايمان آورده و نماز برپا داشته و زكات داده و جز از خدا نترسيدهاند، پس اميد است كه اينان از راهيافتگان باشند» گفت: مسجد را هر کسی و هر پولی نمی‌تواند آباد کند و خداوند فقط اعمال را از متقین قبول می‌کند.
آدم بی‌تقوا اگر قرآنی را منتشر کند این قرآن کسی را هدایت نخواهدکرد
فیض ادامه داد: آدم بی‌تقوا اگر قرآنی را منتشر کند این قرآن کسی را هدایت نخواهدکرد. با چاپ قرآن و تولید نرم‌افزار هم به تنهایی اثر رشد و هدایتی اتفاق نمی‌افتد. همه این‌ها از جنس صفر «عدد 0» هستند و باید یکی «عدد 1» کنار آنها بیاید تا اثر بخش شوند و آن عدد یک، یک انسان صاحب نَفَس است که اگر کنار ابزار نباشد رشد و هدایت اتفاق نخواهد افتاد.
وی تأکید کرد: تا انسان در کنار نرم‌افزار نباشد، آموزش‌های ارائه شده توسط نرم‌افزار تأثیر نخواهد داشت. باید یک مربی قرآن در کنار نرم‌افزار حفظ قرآن باشد تا فرد را راهنمایی و بر وی تأثیرگذار باشد.
فیض در پایان گفت: در تولید محتواهای تکنولوژی محور باید تجدید نظر شود و فناوری‌‌هایی تولید شوند که همه جنبه کمک آموزشی داشته باشند.
گزارش تصویری نشست را اینجا ببینید!
