به گزارش
خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) از خراسان رضوی، در گزارش
«سهم کوچه پس کوچههایی که بوی قناعت میدهد/ از نبود خانه بهداشت تا مدرسه فرسوده»، که بر روی خروجی خبرگزاری قرار گرفت، نام مسجدی آمد که علمدار محرومیت روستا عنوان شد.
قرار شد به صورت مجزا به این مسجد و مشکلاتش بپردازیم که در این گزارش نگاهی داریم به مشکلاتی که این مسجد دارد؛ آن هم در مقابل تجملات و زرق و برقهای دنیایی بسیاری از
مساجد مناطق بالای شهرها. مسجد روستای چیتگر، همچون بسیاری از مساجد مناطق محروم از امکانات حداقلی برخوردار نیست و حتی فرسودگی آن به حدی رسیده که جان نمازگزاران را با خطر مواجه میکند.
پس از آنکه مطلع شدیم در و دیوار مسجد روستای چیتگر قوچان ممکن است هر لحظه فرو بریزد، راهی این روستا شدیم؛ نرسیده به فاروج، دوربرگردان را دور زدیم تا مسیر را به سمت روستای چیتگر ادامه دهیم. هر چند که اثری از تابلوی «چیتگر» نبود اما بهرحال روستا را پیدا کردیم. وارد روستا میشویم، مردِ مهربان روستا، گوشه ای ایستاده و منتظر ماست، احوالپرسی گرمی میکند و راهی مسجد میشویم.
قامتِ خمیده تنها مسجدِ یک روستا چشم بهراه مساعدت
در راه آنچه که از وضعیت مسجد شنیدهایم را در ذهن مرور میکنیم؛ وقتی به مسجد 80 متری روستای چیتگر وارد میشویم، تصوراتمان رنگ واقعیت به خود میگیرد؛ در و دیوار کاهگلی مسجد، دیوارهای پوسیده، گچکاریهای نمگرفته که قسمتهایی از آن ریزش کرده، سقفِ چوبی با الوارهای قدیمی که نشان میدهد سالهای زیادی از عمر این مسجد میگذرد و ... همه اینها بیانگر آن است که قامت این مسجد، در گذرِ روزها خمیده شده و دیگر توان ندارد.
این سوال در ذهنمان ایجاد میشود که آیا این مسجد هنوز هم قابل استفاده است یا دیگر در آن نمازی اقامه نمیشود؟! یا بهتر است بگوییم در این مسجد نماز جماعت برگزار میشود یا اهالیِ روستا، از ترسِ ریزش سقف و دیوارهای مسجد، دیگر در آن حضور نمییابند؟
حسین رحیمی که از اهالی قدیمی و دهیار روستاست، بیان میکند: این مسجد در دهه 1330 بنا شدهاست؛ اینجا تنها مسجد روستاست که در آن نماز در هر سه نوبت اقامه میشود، البته فعلا روحانی مستقر نداریم.
از سن و سالش میگوید که در سال 1342 متولد شده و تصویری از مسجد، در سالهای 48 ـ 1347 را با دیوارهای کاهگلی به خاطر دارد و بیان میکند: احتمالا این مسجد در سال 1351 گچکاری و رنگآمیزی شدهاست.
به عکس های امام خمینی(ره) که معلوم است سالها بر روی دیوارهای این مسجد قدیمی بوده است، اشاره میکند و میگوید: سابقه این عکسها به قبل از انقلاب برمیگردد؛ در آن ایام ما شبها دوره قرآن داشتیم.
مردِ مهربان روستایی با بیان اینکه در حال حاضر، در ایامی چون محرم، صفر و ماه رمضان روحانی داریم، ادامه میدهد: در مناسبتهای مذهبی جمعیت حاضر در مسجد خیلی زیاد میشود و دیگر گنجایش پذیرش افراد را ندارد، در ماه رمضان 100 -150 نفر در هر نماز شرکت میکنند و جمعیت زیر 100 نفر نداریم.
تنها مسجد چیتگر، پاسخگوی نیاز این روستا نیست
رحیمی که از اعضای هیئت امنا و مسئول هماهنگی جلسات و برنامههای مسجد است، اظهار میکند: ما در همه ایامالله، اعیاد و شهادتها مراسم داریم و این تنها مسجد چیتگر، دیگر پاسخگوی نیاز روستا نیست، زیرا زمانی ساخته شده که تعداد اهالی روستای ما 200 نفر بودند اما الان 120 خانوار ـ 700 نفر ـ در این روستا ساکن هستند.
