حجت‌الاسلام دعاگو:
روزهای سپید و فرصتی طلایی برای خودشناسی
گروه جامعه: یک استاد حوزه، اعتکاف را فرصتی طلایی برای محو خودخواهى در امواج بلند خداگرایى و خدمت به امت اسلامى دانست و بیان کرد: در این ایام باید سعی کنیم پله پله به خدا نزدیک شویم.
حجت‌الاسلام والمسلمین، مصطفی دعاگوی کربلایی، مدرس حوزه و دانشگاه، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین المللی قرآن(ایکنا)، اعتکاف را فرصتی طلایی برای آرامش روح، صبر، دعا، توبه و استغفار در انسان‌ها دانست و بیان کرد: خداوند سالانه فرصت‌های متعددی را برای توبه و پاک شدن از گناه در اختیار انسان قرار می‌دهد که ایام اعتکاف از آن جمله است.
وی با بیان اینکه باید اعتقاد داشته باشم که در ایام اعتکاف میهمان خداوند متعال هستیم و این میهمانی بزرگ قطعا ما را متحول می‌کند، افزود: ماه رجب گاه اعتکاف است. در این ماه، که هنگامه تحول است، عاکفان کوی دوست، با حضور در صحن و سرای دوست، پلههای سلوک را پیموده و پله پله به خدا نزدیکتر می‌شوند. معتکف روزه‌اش، نمازش، حضورش در مسجد و دیگر اعمالش مایه تقرب است و کسی که میزبان این ضیافت است همه را یکسان می‌بیند، لذا باید از فرصت اعتکاف بهترین بهره را ببریم.
مهیای ضیافت بزرگ در ماه وصال شوید
دعاگو ادامه داد: در خانه دوست، سفره‌ای از مغفرت و بخشایش گسترده شده و عاکف با صیقل روح و روان، زنگار گناه از دل خود می‌زداید و مهیای ضیافت بزرگ در ماه وصال می‌گردد. ماهی که عشاق از سفره پرفیض الهی، لقمه‌های راز بر می‌چینند و عطر قرآن از ژرفای دل به مشام معتکفین می‌رسد.
این استاد حوزه تصریح کرد: اعتکاف از جمله عبادت‌های مستحب است که فرد برای مدتی مشخص (دست‌کم سه روز) در مسجد می‌ماند و روزه می‌گیرد. ارکان این عبادت، اقامت در مسجد و روزه است و هیچ عبادت یا عمل خاص دیگری برای آن تعیین نشده است، با این حال، معتکفان بیشتر وقت خود را صرف انجام اعمال عبادی می‌کنند.
وی در خصوص نحوه اقامت و فعالیت‌هایی که در این ایام باید انجام شود، اظهار کرد: نحوه اقامت و یا خروج از مسجد احکام و شرایطی دارد که در کتاب‌های فقهی، در باب اعتکاف بیان شده است. اعتکاف زمان مخصوصی نیز ندارد، ولی در روایات بهترین زمان برای اعتکاف ماه رمضان، به‌ویژه دهه سوم آن بیان شده است.
این کارشناس مذهبی بیان کرد: در ایران، از سال‌های نخست دهه هشتاد، گرایش به اعتکاف در ماه رجب گسترش یافت و اکنون در ایام البیض (۱۳، ۱۴ و ۱۵) این ماه در اکثر شهرها و مساجد بزرگ این کشور این مراسم برگزار می‌شود.
وی با اشاره به انواع اعتکاف، گفت: دو نوع اعتکاف وجود دارد که اولین آن واجب است؛ شخص در این نوع اعتکاف باید حتما روزه‌دار باشد؛ البته روزه داشتن شرط لازم هر اعتکافی است؛ دوم اعتکاف مستحب است که فرد بدون نذر یا عهد و قسم خود اقدام به این عمل بکند؛ که در این صورت اگر تا سحر روز سوم در اعتکاف باشد، ادامه دادن آن تا آخر روز سوم واجب است و در صورت ترک آن، بر شخص واجب است که بعدا به جای آن معتکف شود.
مهم‌ترین ایام برای اعتکاف
دعاگو در ادامه بیان کرد: مهم‌ترین ایام برای اعتکاف روزهای سپید ایام البیض، یعنی روزهای سیزدهم و چهاردهم و پانزدهم رجب و 10 روز آخر ماه رمضان است. البته فضیلت رمضان بیشتر است. اما باید دانست که اعتکاف زمان اختصاصی ندارد و در هر زمانی می‌توان این عمل مستحبی را انجام داد و اوقات ذکر شده فقط زمان‌هایی است که فضیلت آن بیشتر است.
وی اعتکاف را فرصتی برای پرورش جسم و جان دانست و افزود: اعتکاف عهد مودت و میثاق مجدد با پروردگار و عبادتی مستقل به مثابه حج، عمره، روزه، نماز و هر عبادت مستقل دیگر است. اعتکاف معادل طواف کعبه و همتای رکوع و سجود است.
