به گزارش
خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا)، اگر مروری بر صفحات شبکههای اجتماعی به ویژه اینستاگرام داشته باشیم، تغییر ذائقه مردم به ویزه جوانان در ارائه و به اشتراکگذاری علائقشان را شاهد خواهیم بود و عکسهایی را مشاهده میکنیم که شخصیترین محیط تا فضاهای عمومی و گردش و تفریح کاربران را شامل میشود البته با چاشنی
تفاخر. عکسهایی که کاربران سعی میکنند از آنچه که استفاده میکنند و یا حضور دارند، خاصترین لحظه را با اغراقآمیزترین وضعیت ممکن نمایش دهند. و ما در این گزارش انتشار عکسهای لاکچری و آسیبهای ناشی از آن را مورد بحث و بررسی قرار دادیم:
اقتصاد مقاومتی؛ درمان فرهنگی ویروس زندگی لاکچریمجید ابهری، یک رفتارشناس اجتماعی گفت: علاج و درمان نمایش زندگی لاکچری در شبکههای
اجتماعی تنها اقتصاد مقاومتی، زندگی و زیست خالصانه قناعت گرانه است؛ البته
این موضوع به آن معنا نیست که مصرف نکنیم، بلکه منظور آن است که درست مصرف
کنیم. سبک زندگی مردم هر جامعه تعیین کننده مسیر نگاه مصرفی آنها، سلیقه فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی آنهاست؛ متأسفانه در سالهای اخیر با گسترش شبکههای ماهوارهای و فضای مجازی سبک زندگی اصیل اسلامی ایرانی مردم جامعه ما مسیر خود را به سبک زندگی مصرفزده و اشرافیگری تغییر داده است.
این رفتارشناس اجتماعی تصریح کرد: الان چند سال است مقام معظم رهبری در محورهای اقتصاد مقاومتی و سبک زندگی، رهنمودهای سازندهای فرموده است. متأسفانه نخبگان فرهنگی ما این گونه رهنمودها را فقط در چند همایش و مقاله و گفتمان خلاصه نموده و از کاربردی نمودن آنها خودداری میکند. علاج و درمان فرهنگی این ویروس خانمان برانداز فقط اقتصاد مقاومتی، زندگی و زیست خالصانه قناعت گرانه می باشد، البته این موضوع به آن معنا نیست که مصرف نکنیم، بلکه منظور آن است که درست مصرف کنیم.
ضرورت ترسیم صحیح خطوط قرمزدر ادامه رضا بافتی، یک روانشناس به بیان ریشهها و زمینههای رفتاری افراد در فضای مجازی پرداخت و افزود: خطوط قرمز باید به شکل صحیح ترسیم شود.
وی افزود: ما از ابتدا برنامه مشخصی برای جوانان در این
حوزه نداشتهایم و همین بیبرنامگیهاست که سبب میشود افراد به لحاظ
شخصیتی رشد نکنند. یعنی زمانی که در سن ۵۰ سالگی هستند، کارهای مربوط به
نوجوانان را انجام میدهند و در نهایت شاهد این میشویم که صفحه شخصی
اینستاگرام برخی از افراد در سنین بالا مملو از عکسها و رفتارهایی است که
مناسب سنشان نیست.
این روانشناس تصریح کرد:
متأسفانه بسترهای مشخصی برای رشد نوجوان از ابتدا فراهم نشده است و حتی
آموزش و پرورش برنامه منسجمی برای این موضوع برنامهریزی نکرده است. گاهی
در برخی مدارس شاهد هستیم که دست نخوردن اعتبارات پژوهشی از سوی بازرس،
امتیازی برای آن مدرسه به شمار میرود درحالی که این اعتبارات پژوهشی باید
صرف ارتقای شخصیت دانشآموزان نوجوان باشد. همچنین اعتبارات پژوهشی
دانشگاهها باید صرف رشد ارتقای شخصیت دانشجویان شود. متأسفانه بودجه
مناسبی برای این موضوع اختصاص داده نمیشود و آن میزان اعتبار هم به درستی
مدیریت و صرف نمیشود.
