تأثیری که قرآن بر هنر خوشنویسی گذاشت
گروه فرهنگی: یک هنرمند خوشنویسی با اشاره به آمیختگی خوشنویسی با ادبیات و قرآن، گفت: قرآن، تأثیر مثبتی بر خوشنویسی گذاشته و حالت قدسی و روحانی به آن بخشیده است.
عباس آگهی، مسئول آموزش انجمن خوشنویسان مشهد در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از خراسان رضوی، درباره آغاز فعالیت هنری‌اش بیان کرد: ما در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که خوشنویسی در آن ساری و جاری است؛ به همین دلیل می‌توان گفت بخشی از این هنر از طریق جامعه فراگرفته می‌شود؛ من در کلاس چهارم بعد از اینکه علاقه به خوشنویسی را در خودم دیدم، خوشنویسی را آغاز کردم و معلم هنرم که خودش نیز خوشنویس بود، به من در آغاز راه کمک بسیاری کرد؛ در سال 78 به صورت جدی کار را ادامه دادم و در سال 79 توانستم مدرکم را دریافت کنم و به صورت حرفه‌ای خوشنویسی را ادامه دادم.
این استاد خوشنویسی با اشاره به اساتیدش در خوشنویسی ادامه داد: نستعلیق را تا مرحله ممتاز در خدمت استاد خیامی و در خط شکسته در خدمت استاد کدخدایی بودم اما بعد از مرحله ممتاز، خط تخصصی‌ام را شکسته انتخاب کردم و در خدمت استاد کدخدایی و مدتی در خدمت استاد ملک‌زاده در تهران بودم اما سبک خودم، سبک استاد کابلی است که هم از خط، هم از نظرات و هم از حضورشان استفاده کردم.
وی با اشاره به آمیختگی خوشنویسی با ادبیات و قرآن و با بیان اینکه قرآن، تأثیر مثبتی بر خوشنویسی گذاشت و حالت قدسی و روحانی به آن بخشید، اضافه کرد: به همین دلیل از خوشنویسی در معماری اسلامی استفاده بسیاری می‌شود؛ همچنین خط، به لحاظ زیبایی‌شناسی و هنری‌بودن هم مورد توجه معماران قرار دارد و آنان سعی می‌کنند به بهترین شکل از آن استفاده کنند.
این استاد ممتاز خوشنویسی با اشاره به ارتباط خوشنویسی با ادبیات و کلام فاخر، ابراز کرد: زمانی که اسلام، وارد ایران می‌شود و هنر هم از اسلام تبعیت می‌کند، در شاخه‌های مرتبط با قرآن، یک روحانیت و تعالی دیده می‌شود، همان‌طور که امروز هم هنرمندانی که قرآن می‌نویسند، پیش از کتابت وضو می‌گیرند و خود را پاک می‌کنند که باعث می‌شود لطافت در کارشان ظهور پیدا کند.
آگهی با تایید این مطلب که هر خطی روح و شخصیت خاص خودش را دارد، اظهار کرد: تا زمانی که روح و شخصیت خوشنویس در خطش دمیده نشود، خط فقط یک سری کلمات و حروف است؛ بر همین اساس هر هنری با اینکه در یک سبک کار می‌شود اما تفکرات و اندیشه‌های مختلفی در پس خود دارد که آن اثر را از دیگر آثار متمایز می‌کند.
وی با اظهار این مطلب که شخصیت هر فرد در خطش تجلی پیدا می‌کند، ادامه داد: به طور مثال خط شکسته‌ای که من می‌نویسم با خطی که شخص دیگری می‌نویسد، به تناسب شخصیت‌ها متفاوت خواهد بود؛ به همین دلیل کسانی که حرفه‌ای کار می‌کنند اگر پای خط‌‌شان امضا هم نزنند، اهل فن متوجه می‌شوند که این اثر کار کیست چراکه شخصیت و روح خالق اثر در آن دمیده شده و متجلی است، همان‌طور که تشخیص خط قدما که بدون امضاست و یا مخدوش است نیز از همین راه انجام می‌شود.
