به گزارش
خبرگزاری بینالمللی قرآن (ایکنا) پنل فارسی همایش پژوهشهای قرآنی در نوبت نخست صبح امروز ۴ اردیبهشتماه اختصاص به ارائه ۴ مقاله داشت که در حضور ۳ داور که
به اتفاق از اساتید دانشگاه علوم و معارف قرآن ارائه شد و ۲ مقاله آن از سوی دانشجویان همین دانشگاه ارائه شد.
غالب حضار که در پایان
پنل نخست پرتعدادتر شدهاند نیز از دانشگاه علوم و معارف قرآن هستند و در
پنل بعدی نیز نیمی از مقالات به دانشجویان همین دانشگاه اختصاص دارد؛ امری که چندان زیبنده یک همایش
بینالمللی نیست و نوعی نگاه سهمیهای از سوی مسئولان همایش را به ذهن متبادر میکند و تیتر خبرنامهای که امروز در بین حضار پخش شد را تداعی کند: "دور همی پژوهشگران".
اولین
ارائه دهنده مقاله این
پنل، اصغر طهماسبی بلداجی از دانشگاه اراک پیش از ظهر امروز در همایش
بینالمللی پژوهشهای قرآنی بود که با
ارائه مقاله «واکاوی درون دینی از
شاخصههای انقلابی بودن در عصر حاضر جهت تحقق
آرمانهای انقلاب»، گفت: این مقاله به سه مبحث انقلاب با محوریت الهی،
تکیه بر قرآن و روایت و امر تحقق
آرمانهای انقلاب با روش توصیفی تحلیلی پرداخته است.
وی افزود: انقلاب، عنصری
تکبعدی نیست بلکه انقلاب دارای
شاخصههای مختلفی دارد؛
از جمله اینکه شاخصه الهی بودن دارای عناصر مختلفی است که در این مقاله به عنصر
شاخصههای عصر حاضر انقلاب الهی
اشاره شده است؛
شاخصههای معرفتی
،
اجتماعی و سیاسی و اقتصادی
از جمله شاخصههای انقلاب اسلامی
و الهی است.
طهماسبی بلداجی
اظهار کرد:
شاخصههای معرفتی انقلاب، عناصر
شکل دهنده انقلاب است؛ این
شاخصهها گزینش شده است و
قطعاً عناصر دیگری را
میتوان در این زمینه نام برد؛
شاخصههای معرفتی انقلاب دارای مبانی مختلفی است که
از جمله آنها
میتوان به مبانی چون خداباوری و خدامحوری،
ولایتپذیری و نفی طاغوت، پایبندی به اجرایی کردن فرامین الهی اشاره کرد.
این پژوهشگر قرآنی گفت:
از جمله شاخصههای اجتماعی انقلاب که از
مهمترین زمینههای انقلاب اسلامی نیز بوده است
میتوان به مبانی چون
امربهمعروف و نهی از منکر، همکاری در امور اجتماعی و پرهیز از تفرقه و
نفاق اشاره کرد.
وی افزود:
شاخصههای اقتصادی نیز
از جمله مباحثی است که در انقلاب الهی و اسلامی باید
مورد توجه قرار گیرد؛
شاخصههای اقتصادی انقلاب نیز شامل مواردی چون عدالت اقتصادی، حمایت اقتصادی از اقشار
آسیبپذیر و تلاش در جهت استقلال و اقتدار اقتصادی جامعه اسلامی اشاره کرد.
طهماسبی بلداجی
اظهار کرد:
شاخصههای سیاسی نیز
از جمله شاخصههای بسیار مهم انقلاب است که در این زمینه
میتوان به عناصری چون قیام برای خدا جهت نابودی ظلم،
ظلمستیزی در تمام ابعاد زندگی و حمایت از مظلومان و محرومان اشاره کرد.
ایراد داوران بر عنوان مقالهای که برتر معرفی شده!
