ترسیم صحیح خطوط قرمز/ افول اخلاق در فضای مجازی

رضا بافتی روانشناس، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، به ترویج زندگی لاکچری در شبکه‌های اجتماعی همچون اینستاگرام اشاره و اظهار کرد: ما از ابتدا برنامه مشخصی برای جوانان در این حوزه نداشته‌ایم و همین بی‌برنامگی‌هاست که سبب می‌شود افراد به لحاظ شخصیتی رشد نکنند. یعنی زمانی که در سن 50 سالگی هستند، کارهای مربوط به نوجوانان را انجام می‌دهند و در نهایت شاهد این می‌شویم که صفحه شخصی اینستاگرام برخی از افراد در سنین بالا مملو از عکس‌ها و رفتارهایی است که مناسب سن‌شان نیست.

وی افزود: متأسفانه بسترهای مشخصی برای رشد نوجوان از ابتدا فراهم نشده است و حتی آموزش و پرورش برنامه منسجمی برای این موضوع برنامه‌ریزی نکرده است. گاهی در برخی مدارس شاهد هستیم که دست نخوردن اعتبارات پژوهشی از سوی بازرس، امتیازی برای آن مدرسه به شمار می‌رود درحالی که این اعتبارات پژوهشی باید صرف ارتقای شخصیت دانش‌آموزان نوجوان باشد. همچنین اعتبارات پژوهشی دانشگاه‌ها باید صرف رشد ارتقای شخصیت دانشجویان شود. متأسفانه بودجه مناسبی برای این موضوع اختصاص داده نمی‌شود و آن میزان اعتبار هم به درستی مدیریت و صرف نمی‌شود.

این روانشناس تصریح کرد: در گذشته بسیاری از بازی‌های سنتی سبب ایجاد ارتباط عاطفی و اجتماعی، برقراری دوستی و محبت می‌شد که متأسفانه امروزه خبری از این بازی‌ها نیست درحالی که باید این بازی‌ها در ساعات ورزش مدارس برای دانش‌آموزان احیا شود تا تحرک و هیجان میان نوجوانان ایجاد شود و به نوعی بتوانند خودشان را تخلیه کنند.

ضرورت تشکیل اتاق فکر

وی بیان کرد: باید اتاق فکر تشکیل شود تا بتوان به راهکارهای مناسب برای معضلات شبکه‌های اجتماعی و آسیب‌هایی که می‌تواند برای نوجوانان خطرآفرین باشد، دست یافت. اگر همکاری‌های واقعی نباشد، نمی‌توان مفید عمل کرد. امروزه بسیاری از نوجوانان دچار مشکلات هستند که باید به روانپزشک مراجعه کنند اما متأسفانه روانپزشکی تبدیل به یک درمان شیک شده است و خانواده‌ها از پس هزینه‌های این نوع درمان برنمی‌آیند؛ بنابراین نوجوان را به حال خود رها می‌کنند و در نهایت شاهد بروز رفتارهای نامناسبی در شبکه‌های اجتماعی همچون اینستاگرام هستیم.

بافتی اظهار کرد: در این حوزه ما نیازمند مدیریت خوبی هستیم تا این مدیریت به واسطه یک برنامه‌ریزی مناسب بتوانند در ارتقای رشد نوجوانان و جوان تأثیر داشته باشد. امروزه در شبکه‌های اجتماعی رفتاری از بزرگسالان شاهد هستیم که ویژه کودکان و نوجوانان است. این گروه از افراد نیازمند توجهات کاذب هستند و در این شرایط هیچ زمانی راضی نخواهند شد چراکه نیازشان کاذب است و هر روز تشنه‌تر هستند.

وی بیان کرد: برخی افراد آنقدر به لحاظ روانی نیازمند توجهات کاذب هستند که در برخی گروه‌ها جوگیر می‌شوند و خود را واقعا یک مدیر حساب می‌کنند و اگر عضوی از آن گروه بر خلافش حرکت کند و همسو با خواسته‌هایش نباشد، بلاکش می‌کند. متأسفانه اتفاقاتی امروز در شبکه‌های اجتماعی از سوی افراد شاهد هستیم که اگر بدترین اتفاق در زندگی حقیقی فرد رخ می‌داد، هرگز آن اقدام را انجام نمی‌داد.

این کارشناس تصریح کرد: بهترین کار این است که واقعیت‌ها را ببینیم، یعنی بپذیریم که غربی‌ها در اثرگذاری بر روی جوانان‌مان سرعت‌شان بیشتر شده است و ما از آنها عقب افتاده‌ایم. امروز به جای حل مشکلات، دغدغه‌ ها تماس صوتی تلگرام شده است. ما نمی‌توانیم جلوی تکنولوژی را بگیریم. متأسفانه کارهایی که ما در داخل انجام نداده‌ایم، غربی انجام می‌دهند و فرهنگ ما را منحرف کرده و با اختصاص اعتبارات خاص، به سمت اهداف‌شان سوق می‌دهند.

وی یادآور شد: ما نسبت به تربیت جوانان و فرهنگ جامعه بسیار عقب هستیم. در این سال‌ها نتوانسته‌ایم فرهنگ چهارشنبه سوری را برای جوانان جا بیندازیم و هرسال در این روز شاهد آسیب‌های بسیاری می‌شویم. فرهنگ ما را تبدیل به جنگ کرده‌اند. مردم جامعه ما نیازمند فرهنگ هستند که این فرهنگسازی می‌تواند در هر عرصه‌ای باشد. برای هر موضوع باید برنامه ریشه‌ای و اساسی داشته باشیم. باید به خانواده‌ها آموزش داده شود تا فرزندان را تشویق کنند و توجهات ویژه را به آنها داشته باشند.

خط‌ قرمزهایی که قرمز نیست

این روانشناس تصریح کرد: متأسفانه خط قرمزهای رسانه‌ها اصلا درست نیست و در مورد مسائلی که باید خط قرمز نداشته باشد، ندارند. تشنه که به آب می‌رسد به هیچ چیز فکر نمی‌کند و منطق ندارد. تشنگی، بی‌فرهنگی و بی‌ساختاری و بی برنامه‌گی و هجوم اتفاق افتاده در فضای مجازی، جوانان را خفه کرده است و شاهد فاجعه صد برابری هستیم. اگر زمانی فردی به دنبال یک ارتباط عاطفی بود، امروزه در فضای مجازی شاهد این هستیم که فرد همزمان با چند نفر ارتباط عاطفی برقرار کرده است.

بافتی اظهار کرد: در سایت‌های زناشویی که به صورت قانونی ایجاد شده است، مشکلات بسیاری را شاهد هستیم تا جایی که فردی هم‌زمان با چند نفر ارتباط می‌گیرد و در نهایت رهایش می‌کند. این فضا را چه کسی باید مدیریت کند. برای فرهنگ کشور باید بسیار هزینه کرد. صحبت‌ها و مصاحبه‌ها درباره مشکلات فضای مجازی و تغییر سبک زندگی مردم هیچ اثری نمی‌تواند داشته باشد چراکه بسترها فراهم نیست. تا زمانی که بسترها را فراهم نکنیم نمی‌توانیم راهکار ارائه دهیم. باید موارد را مدیریت کنیم تا بتوانیم اثرگذار باشیم.