آگهی، با اشاره به رشد هنر در دوره قاجار و صفویه، افزود: حکام آن زمان برای هنر و هنرمند اهمیت زیادی قائل بودند، هنر به دربار راه پیدا کرد و هنرمندان مورد شفقت و توجه حکام قرار داشتند که این امر آسایش و آرامش را برای هنرمند به دنبال دارد و باعث می‌شود، کارهای بهتری ارائه شود؛ همین موضوع رشد هنر را به دنبال داشت. پس از مدتی هنر وارد دوران افول خودش شد به ویژه خط شکسته که پس از دوران عبدالمجید درویش به دلیل سخت نوشته شدن و سخت خوانده شدن به کلی به فراموشی سپرده می‌شد تا دوران معاصر یعنی 80 سال پیش که دوباره طرفدار پیدا می‌کند.
وی به نقش برجسته استاد کابلی در شناساندن خط شکسته در ایران و خارج از کشور اشاره کرد و ادامه داد: خط شکسته پیش از این دوران بیشتر برای تندنویسی و کتابت استفاده می‌شد و در دوره‌ای هم به دلیل اینکه بدون نقطه نوشته می‌شد، به عنوان خط رمز استفاده می‌شد اما استاد کابلی با واردکردن گرافیک در خط شکسته، این خط را به خانه‌های مردم برد تا آن‌جا که خط شکسته امروز به عنوان بهار خطوط معروف است و خط نستعلیق هم به لحاظ لطافت و رقصی که در آن هست، عروس خطوط نام گرفته است.
این استاد خوشنویسی با بیان این مطلب که خط نستعلیق و شکسته مانند هر هنری از بدو تولدش مدام در حال ارتقاست، توضیح داد: امروزه خط در مقایسه با خط قدما که در برخی موارد از قوت قابل توجهی برخوردار است، به لحاظ زیبایی‌شناسی و به لحاظ فنونی که استفاده می‌شود، خیلی پیشرفت کرده و فوق‌العاده بهتر و پخته‌تر شده است.
این استاد هنر خوشنویسی، ترویج هنر را از بهترین راه‌های کاهش آسیب‌های اجتماعی برشمرد و اضافه کرد: ترویج هنر در هر شاخه‌ای که باشد به لحاظ تاثیری که بر جوانان دارد، بهترین راه کاهش آسیب‌های اجتماعی است؛ خوشنویسی نیز به لحاظ ارتباطش با کلام فاخر، قرآن و حدیث، تاثیرگذاری بیشتری دارد چراکه نمی‌شود کسی شعر مولوی، حافظ و قرآن را بخواند و تاثیر نپذیرد.
این استاد خوشنویسی با اشاره به اساتیدش در خوشنویسی ادامه داد: نستعلیق را تا مرحله ممتاز در خدمت استاد خیامی و در خط شکسته در خدمت استاد کدخدایی بودم اما بعد از مرحله ممتاز، خط تخصصی‌ام را شکسته انتخاب کردم و در خدمت استاد کدخدایی و مدتی در خدمت استاد ملک‌زاده در تهران بودم اما سبک خودم، سبک استاد کابلی است که هم از خط، هم از نظرات و هم از حضورشان استفاده کردم.
وی با اشاره به آمیختگی خوشنویسی با ادبیات و قرآن و با بیان اینکه قرآن، تأثیر مثبتی بر خوشنویسی گذاشت و حالت قدسی و روحانی به آن بخشید، اضافه کرد: به همین دلیل از خوشنویسی در معماری اسلامی استفاده بسیاری می‌شود؛ همچنین خط، به لحاظ زیبایی‌شناسی و هنری‌بودن هم مورد توجه معماران قرار دارد و آنان سعی می‌کنند به بهترین شکل از آن استفاده کنند.
این استاد ممتاز خوشنویسی با اشاره به ارتباط خوشنویسی با ادبیات و کلام فاخر، ابراز کرد: زمانی که اسلام، وارد ایران می‌شود و هنر هم از اسلام تبعیت می‌کند، در شاخه‌های مرتبط با قرآن، یک روحانیت و تعالی دیده می‌شود، همان‌طور که امروز هم هنرمندانی که قرآن می‌نویسند، پیش از کتابت وضو می‌گیرند و خود را پاک می‌کنند که باعث می‌شود لطافت در کارشان ظهور پیدا کند.