او از مرمت این مسجد قدیمی که دیگر پایههایش سست و نحیف شده است، میگوید: یکی دوبار این مسجد را ترمیم کرده و دیوارههای پایینش را سنگ کردهایم تا بنا نریزد و تا الان فقط سرپا نگهش داشتهایم اما نتوانستیم تجدیدبنا کنیم؛ چون دوسه سالی است که محصولاتمان را آفت میزند و دستِ مردم خالی است، ما برای تجدیدِ بنا دست به دامن خیرین شدهایم و به برخی مسئولان مراجعه کردیم اما تاکنون تغییری حاصل نشده است.
نیاز اورژانسی اهالی چیتگر به مسجد/ مردم خواستار تجدید بنایند
وی با بیان اینکه کل این مسجد 80 متر است، اذعان میکند: در حال حاضر ما به خاطر ضرورت وجود مسجد، از این مسجد قدیمی و فرسوده که احتمال ریزش هم دارد، استفاده میکنیم اما فواصلی که روحانی مستقر داریم، دیگر مسجد گنجایش نمازگزاران را ندارد و ناگزیر نماز را در حسینیه اقامه میکنیم، چون در مسجد جا نمیگیریم و جمعیت خیلی زیاد است؛ نیاز اهالی این روستا 200 - 150 متر مسجد است و این نیاز اورژانسی است.
مسئول پایگاه بسیج طباطبایی با تاکید براینکه درخواست ما تجدید بنای این مسجد و احداث مسجدی جدید است، بیان میکند: اگر بخواهیم به مساحت مسجد اضافه کنیم، در کنار آن، زمین قابل گسترش هم داریم اما هیچ مسئولی قولی نداده و به جز دبیر رسیدگی به امور مساجد قوچان، کسی برای بازدید نیامده است.
حسینیه جای مسجد را نمیگیرد
رحیمی از زمانی میگوید که اهالی روستا، حسینیه ای را در کنار مسجد ساختند و ادامه میدهد: وجود حسینیه در کنار مسجد ضروری است و برای مردم روستا کاربردهای زیادی دارد، مثلا مراسم های عروسی در منزل برگزار میشود و پذیرایی شام و ناهار در حسینیه صورت میگیرد؛ حسینیه قرار است به مسجد کمک کند و قطعا نمیتواند جایگزین آن شود.
وی سال احداث این حسینیه را 60 ـ 1359 تخمین میزند و مطرح میکند: این حسینیه در دو زمان ساخته شدهاست، نیمه اولش در 25 سال گذشته ساخته شد و چون پاسخگوی احتیاج روستا نبود، 10 سال پیش بخش دوم آن ساخته و تکمیل شد.
مشکل که بسیار است اما اولویت ما مسجد است
این ساکنِ روستای چیتگر ابراز میکند: ما حسینیه را با همت خود اهالی ساختیم اما الان به خاطر آفتزدگی محصولات، شرایطش را نداریم که مسجد را بازسازی کنیم، البته اگر بحث مالی تامین شود، اهالی این روستا خود میتوانند مسجد را از نو بسازند.
از نیارهای روستا میپرسیم، لبخندی میزند و میگوید: مطلب خیلی زیاد است و مشکلات بسیار؛ اما نمی خواهیم مسیرتان را منحرف کنیم و فعلا از آن ها صحبتی نمی کنیم تا ساخت مسجد که راس نیازها و خواسته های اهالی چیتگر است، به حاشیه نرود؛ باوجود ضرورت رسیدگی در زمینه های مختلف، اولویت خواسته های اهالی چیتگر، رسیدگی به وضعیت مسجد روستا و احیای مجدد آن است.
چیتگر و انقلاب اسلامی
مرد مهربان روستا از فعالیتهای انقلابی مردم روستا میگوید و عنوان میکند: هنوز انقلاب پیروز نشده بود که شبها، بچهها را راه میانداختیم و شعار میدادیم.
اندکی تامل میکند، به عکس 6 شهید روستا نگاهی میاندازد و در کنار ایشان، از شهدایی چون شهید موسوی قوچانی، شهید عطاران، حاج پیرعلی قربانی و... که از افتخارات این روستایند، یاد میکند.