وی یادآور شد: برخی افراد آنقدر به لحاظ روانی نیازمند
توجهات کاذب هستند که در برخی گروهها جوگیر میشوند و خود را واقعا یک
مدیر حساب میکنند و اگر عضوی از آن گروه بر خلافش حرکت کند و همسو با
خواستههایش نباشد، بلاکش میکند. متأسفانه اتفاقاتی امروز در شبکههای
اجتماعی از سوی افراد شاهد هستیم که اگر بدترین اتفاق در زندگی حقیقی فرد
رخ میداد، هرگز آن اقدام را انجام نمیداد.
عواقب پدیده شهرت در فضای مجازیدر ادامه دانیال سمیعی، مدیر مجتمع فرهنگی دیجیتال خاتمالانبیاء(ص) گیلان گفت: اگر موضوع لاکچری
در جامعه توسعه یابد، میتواند جامعه را به انحراف بکشاند. همچنین عکسهای
لاکچری نمیتواند کارکردهای بیخطر یا کم خطر در فضای مجازی داشته باشد.
عطش شهرت در
انسان وجود دارد و میل به هویت یکی از
نیازهای هرم مازلو و نیازهای سطح بالای انسان است و افراد در حالت طبیعی
برای یافتن هویتشان درس میخوانند و به هنجارهای اجتماعی تن میدهند و سعی
میکنند موقعیتهای اجتماعی
را به خود اختصاص دهند. دست یافتن به هویت بهتر از کارکردهای مثبت و
الزامات اصلی شکلگیری جوامع متمدن و رشد یافته است. در واقع افراد به واسطه
این نیاز، خود را در جامعه بالا میکشند.
این کارشناس فضای مجازی تصریح کرد: یکی از ابزارهای فضای
مجازی این است که شهرت طلبی را از سنین پایین در افراد تحریک میکند و آن را به یکی از
مبانی اصلی رفتاری افراد تبدیل کرده و سبک زندگی را تغییر داده است. امروزه
افراد با گرفتن عکسهای به اصطلاح لاکچری، به جمع کردن فالورها میپردازند
و حتی بعضا هم به شهرت کاذب میرسند. انتشار عکسهای لاکچری، عکسهای
برهنه، عکسهای شخصی و انتشار
محتوایی که کارکرد اجتماعی مثبت ندارد، تنها مختص ایران نیست بلکه در همه
جوامع کارکردهای منفی دارد و به جامعه آسیب میرساند. البته اگر موضوع
لاکچری توسعه یابد، میتواند جامعه را به انحراف بکشاند. همچنین عکسهای
لاکچری نمیتواند کارکردهای بیخطر یا کمخطر در فضای مجازی داشته باشد.
رشد فرهنگی بهترین راهکار مقابله با زندگی لاکچری
در ادامه سهیل رضایی، یک روانشناس بهترین راهکار برای مقابله با زندگی مجازی همراه با تفاخر را رشد فکری و
فرهنگی جامعه دانست و گفت: فرهنگسازی بر عهده رسانهها است، آنان به تولید
نظام ارزشی میپردازند، بنابراین نقش به سزایی در این زمینه دارند.
وی با اشاره به دلایل اصلی نفوذ سبک لاکچری در
شبکههای اجتماعی گفت: اغلب کاربران شبکههای اجتماعی، جوان هستند و چنین اتفاقاتی
برایشان جالب است. متأسفانه جامعه ما بسته است و حتی در مراودات اجتماعی
شاهد محدودیتهایی هستیم به همین دلیل چنین مسائلی در فضای مجازی تجلی مییابد.
رضایی اظهار کرد: ساختارهای کنترلی که جامعه
حقیقی برای مسائل مختلف انتخاب کرده است، در فضای مجازی شاهد هستیم و بسیاری از
مسائل که در فضای حقیقی بروز نمیکند، در فضای مجازی به اوج خود میرسد. نمیگویم که سبک لاکچری، اتفاق خوب
یا اتفاق بدی است، بلکه اتفاقی کاملا طبیعی به شمار میرود. در واقع برای این نوع
سبک نمیتوان عنصر خوب یا بد به کار برد. چنین اتفاقی هدفمند است و نیازی به
هدفمند شدن نیست، چرا که نگرش طبقات براساس معیارهای جایگاهیشان متفاوت میشود؛ به
همین دلیل هر طبقهای از جامعه برای چند طبقه پایینتر از خود زندگی لاکچری دارند.