آگهی با تایید این مطلب که هر خطی روح و شخصیت خاص خودش را دارد، اظهار کرد: تا زمانی که روح و شخصیت خوشنویس در خطش دمیده نشود، خط فقط یک سری کلمات و حروف است؛ بر همین اساس هر هنری با اینکه در یک سبک کار می‌شود اما تفکرات و اندیشه‌های مختلفی در پس خود دارد که آن اثر را از دیگر آثار متمایز می‌کند.
وی با اظهار این مطلب که شخصیت هر فرد در خطش تجلی پیدا می‌کند، ادامه داد: به طور مثال خط شکسته‌ای که من می‌نویسم با خطی که شخص دیگری می‌نویسد، به تناسب شخصیت‌ها متفاوت خواهد بود؛ به همین دلیل کسانی که حرفه‌ای کار می‌کنند اگر پای خط‌‌شان امضا هم نزنند، اهل فن متوجه می‌شوند که این اثر کار کیست چراکه شخصیت و روح خالق اثر در آن دمیده شده و متجلی است، همان‌طور که تشخیص خط قدما که بدون امضاست و یا مخدوش است نیز از همین راه انجام می‌شود.
آگهی، با اشاره به رشد هنر در دوره قاجار و صفویه، افزود: حکام آن زمان برای هنر و هنرمند اهمیت زیادی قائل بودند، هنر به دربار راه پیدا کرد و هنرمندان مورد شفقت و توجه حکام قرار داشتند که این امر آسایش و آرامش را برای هنرمند به دنبال دارد و باعث می‌شود، کارهای بهتری ارائه شود؛ همین موضوع رشد هنر را به دنبال داشت. پس از مدتی هنر وارد دوران افول خودش شد به ویژه خط شکسته که پس از دوران عبدالمجید درویش به دلیل سخت نوشته شدن و سخت خوانده شدن به کلی به فراموشی سپرده می‌شد تا دوران معاصر یعنی 80 سال پیش که دوباره طرفدار پیدا می‌کند.
وی به نقش برجسته استاد کابلی در شناساندن خط شکسته در ایران و خارج از کشور اشاره کرد و ادامه داد: خط شکسته پیش از این دوران بیشتر برای تندنویسی و کتابت استفاده می‌شد و در دوره‌ای هم به دلیل اینکه بدون نقطه نوشته می‌شد، به عنوان خط رمز استفاده می‌شد اما استاد کابلی با واردکردن گرافیک در خط شکسته، این خط را به خانه‌های مردم برد تا آن‌جا که خط شکسته امروز به عنوان بهار خطوط معروف است و خط نستعلیق هم به لحاظ لطافت و رقصی که در آن هست، عروس خطوط نام گرفته است.
این استاد خوشنویسی با بیان این مطلب که خط نستعلیق و شکسته مانند هر هنری از بدو تولدش مدام در حال ارتقاست، توضیح داد: امروزه خط در مقایسه با خط قدما که در برخی موارد از قوت قابل توجهی برخوردار است، به لحاظ زیبایی‌شناسی و به لحاظ فنونی که استفاده می‌شود، خیلی پیشرفت کرده و فوق‌العاده بهتر و پخته‌تر شده است.
این استاد هنر خوشنویسی، ترویج هنر را از بهترین راه‌های کاهش آسیب‌های اجتماعی برشمرد و اضافه کرد: ترویج هنر در هر شاخه‌ای که باشد به لحاظ تاثیری که بر جوانان دارد، بهترین راه کاهش آسیب‌های اجتماعی است؛ خوشنویسی نیز به لحاظ ارتباطش با کلام فاخر، قرآن و حدیث، تاثیرگذاری بیشتری دارد چراکه نمی‌شود کسی شعر مولوی، حافظ و قرآن را بخواند و تاثیر نپذیرد.
