خدادوست تبیین کرد:
توصیه‌های کاربردی طب اسلامی و سنتی برای روزه‌داری آسان و سالم
گروه سلامت: مدیرکل دفتر طب سنتی و اسلامی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با اشاره به اهمیت ماه مبارک رمضان از منظر طب سنتی ایران اسلامی به ارائه توصیه‌هایی برای روزه‌داری سالم از منظر این طب پرداخت.
محمود خدادوست، مدیرکل دفتر طب سنتی و اسلامی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، با اشاره به اهمیت ماه رمضان از منظر طب سنتی ایران اسلامی اظهار کرد: این ماه فرصت بسیار مناسبی برای بازگرداندن تعادل و سلامت به بدن و اصلاح شیوه‌های نادرست زندگی است.
وی افزود: در زمان روزه‌داری می‌آموزیم که چگونه برای عادات غذایی خود برنامه‌ریزی و آن را مدیریت کرده و با پرورش روحیه خویشتن‌داری انضباط منطقی بر بدن و روح حاکم کنیم.
خدادوست با بیان اینکه طب سنتی ایرانی اسلامی بر اساس اصول شش‌گانه سلامت با تأکید بر اصلاح سبک زندگی به امر پیشگیری از بیماری می‌پردازد، تصریح کرد: اصول شش‌گانه سلامتی، به عنوان قدم اول درمان، از پتانسیل و قابلیت بالایی برخوردار است که استفاده از این ظرفیت غنی در نظام سلامت، در راستای ترویج خود مراقبتی و اصلاح سبک زندگی، منطقی و عقلایی است. یکی از مهم‌ترین این اصول، اصل خوردن و آشامیدن است که در طب سنتی ایرانی تدابیر و توصیه‌های عام و خاص زیادی دارد.
مشاور وزیر بهداشت ادامه داد: طبیعتا کاربست آداب خوردن و آشامیدن مبتنی بر آموزه‌های طب ایرانی در ماه مبارک رمضان، می‌تواند بهره‌مندی مادی و معنوی از برکات این ماه عزیز را افزایش داده و مسلمانان را از عوارض روزه‌داری نامتناسب با شرایط سلامت بر حذر دارد.
توصیه‌های طب سنتی و اسلامی حفظ الحصه در ایام روزه‌داری
خدادوست در ادامه به بیان توصیه‌های خود مراقبتی به منظور روزه‌داری سالم پرداخت و تأکید کرد: فرهنگ و آدابی که از گذشته در رابطه با افطار رعایت می‌شود، پشتوانه‌ای کاملا حکیمانه دارد. از قدیم‌الایام برای باز کردن روزه، از یک استکان آب ولرم و خرما استفاده می‌شود تا معده برای هضم افطار و غذایی که می‌خوریم، آماده شود و از سویی این آب ولرم موجب می‌شود صفرایی که در معده به دلیل روزه‌داری تولید شده شسته شده و از طریق روده دفع شود.
وی افزود: آب گرم با رطوبتی که دارد، حرارت معده را شکسته و به حد اعتدال می‌رساند و خرما نیز یکی از غذاهایی است که قند آن به سرعت از طریق دستگاه گوارش جذب می‌شود و افت قند ناشی از روزه‌داری به مدت طولانی را در فاصله زمانی بسیار کوتاهی تأمین می‌کند و از سوی دیگر خرما با توجه به تأمین سریع قند بدن مانع از پرخوری می‌شود.
مشاور وزیر بهداشت ضمن هشدار مبنی بر خودداری از نوشیدن آب سرد و نوشیدنی‌های سرد دیگر در افطار تصریح کرد: معده فردی که یک دوره طولانی گرسنگی را تحمل کرده، حرارت بسیار بالایی دارد و چنانچه غذایی که وارد آن می‌شود، مانند سوپ‌های ساده بسیار لطیف و سهل‌الهضم باشد، باعث فساد آن غذا شده و اگر سرد باشد، افت حرارتی معده، هضم غذای بعدی را دچار اختلال می‌کند.
پرخوری در رمضان عامل اصلی بیماری
رئیس مرکز تحقیقات پزشکی قانونی کشور با بیان اینکه ماه مبارک رمضان چند سالی است که با فصل گرما تقارن پیدا کرده و در این فصل عموما هضم دیرتر صورت می‌گیرد بیان کرد: متأسفانه یکی از عادت‌های نامناسب غذایی پرخوری و همه چیز خوری بر روی سفره‌های افطار است؛ امروزه بر سر سفره‌های افطار غذاهای دیرهضم، غلیظ و لزج مانند حلیم، شله‌زرد، حلوا و زولبیا و بامیه و وجود دارد، این غذاها خارج از ظرفیت هضمی معده بوده و هضمشان برای معده سخت است، ماندگاری بیشتری در معده دارند و با توجه به کوتاهی فاصله افطار تا سحر و نیاز بدن به خواب مشکلاتی را برای بدن به وجود مصرف این غذاها به ویژه در افطار توصیه نمی‌شود.