وی ادامه داد: بهترین راهکار این است که جامعه
را به رشد فکری و فرهنگی برسانیم، فرهنگسازی بر عهده
رسانهها است، آنان به تولید نظام ارزشی میپردازند و به جامعه میگویند که
تولید کنند و برخوردار باشند یا برخوردار نباشند و مقدس باشند. رسانهها بازتابدهنده
پدیدهها هستند؛ بنابراین نقش به سزایی دارند.
کاربران فضای مجازی در انتشار عکسها حساسیت داشته باشند
در ادامه نیره توکلی، یک جامعهشناس گفت: کاربران باید بدانند انتشار عکس در فضای مجازی به
معنای آن است که عکسی بر روی دیوار شهر میگذارند؛ افراد در شبکههای
اجتماعی باید حساسیت نشان دهند.
وی افزود: الزاما لاکچری به معنای مجلل نیست و حتی ممکن است که
کاربری عکسی از خود بگذارد که نشاندهنده فخر نباشد اما در نظر دیگران به
نوعی توجه به ظاهر است. نمیتوان این موضوع را به معنای لاکچری دانست؛
چراکه فرد شاید دوست دارد در فضای خانوادگی، عکسهای مهمانی و ... را
بگذارد. شبکههای اجتماعی بسیاری از
عادتهای افراد را تغییر میدهد و حتی به دلیل عام بودن کاربران، زبان
نوشتاری هم در حال تغییر است که بدترین اتفاق ممکن به شمار میرود.
متأسفانه در این چندسال اخیر زبان نوشتاری شبکههای اجتماعی در حال شکسته
شدن است و باید کمی مروری بر این موضوع داشته باشیم. درواقع زبان فارسی به
سمت لمپنیزم و مبتذل نویسی پیش میرود و باید به صورت جدی وارد موضوع شویم.
توکلی اظهار کرد:
اگر بخواهیم در مورد رسانهها و تجملات
صحبت کنیم، نظریههایی که جامعهشناسی اعضای مکتب فرانکفورت مطرح کردهاند
مبنی بر اینکه اصولا
همه رسانهها از طریق نیازهای کاذب و از طریق تجملات افراد را وابسته
میکنند و
نیازهای کاذب برایشان به وجود میآورد. برای مثال مهم نیست که افراد چه
لباس گرم یا سردی میپوشند بلکه نوع مارک لباس به مرور برای افراد اهمیت
مییابد.
کاهش اضطراب شخصیتی با انتشار تصاویر اغراقآمیز در شبکههای اجتماعی!
عطاالله محمدی، یک روانشناس گفت: از دلایل انتشار عکسها غلو شده و نمایشی میتواند ناشی
از مشکلات شخصیتی به نام خودشیفتگی باشد که افراد مایلند تصویر اغراق شده
از خودشان را به نمایش بگذارند و این عمل به نوعی اضطراب خاصی که در مورد
ظاهرشان را دارند، کاهش میدهد.
وی با اشاره به انتشار عکسهای لاکچری از سوی کاربران در شبکههای اجتماعی به ویژه اینستاگرام و اثرات آن در سبک زندگی ایرانی اسلامی اظهار کرد: یکی از دلایل انتشار این نوع عکسها در حالتهای خاص و اغراق شده ناشی از مشکلات شخصیتی به نام خودشیفتگی است که افراد مایلند تصویر اغراق شده از خودشان را به نمایش بگذارند و این تصویر اغراق شده به نوعی اضطراب خاصی که در مورد ظاهرشان را دارند، کاهش میدهند و خودشان را به این وضع ارائه نمایش میدهند.