این استاد حوزه تصریح کرد: خدای منّان در قرآن کریم می‌فرماید: «... وَ عَهَدنا اِلی ابراهیمَ وَ اِسمعیلَ اَن طَهّرا بَیتی لِلطّائِفینَ وَ العاکِفینَ وَ الرُکّعِ السُجود؛(آیه 125، سوره بقره) یعنی: و ما به ابراهیم و اسماعیل فرمان دادیم که خانه مرا برای طواف‌کنندگان و معتکفان و رکوع‌کنندگان و سجده‌کنندگان از هرگونه آلودگی تطهیر کنند.»؛ مقدس اردبیلی، یگانه زمان در علم، عمل، شرافت و فضیلت اعتکاف می‌گوید: مبادا کسی گمان کند که اعتکاف مقدمه عبادتی دیگر است. کسی که با طهارت و در حال روزه در مسجد مقیم می‌شود و تعهد قربت در اعتکاف می‌نماید، این عمل عبادت است.
وی اعتکاف را محو خودخواهى در امواج بلند خداگرایی و خدمت به امت اسلامی دانست و بیان کرد: اعتکاف، بیرون رفتن از خانه خویش و مصمم شدن بر حضور در خانه حضرت حق است. عبادتی مستحبی و تقرب‌جویانه و داوطلبانه است که روزه روز سوم آن رنگ وجوب مى‌گیرد. اعتکاف، گریز از لذت‌گرایى و مهار حس خودمحورى و برترى‌‌جوئى و بازگشت از قبله دنیاگرایان به سمت‌و‌سوى قلب و قبله هستی است.
برکات اعتکاف
دعاگو با اشاره به برکات اعتکاف گفت: خود‌سازى، محاسبه نفس، توبه و نیایش، نماز و تلاوت قرآن و استمداد از آستان قدس ربوبى از دیگر برکات اعتکاف است. اعتکاف شرایطی را فراهم می‌کند تا انسان‌ها با توشه معنوى و اعتقادى راسخ و ایمان و امیدى بیشتر، به زندگى خود ادامه داده، خود را براى صحنههاى خطر و جهاد در راه خدا آماده سازند، همیشه با یاد خدا تلاش کنند، خود را در محضر پروردگار ببینند، از نافرمانى او بپرهیزند و به سوى سعادت دنیا و آخرت گام بردارند.
توصیه‌هایی در مورد اعتکافی بهتر
وی با اشاره به توصیه‌هایی در مورد اعتکاف ادامه داد: اعتکاف بهترین فرصت برای مطالعه، تدارک واجبات ترک شده(نمازهای قضا) است که در این ایام باید سعی کنیم تا حد توان از لوازم الکترونیکی دوری کنیم. همراه داشتن لوازم ضروری، دعا برای سلامتی امام زمان(عج)، دعا برای سلامتی بیماران، دعا برای رفع حاجات، نابودی دشمنان، سامان گرفتن جوانان و تفکر و تأمل در قرآن در این مدت فراموش نشود.
وی با بیان اینکه باید اعتقاد داشته باشم که در ایام اعتکاف میهمان خداوند متعال هستیم و این میهمانی بزرگ قطعا ما را متحول می‌کند، افزود: ماه رجب گاه اعتکاف است. در این ماه، که هنگامه تحول است، عاکفان کوی دوست، با حضور در صحن و سرای دوست، پلههای سلوک را پیموده و پله پله به خدا نزدیکتر می‌شوند. معتکف روزه‌اش، نمازش، حضورش در مسجد و دیگر اعمالش مایه تقرب است و کسی که میزبان این ضیافت است همه را یکسان می‌بیند، لذا باید از فرصت اعتکاف بهترین بهره را ببریم.
مهیای ضیافت بزرگ در ماه وصال شوید
دعاگو ادامه داد: در خانه دوست، سفره‌ای از مغفرت و بخشایش گسترده شده و عاکف با صیقل روح و روان، زنگار گناه از دل خود می‌زداید و مهیای ضیافت بزرگ در ماه وصال می‌گردد. ماهی که عشاق از سفره پرفیض الهی، لقمه‌های راز بر می‌چینند و عطر قرآن از ژرفای دل به مشام معتکفین می‌رسد.
این استاد حوزه تصریح کرد: اعتکاف از جمله عبادت‌های مستحب است که فرد برای مدتی مشخص (دست‌کم سه روز) در مسجد می‌ماند و روزه می‌گیرد. ارکان این عبادت، اقامت در مسجد و روزه است و هیچ عبادت یا عمل خاص دیگری برای آن تعیین نشده است، با این حال، معتکفان بیشتر وقت خود را صرف انجام اعمال عبادی می‌کنند.
وی در خصوص نحوه اقامت و فعالیت‌هایی که در این ایام باید انجام شود، اظهار کرد: نحوه اقامت و یا خروج از مسجد احکام و شرایطی دارد که در کتاب‌های فقهی، در باب اعتکاف بیان شده است. اعتکاف زمان مخصوصی نیز ندارد، ولی در روایات بهترین زمان برای اعتکاف ماه رمضان، به‌ویژه دهه سوم آن بیان شده است.