این ساکن روستای چیتگر که گرد و غبار گذر ایام برچهرهاش نشسته است، مدتی غرق در افکارش میشود، گویا دفتر خاطرات ذهنش را ورق میزند و بعد، از اینکه تنها مسجد چیتگر، پایگاهی برای سه روستای مجاور و محل آموزشهای نظامی بوده و نیز از سالهای 65 ـ 1364 که جبهه رفتن نوبتی بود، میگوید.
رحیمی در تبیین فعالیتهای این مسجد در زمان انقلاب، بیان میکند: در آن دوران آموزشهای نظامی طبق سنت پیامبر(ص) در مسجد انجام میشد و برای پایگاههای بسیج، آموزش همگانی میگذاشتند.
وی با بیان اینکه از سال 64 تا 92 فرماندهی پایگاه بسیج روستا را عهدهدار بوده، از اعزام نیروها از مسجد روستا میگوید و بیان میکند: من به همراه گروهی که آخرین بار اعزام شدیم، با دستور امام، کفنپوشان به فرودگاه رفتیم ولی از شیمیاییشدن منطقه و عدم نیاز به نیروی جدید خبر دادند و نتوانستیم به منطقه برویم.
لبخندی به شیرینی مرور خاطرات گذشته، بر چهرهاش مینشیند؛ به چشمهایش که خیره میشوم، زحمتکشی و غیرت روستائیان را میبینم؛ کسانی که با وجودِ نداشتن بسیاری از امکانات شهرنشینان، باز هم دست از تلاش بر نمیدارند و زندگی را میگذرانند؛ به این نکته فکر میکنم که با وجود نیازهای فراوان، مردم این روستا، باز هم صبر و قناعت دارند و خواسته اصلیشان تنها ساخت یک مسجد است.
از مسجد بیرون میآییم و نگاهی به روستا و خانهها میاندازیم و به جمع خانمهای روستا میپیوندیم که در امامزاده روستا دورهم گرد آمدهاند و مراسم مذهبی برگزار کردهاند؛ به جمعشان که وارد میشویم، متوجه میشوند که ما میهمانیم و از ما، استقبال گرمی میکنند؛ وقتی مطلع میشوند که برای بازدید از مسجدِ روستا، این ساکن قدیمی چیتگر که حال پس از سالها ناتوان و ضعیف شده آمدهایم، خوشحال میشوند و گویا نور امید در دلشان روشن میشود و در ذهنشان، در مسجدی رویایی که در خاطر دارند و منتظر ساختِ آناند، یعنی یک مسجد بزرگ و مستحکم با امکانات مورد نیاز، تکبیر و تهلیل میگویند.
مردم این روستا، با وجود کمبود امکانات، باز هم دردِ دین دارند و تجدیدِ بنای مسجد را در راس خواسته هایشان قرار دادهاند و از دیگر مسائل و مشکلات، تا زمان رسیدگی به مسجد، چشم پوشیدهاند.
در ذهنم، مساجد شهر را مرور میکنم، مساجدی که دارای امکانات زیادی هستند ولی با این وجود، تنها پذیرای افراد معدودی هستند؛ یا مساجدی که بوی دنیا میدهند و آنقدر تجملات به آنها راه یافتهاند که انسان در آن به هرچیز فکر میکند جز خدا و در مقابل، باید حقِ تمام 700 ساکن روستای چیتگر و چیتگرها، مسجدی با این همه سادگی، با امکانات حداقلی و فرسودگی باشد..
خداوند در آیه 18 سوره توبه میفرماید: «إِنَّمَا یَعْمُرُ مَسَاجِدَ اللّهِ مَنْ آمَنَ بِاللّهِ وَالْیَوْمِ الآخِرِ وَأَقَامَ الصَّلاَةَ وَآتَى الزَّكَاةَ وَلَمْ یَخْشَ إِلاَّ اللّهَ فَعَسَى أُوْلَـئِكَ أَن یَكُونُواْ مِنَ الْمُهْتَدِینَ، مساجد خدا را تنها کسانی آباد میکنند که به خدا و روز قیامت ایمان دارند و نماز برپا می کنند و زکات میدهند و جز از خدا نترسیدهاند. امید است آنان از هدایتیافتگان باشند».
کم نیستند مساجد متنعم و رفاهزده، و کم نیستند مساجد محرومی چون چیتگرها... و کاش روزی شود که این مسجد و مسجدها، بیشتر مورد توجه واقع شوند، پیش از آنکه حادثهای رخ دهد و به جای هزینه برای خسارتهای آن، برای تجدیدبنا و رسیدگی به نیاز مردم این روستاها، هزینه شود.
فاطمه حکمآبادی