این روانشناس ادامه داد: دیگر اختلالی را که در این وضعیت شاهد هستیم، اختلال شخصیت نمایشی است که دوست دارند ظاهر، رفتار و حالتهای هیجانی خودشان را اغراقآمیز ارائه دهند و اینها در واقع ریشه در زمینههای شخصیتی دوران رشد و کودکی و حتی برخی روشهای تربیتی خانوادهها بوده که اینچنین نمایان میشود.
محمدی اظهار کرد: به نظرم رسانهها میتوانند در این مورد به مسائل روانشناختی و اطلاعرسانی چنین رفتارها بپردازند و حتی کاربران را تشویق کنند که اگر مبتلا به این نوع رفتار هستند، به روانشناس و مشاور مراجعه کنند تا مسیر را به سمت کار درمانی و اصلاحی سوق دهند.
کاربران شبکههای اجتماعی بیراهه نروند
در ادامه سیاوش چگینی، یک روانشناس گفت: به افراد دستاندرکار توصیه میکنم که الگوهای مناسب را
تدوین کنند و شرایط موجهی را برای الگوبرداری فراهم کنند. اگر الگوهای
مناسب برای هر سنی تعریف شود، قطعا آینده موفقتری خواهند داشت.
فقدان اعتماد به نفس در افراد از جمله مواردی است که سبب میشود
تا افراد خود را به شکلی متفاوت از دیگران در عرصه تغذیه، لباس، محل سکونت، مسافرت و ...به نمایش
بگذارند تا بخشی از کاستیها را جبران کنند. بیمحتوا
شدن در راستای الگوهایی بوده که برای آن اندیشیده نشده است و متأسفانه راههای جبران
این کاستیها هم از سوی کاربران فرا گرفته نمیشود. اگر کاربران به همین منوال
ادامه دهند و در نقشهای دروغین و کاذب قرار بگیرند، این ضعفها در وجودشان
ماندگار خواهد بود و بهبود نخواهد یافت.
چگینی با بیان اینکه باید در شبکههای اجتماعی به
دنبال بسترسازی باشیم تا بتوانیم الگوهای موجهی را ارائه دهیم، تصریح کرد: چرا که اگر بخواهیم
به کاربران بگوییم «نکنند» یا «چنین کارهایی را انجام ندهند» باید جایگزینی برایشان
پیدا کنیم و آنها را به این سمت سوق دهیم. به افراد دستاندرکار
توصیه میکنم که الگوهای مناسب را تدوین کنند و شرایط موجهی را برای الگوبرداری
فراهم کنند. اگر الگوهای مناسب برای هر سنی تعریف شود، قطعا آینده موفقتری خواهند
داشت درغیر این صورت دچار ضعفهایی در زندگی میشوند که برای جبران این ضعفها
باید خسارات بسیاری قائل شوند.مشکلات روانی زندگی لاکچری را به نیاز تبدیل کرده استدر ادامه سارا گلستانی، یک روانشناس کشورمان ضمن تحلیل ریشههای رفتار لاکچری در جامعه ایران، گفت:
از هر چهار نفر یک نفر حتما به آسیب روانی قابل درمان مبتلا است که بخشی
از این آسیبها افراد را به سمت زندگی لاکچری سوق میدهد.
وی با اشاره به این موضوع که لاکچری به معنای بهرهمندی از
یک سری امکانات ویژه به همراه احترام و توجه است اظهار کرد: لاکچری مفهومش
این است که یک سری امکانات را که میتوان با قیمتهای متفاوتی دریافت کرد،
با قیمت بیشتر و همراه با احترام، توجه و جزئیات بیشتر دریافت کرد، یعنی
اگر به یک رستوران لاکچری میرویم، علاوه بر بهرهمندی از یک غذای مناسب با
برخورد خوب و محترمانه روبرو میشویم و بسیار مورد توجه قرار میگیریم.
این یعنی رستوران مشتری محور است و بیش از حد معمول به مشتریاش احترام
میگذارد و او را مورد توجه قرار میدهد و نیاز فرد به ستایش را برطرف
میکند.