این کارشناس مذهبی بیان کرد: در ایران، از سال‌های نخست دهه هشتاد، گرایش به اعتکاف در ماه رجب گسترش یافت و اکنون در ایام البیض (۱۳، ۱۴ و ۱۵) این ماه در اکثر شهرها و مساجد بزرگ این کشور این مراسم برگزار می‌شود.
وی با اشاره به انواع اعتکاف، گفت: دو نوع اعتکاف وجود دارد که اولین آن واجب است؛ شخص در این نوع اعتکاف باید حتما روزه‌دار باشد؛ البته روزه داشتن شرط لازم هر اعتکافی است؛ دوم اعتکاف مستحب است که فرد بدون نذر یا عهد و قسم خود اقدام به این عمل بکند؛ که در این صورت اگر تا سحر روز سوم در اعتکاف باشد، ادامه دادن آن تا آخر روز سوم واجب است و در صورت ترک آن، بر شخص واجب است که بعدا به جای آن معتکف شود.
مهم‌ترین ایام برای اعتکاف
دعاگو در ادامه بیان کرد: مهم‌ترین ایام برای اعتکاف روزهای سپید ایام البیض، یعنی روزهای سیزدهم و چهاردهم و پانزدهم رجب و 10 روز آخر ماه رمضان است. البته فضیلت رمضان بیشتر است. اما باید دانست که اعتکاف زمان اختصاصی ندارد و در هر زمانی می‌توان این عمل مستحبی را انجام داد و اوقات ذکر شده فقط زمان‌هایی است که فضیلت آن بیشتر است.
وی اعتکاف را فرصتی برای پرورش جسم و جان دانست و افزود: اعتکاف عهد مودت و میثاق مجدد با پروردگار و عبادتی مستقل به مثابه حج، عمره، روزه، نماز و هر عبادت مستقل دیگر است. اعتکاف معادل طواف کعبه و همتای رکوع و سجود است.
این استاد حوزه تصریح کرد: خدای منّان در قرآن کریم می‌فرماید: «... وَ عَهَدنا اِلی ابراهیمَ وَ اِسمعیلَ اَن طَهّرا بَیتی لِلطّائِفینَ وَ العاکِفینَ وَ الرُکّعِ السُجود؛(آیه 125، سوره بقره) یعنی: و ما به ابراهیم و اسماعیل فرمان دادیم که خانه مرا برای طواف‌کنندگان و معتکفان و رکوع‌کنندگان و سجده‌کنندگان از هرگونه آلودگی تطهیر کنند.»؛ مقدس اردبیلی، یگانه زمان در علم، عمل، شرافت و فضیلت اعتکاف می‌گوید: مبادا کسی گمان کند که اعتکاف مقدمه عبادتی دیگر است. کسی که با طهارت و در حال روزه در مسجد مقیم می‌شود و تعهد قربت در اعتکاف می‌نماید، این عمل عبادت است.
وی اعتکاف را محو خودخواهى در امواج بلند خداگرایی و خدمت به امت اسلامی دانست و بیان کرد: اعتکاف، بیرون رفتن از خانه خویش و مصمم شدن بر حضور در خانه حضرت حق است. عبادتی مستحبی و تقرب‌جویانه و داوطلبانه است که روزه روز سوم آن رنگ وجوب مى‌گیرد. اعتکاف، گریز از لذت‌گرایى و مهار حس خودمحورى و برترى‌‌جوئى و بازگشت از قبله دنیاگرایان به سمت‌و‌سوى قلب و قبله هستی است.
برکات اعتکاف
دعاگو با اشاره به برکات اعتکاف گفت: خود‌سازى، محاسبه نفس، توبه و نیایش، نماز و تلاوت قرآن و استمداد از آستان قدس ربوبى از دیگر برکات اعتکاف است. اعتکاف شرایطی را فراهم می‌کند تا انسان‌ها با توشه معنوى و اعتقادى راسخ و ایمان و امیدى بیشتر، به زندگى خود ادامه داده، خود را براى صحنههاى خطر و جهاد در راه خدا آماده سازند، همیشه با یاد خدا تلاش کنند، خود را در محضر پروردگار ببینند، از نافرمانى او بپرهیزند و به سوى سعادت دنیا و آخرت گام بردارند.
توصیه‌هایی در مورد اعتکافی بهتر
وی با اشاره به توصیه‌هایی در مورد اعتکاف ادامه داد: اعتکاف بهترین فرصت برای مطالعه، تدارک واجبات ترک شده(نمازهای قضا) است که در این ایام باید سعی کنیم تا حد توان از لوازم الکترونیکی دوری کنیم. همراه داشتن لوازم ضروری، دعا برای سلامتی امام زمان(عج)، دعا برای سلامتی بیماران، دعا برای رفع حاجات، نابودی دشمنان، سامان گرفتن جوانان و تفکر و تأمل در قرآن در این مدت فراموش نشود.