پس از ارائه مقاله داوران، پس از نقد عنوان کلی موضوعی مقاله، کلی بودن مقاله و عدم ارائه مصادیق را از مشکلات این مقاله عنوان کردند؛ نکته دیگر آن که نگارنده این مقاله به بحث شاخصههای انقلاب اسلامی پرداخت وی وجه نظری آن بیشتر از حوزه مبنا شناختی قرآنی بود.
گرفتن ایراداتی چون ایراد از موضوع در حالی که این مقاله به عنوان مقاله برتر این همایش انتخاب شده است از جمله نکات قابل تاملی است که در ارائه مقالات پنل اصلی به چشم میخورد زیرا مقالات برگزیده نباید چنین ضعفهایی داشته باشند.
دانشگاه اراک یا علوم معارف قرآن؟!
ارائه دهنده این مقاله دارای مدرک کارشناسی از دانشگاه اراک و کارشناسی ارشد از دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم است که در این همایش از وی به عنوان فارغالتحصیل دانشگاه اراک نام برده شد و یکی از داوران به صراحت از وی بهعنوان دانشجوی خود یاد کرد.
تبیین مبانی قرآنی انقلاب اسلامی
حجتالاسلام والمسلمین سیدمحمد اسماعیلی از دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم
ارائه دهنده دیگر مقاله در این
پنل تخصصی بود که مقاله خود را با عنوان «بررسی مبانی قرآنی انقلاب اسلامی ایران
» قرائت کرد و در ابتدا به بیان 19 مبانی قرآنی در حوزه انقلاب اسلامی پرداخت.
وی گفت: در بخش نخست به هفت مورد از مبانی اعتقادی و فرهنگی انقلاب
اشاره شده است؛ در بخش دوم 9
مورد از موارد اجتماعی و سیاسی و در بخش سوم 3 مورد از مبانی سیاسی انقلاب اسلامی
بیان شده است.
پژوهشگر حوزوی قرآن کریم
اظهار کرد:
در زمینه انقلاب
دیدگاههای مختلفی مطرح است که
از جمله آنها
میتوان به
انگیزههای اقتصادی و سیاسی و اجتماعی اشاره کرد ولی
هیچکدام از این عناصر شاکله انقلاب اسلامی ایران را تشکیل ندادند بلکه انقلاب اسلامی ایران انقلابی قرآنی و
با هدف زدودن ظلم و برپایی حکومت اسلامی و
زمینه سازی ظهور منجی بوده است.
اسماعیلی با اشاره به مبانی فرهنگی انقلاب اسلامی
اظهارکرد: در مبانی اعتقادی- فرهنگی 7 محور
مورد توجه قرار گرفته است که شامل مباحثی چون پرورش اندیشه توحیدی، پرورش معاد اندیشی، قیام برای خدا، پایداری، غفلت زدایی، جهل زدایی، تعلیم و تربیت است.
این پژوهشگر قرآنی تصریح کرد: مبانی سیاسی اجتماعی انقلاب بر مبنای قرآن نیز شامل برپایی حکومت الهی، آزادی، استقلال، مشورت با مردم، برپایی عدل و داد، اتحاد و انسجام اسلامی، رسالت جهانی، از بین بردن حاکمیت طاغوت و
امر به معروف و نهی از منکر است.
وی گفت: مبانی اقتصادی انقلاب اسلامی که بر اساس مبانی قرآنی
وضع شده است، شامل مواردی چون ابزاری بودن اقتصاد، عدالت اقتصادی و رفاه عمومی، اقتصاد مقاومتی است که این موارد در بیانات
بینانگذار کبیر انقلاب اسلامی و آیات قرآن کریم
به روشنی قابل بررسی و مشاهده است.