وی بیان کرد: وقتی فردی از لحاظ روانی به
استفاده از خدمات لاکچری نیاز مییابد و آن را در محیط واقعی و معمول
زندگیاش دریافت نمیکند، به این معناست که نیاز به توجه و جایگاه ویژه اش
مدتها برطرف نشده و این خلاء به حدی رسیده که حتما باید با خدمات خاص و
ویژه برطرف شود؛ بنابراین خاص و ویژه بودن خود را به نمایش میگذارد تا
دیگران ببینند و مطابق با آن با وی رفتار کنند.
وی
یادآور شد: در جامعه ما افراد زیادی هستند که به آن حد از رضایت از خود به
همان صورتی که هستند دسترسی نیافتهاند و نیاز دارند که با تأیید بیرونی
به رضایت از خود برسند و باید احساس رضایت خودشان را دائما به واسطه محرکه
بیرونی تمدید کنند به همین دلیل در حال اشتراک گذاری تجربیات خاص و متفاوت
خود هستند و حتی با تجربه کردن و به نمایش درآوردن آنچه که مربوط به طبقه
اجتماعی خودشان نیست نیاز روانیشان را به توجه و تایید برطرف میکنند.
اقتصاد بیمار و نوکیسههای اینستاگرامی
در ادامه اصغر کیهاننیا، روانشناس
با اشاره به آسیبهای موجود در شبکههای اجتماعی و آثار متعاقب آن در زندگی افراد، به انتشار عکسها در شبکههای اجتماعی به ویژه
اینستاگرام اشاره و اظهار کرد: اقتصاد بیمار ما باعث شده که در ایران شاهد نوکیسههایی
باشیم که آنها فرهنگ و اصالت کافی ندارند و زمانی که به پول کلان دست یافتند
نیازمند توجه و خودنمایی هستند. این افراد نوکیسه، ضعفهای پنهانیشان
را میپوشانند و با انتشار عکسهای لاکچری این گونه به مردم میگویند که من
نیازمند توجه هستند و شرایطم اینچنین است و در ادامه هم جوانان برای جنس مخالف و
یا برای یکدیگر دلبری میکنند؛ متأسفانه در شرایطی
همچون ایران که برخی از افراد به اشتباه پولدار شدند و به ثروت دست یافتند،
زمانی که وارد این پروسهها میشوند، اقدام به چنین کارهایی میکنند.
کیهاننیا
در ادامه خاطرنشان کرد: یکی دیگر از دلایل
انتشار عکسهای لاکچری، سرگرمی جوانان است. آنها به دلیل نداشتن سرگرمی سالم، مجبور
به نمایش مهمانیهایشان، انواع و اقسام تفریح و پذیراییهای گرانشان هستند. آنها
با این کار میخواهند به دیگران بگویند که به لحاظ روانشناسی به من توجه کنید و من
چنین شرایطی دارم.
ضرورت تشکیل اتاق فکر در راستای حل معضلات فضای مجازیضرورت تشکیل اتاق فکر میتوان سبب دستیابی به یک سری راهکارهای مناسب برای معضلات شبکههای
اجتماعی و آسیبهایی که میتواند برای نوجوانان خطرآفرین باشد. در حوزه فضای مجازی
نیازمند
مدیریت مناسبی هستیم تا این مدیریت به واسطه یک برنامهریزی بتوانند در
ارتقای رشد نوجوانان و جوان تأثیر داشته باشد. همچنین میتوان جشنوارههای تولید محتوا در عرصههای دینی و مذهبی
برگزار کرد و به برگزیدگانش جوایز ویژه دارد و از این طریق افراد با تولید
محتوا در فضای مجازی هم به شهرت دست یافته و هم دانش جامعه ارتقاء یابد.
در نهایت اینکه اگر مسئولان و دستاندرکاران فضای مجازی در این زمینه اقدامی نکنند، انتشار چنین عکسهایی در
شبکههای اجتماعی میتواند به نوع سبک زندگی اسلامی – ایرانی آسیب میرساند؛ چراکه یکی از
مسائل دو قطبی شدن جامعه همین موارد میتواند باشد و سبک زندگی که نشانه و پایههای
انقلاب است به این طریق تخریب میشود.
گزارشی از زینب رازدشت