وی افزود: اگر با مصرف این نوع غذاها فاصله بیشتری تا زمان خواب در نظر گرفته نشود، به دلیل بخاراتی که از معده صعود پیدا می‌کند، فرد خواب بسیار بدی خواهد داشت و معمولا دچار سنگینی و گیجی و منگی سر می‌شود. از سوی دیگر در فصل گرما به دلیل آنکه حرارت محیط بیشتر است، حرارت بدن در سیستم گردش خون به سمت بیرون متمایل می‌شود و حرارت در سیستم مرکزی و دستگاه گوارش کمتر شده و عموما هضم ضعیف‌تر است.
وی تأکید کرد: پس از افطار، بسته به نوع غذایی که خورده شده باید حداقل دو ساعت فاصله با زمان خواب نیز در نظر گرفته شود تا غذا از معده عبور کند. با توجه به ضعف هضم در فصل گرم و زمان دیر افطار، به منظور رعایت قاعده خوابیدن قبل از نیمه‌شب بنا به توصیه حکمای طب ایرانی، باید در افطار، از غذاهای سبک استفاده کنیم. همچنین مصرف غذاهای متنوع و متعدد که ظرفیت هضمی متفاوتی دارند و مدت زمان مورد نیاز برای هضم هر کدام با دیگری متفاوت است، به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.
پیشگیری از یبوست و کمبود آب و رفع تشنگی
خدادوست در ادامه با اشاره به اهمیت دفع در این فصل برای بدن و پیشگیری از کمبود آب بدن بیان کرد: یکی از مشکلاتی که روزه‌داری نامناسب ممکن است به وجود آورد عدم دفع و یبوست است؛ لذا مصرف سبزی خوردن برای جلوگیری از یبوست در حین افطار و مصرف میوه در فاصله افطار تا سحر توصیه می‌شود.
وی در رابطه با جبران کمبود آب و رفع تشنگی اظهار کرد: طب سنتی ایران اسلامی برای رفع تشنگی و جبران کمبود آب، اضافه کردن سبزی خرفه به ترکیب سبزی خوردن معمول را برای جلوگیری از تشنگی در افطار مناسب می‌داند. همچنین زمان مناسب برای مصرف میوه بین یک تا یک ساعت و نیم بعد از افطار است، مصرف نوشیدنی‌هایی مانند فالوده خیار با سکنجبین، فالوده هندوانه با سکنجبین و فالوده سیب و گلاب با همین فاصله زمانی از افطار، برای کاهش تشنگی در طول روز و در حین روزه‌داری بسیار مفید است.
وی ادامه داد: نوشیدن یک لیوان عرق کاسنی به تنهایی یا به صورت مخلوط با عرق شاه‌تره به میزان مساوی از هرکدام و همچنین مصرف کاهو و سکنجبین در فاصله بین افطار تا سحر، برای جلوگیری از بروز تشنگی در طول روز مناسب است. کسانی که در طول روز بسیار تشنه می‌شوند می‌توانند یک قاشق چای‌خوری تخم خرفه را در نعلبکی بریزند، به آن دوغ اضافه کرده و بگذارند 15 دقیقه بماند و سپس تخم خرفه‌ها را به یک لیوان عرق کاسنی و شاه‌تره خود اضافه کرده و میل کنند.
این استاد طب سنتی ضمن هشدار جهت مصرف سبزی خام در سحر، آن را تشنگی آور دانست و گفت: مصرف سبزی‌های خام در سحر، باعث تشدید تشنگی در طول روز می‌شود و باید در این وعده، از سبزی‌های پخته استفاده شود. در سحر باید یک وعده غذای کامل خورده شود، البته به شرطی که بین یک تا یک ساعت و نیم پس از آن، نخوابیم.
مدیریت خواب در ماه رمضان
وی با بیان اینکه در طب سنتی نحوه و اندازه خواب برای حفظ سلامت مفید بوده و جزو اصول شش‌گانه حفظ الصحه است یادآور شد: خواب در فاصله بین افطار تا سحر هر چند به مدت کوتاه برای هضم بهتر غذا و ایجاد اشتها در وعده سحری توصیه می‌شود، در خصوص خواب روز نیز یک تا دو ساعت خواب در روز برای تمدد قوا مناسب است که با توجه به روزه بودن، محدودیتی برای خواب روز نداریم ولی خواب قبل از غروب آفتاب به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.
مطالب مرتبط