نقدهایی که داوران به این مقاله وارد کردند شامل مواردی از جمله جمله کلیگویی مطالب، خارج شدن موضوع متن مقاله از عنوان اصلی مقاله که به کرات در مقاله به چشم میخورد و کلیگویی مباحث و ارائه اندک مصادیق بود.
یکی دیگر از نقدهایی که به این مقاله وارد شد، آن بود که قرار نیست در این گونه مقالات، قرآن کریم خود را مبناشناختی کند بلکه باید مبناشناختی در ابتدا انجام شود و ارائه نظریه صورت گیرد و آیات قرآنی به عنوان موید مطلب مورد استفاده قرار گیرد.
ضرورت تبیین مدل گفتمانی انقلاب اسلامی ناظر به قرآن کریم
یاسین توکلی از دانشگاه فرهنگیان استان آذربایجان شرقی در ارائه مقاله خود که با عنوان «تبیین مبانی انقلاب اسلامی ایران و ارائه مدل مفهومی آن از منظر آموزههای قرآن کریم» با همکاری صالح اصغری نوشته شده است گفت: انگیزه اصلی تولید این مقاله آن است که گفتمان انقلاب اسلامی که با برخی کارها کمرنگ شده است باید مورد تبیین دقیق قرآنی و دینی قرار گیرد.
وی افزود: مبانی انقلاب اسلامی دارای گزارههای حیاتی و اصلی هستند که ریشهای و مبنایی هستند ولی اصول راهنمایی کننده مبانی با اصول متفاوت است؛ در این مقاله تلاش شده است که این مبانی را از قرآن استخراج کنیم و در کنار استخراج مبانی به یک مدل و نظریه از مبانی قرآنی انقلاب اسلامی برسیم.
توکلی اظهار کرد: انقلاب اسلامی بر اساس آموزههای دینی و اسلام ناب محمدی و بر باورهای ایمانی مردم و نظام معیار اسلامی تکیه دارد؛ مردم ایران به رهبری امام خمینی در سال 57 نظامی را در جامعهای پیریزی کردند که دین درآن افول کرده بود و در دورهای که سکولاریسم احاطه داشت این انقلاب را به منصه ظهور رساندند.
وی گفت: انقلاب اسلامی انقلابی بر خلاف تبیینهای اقتصادی و سیاسی و اجتماعی مبنی بر آموزههای انقلابی و دینی و فرهنگی است؛ انقلاب اسلامی زیربنای فعالیت خود را در عنصر دین قرارداده است؛ مبانی انقلاب اسلامی و ارائه یک مدل مفهومی در این مقاله انجام شده است.
توکلی بیان کرد: یافتههای تحقیق نشان میدهد که مبانی اعتقادی مضمون فراگیر است و ایمان به خدا به معنی حاکمیت اراده الهی و تحقق نصرت الهی است؛ این انقلاب با وجود یک رهبر الهی و ایمانی شکل گرفت که مبانی به نام ولایت فقیه را شکل دهد؛ این رهبر دارای خصوصیاتی چون، فقاهت، ایمان به خدا، تدبیر، مردمی بودن، عالم بودن، صبور بودن و...است.
وی گفت: ایمان به سنتهای الهی و ایمانی به تعیین سرنوشت از جمله محورهای گفتمانی انقلاب اسلامی است؛ در ارائه این مسئله باید به مستندات حاکمیت اراده الهی در قرآن کریم نیز توجه کنیم.
پژوهشگر قرآنی اظهار کرد: مبانی فرهنگی سیاسی از سه مضمون علم و معرفت، عدالت اجتماعی و عدالت فردی، سرمایه اجتماعی که بزرگترین سرمایه انقلاب اسلامی است و شامل عناصری چون اخلاص و اعتماد و ایثار مردم بود، تشکیل شده است.
توکلی اظهار کرد: مبانی سیاسی شامل مردمسالاری دینی وحدت و استکبارستیزی و ظلمستیزی و مبارزه با سلطهپذیری و مبارزه با سلطه گری است.
ایراداتی که به این مقاله وارد شد، خارج بودن بخشی از موضوعات مطرح شده از عنوان اصلی و خارج بودن برخی از موضوعات از حوزه ارائه قرآنی بود.
مقاله جسورانه محافظه کارانه! میثم کهن ترابی، استادیار دانشگاه
بزرگمهر قائنات در
ارائه مقاله خود با عنوان «
آسیبشناسی رفتار انقلابیون پس از پیروزی انقلاب اسلامی از منظر قرآن کریم» گفت: گفت:
آسیب شناسی انقلاب در هر زمان لازم و ضروری است؛ در هر
حوزهای این
آسیبشناسی میتواند انجام شود؛ این رفتار در حین، پیش و پس از انقلاب تقسیم
میشود که در اینجا به رفتار پس از انقلاب بر اساس نظر قرآن کریم
میپردازیم.
وی افزود: عدم مدیریت بحران یکی از
مهمترین چالشهای است که انقلاب اسلامی را تهدید
میکند؛ در این عرصه باید انقلابیونی که بر تئوری انقلاب احاطه دارند؛ اعتماد به منافقین و افراد
سست عنصر از دیگر
چالشهایی است که انقلاب را تهدید
میکند.
استادیار دانشگاه بزرگمهر قائنات بیان کرد: در
سیاست داخلی در حوزه رفتارشناسی انقلابیون دو
مسئله وجود دارد که
از جمله میتوان به عدم برخورد
خشونتآمیز با ساکتان در جریان انقلاب اشاره کرد؛ ممانعت از بازگشت متخلفان پشیمان از دیگر
آسیبهایی این حوزه است زیرا برخی
از این افراد دچار خطاهای
بنیادی نشدند و میتوان آنها را
به حسب بیان قرآنی و سنت نبوی و علوی بخشید.
این پژوهشگر قرآنی با ذکر این مطلب که یکی دیگر از دیگر
آسیبهای این حوزه نادیده گرفتن
طلایهداران ثابتقدم انقلاب اسلامی است،
اظهار کرد: از دیگر
آسیبهای این حوزه میتوان به دوری از رفتار مدبرانه و هیجانی اشاره کرد.
کهن ترابی بیان کرد: در عرصه سیاست خارجی نیز
مادامی که رفتار انقلابیون با مردم خود در مرزهای خود اصلاح نشود
نمیتوانند داعیهدار برنامهدهی برای جهانیان بود؛ این ایده
و الگو باید در انقلاب ما نهادینه
و قابل اثبات باشد؛ در این عرصه
میتوان به انعطاف و سستی در مقابل دشمنان، از دیگر
آسیبهای سیاست خارجی
غفلت از نفوذ دشمنان است؛ بداندیشی،
خشونت طلبی و صلح گریزی و بداندیشی است؛ انقلاب نباید خشونت را به جهان صادر کند بلکه باید صلح
را به دنیا
ارائه دهد.
ارائه دهنده این مقاله فارغالتحصیل دانشگاه اصول دین تهران و مدرس دانشگاه بزرگمهر قائنات و همچنین نفر سوم دوره گذشته این همایش بود. از جمله نقدهایی که به این مقاله ارائه شد میتوان به ارائه برخی از مباحث از جمله ساکتان اشاره کرد که مستند قرآنی برای آن وجود ندارد زیرا قرآن به این موضوع به اشکال دیگری پرداخت است و اگر قرار بود این مباحث به عنوان مباحث قرآنی متناظر به آسیبشناسی انقلاب انجام شود باید با مدل قرآنی این بحث مطرح شود.
نقد دیگری که به این مقاله مطرح شده آن بود که برخی از این اصول بیش از آنکه قرآنی باشد بیشتر ناظر به برخی مبانی تاریخی است؛ برخی مباحث خارج از موضوع نیز از جمله ایراداتی است که به این مقاله برخورد شد.