طراحی فونت هوشمند؛ گامی در جهت تسهیل فراگیری قرآن
گروه ادب: سرپرست فنی و رایانه‌ای مرکز طبع و نشر قرآن به ارائه گزارشی از ساخت فونت هوشمند قرآن پرداخت و بیان کرد: ساخت فونت هوشمند با توجه به قواعد تجویدی گامی در جهت سهل‌القرائة کردن قرآن برای مخاطبان است.
هادی عبادی، سرپرست فنی و رایانه‌ای مرکز طبع و نشر قرآن در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) در مورد فونت‌های ساخته در این مرکز بیان کرد: مرکز طبع و نشر قرآن تا به امروز حدود 4 فونت ساخته است که علت آن این است که این مرکز کارش تهیه مصحف ایرانی است که برای فارسی‌زبانان سهل‌القرائة باشد.
وی در ادامه افزود: برای این که بتوانیم این قرآن را زودتر به مخاطب برسانیم نیاز است که از تکنولوژی روز استفاده کنیم چراکه اگر بخواهیم این پروسه را به صورت سنتی و قدیمی طی کنیم که کاتب آن را بنویسد و کارهای هنری آن انجام شود زمان‌بر خواهد بود، از این رو بحث ساخت فونت را برای این مرحله از کارهای مرکز پیشنهاد دادیم و اولین فونت نیز از روی خط عثمان طه ساخته شد.
عبادی در مورد علت انتخاب عثمان طه تصریح کرد: علت این انتخاب صرفا بحث خوانایی نگارش کلمه و مهندسی بود که عثمان طه روی خط نسخ انجام داده بود، همچنین قرآنی که می‌خواهیم عرضه کنیم یکی از ویژگی‌های آن سهل‌القرائة بودن آن است و یکی از چیزهایی که در این زمینه کمک می‌کند خط خوانایی است که باید برای آن استفاده شود.
وی در ادامه افزود: فونت بعدی که ساخته شد، فونت نیریزی بود؛ با توجه به علاقه‌مندی ایرانی‌ها به این خط و با توجه به سرآمد بودن ایشان در نسخ فارسی در ایران، فونت بعدی از روی خط ایشان ساخته شد.
عبادی بیان کرد: بعد از این که در مرکز به مرحله ساخت فونت رسیدیم، یک مقدار از حالت معمولی آنها را خارج و به سمت هوشمندتر کردن آنها حرکت کردیم که در جهان اسلام چیزی شبیه به این نداریم و برای اولین بار است که فونت هوشمند به علائم و قواعد تجویدی ساخته شده است.
وی در ادامه افزود: در اینجا فونت هوشمند به قواعد تجوید ساخته شده و یک تایپیست فقط باید بلد باشد تایپ کند و فونت به صورت هوشمند می‌تواند تشخیص دهد که مثلا در این کلمه اقلاب(قلب بمیم) یا قواعد دیگر تجویدی رعایت شود.
عبادی تصریح کرد: اگر قرار بود این کار در قالب نرم‌افزار صورت گیرد هزینه زیادی را باید پرداخت می‌کردیم و آموزش کاربران نیز به این صورت سخت‌تر می‌شد؛ همچنین در نرم‌افزار باید مثلا برای حرف (نون) چندین مدل را طراحی می‌کردیم که همه اینها کاربر را در استفاده از آن به زحمت می‌انداخت؛ در حال حاضر حدود یک سال است که از ساخت این فونت می‌گذرد و قرآن چاپی آن هم به بازار آمده است.
وی در انتها تصریح کرد: یکی از مشکلاتی که در زمینه ساخت فونت با آن مواجه هستیم بحث تحریم‌ها است که در حال حاضر نمی‌توانیم از تکنولوژی‌های روز به‌خوبی استفاده کنیم.
وی در ادامه افزود: برای این که بتوانیم این قرآن را زودتر به مخاطب برسانیم نیاز است که از تکنولوژی روز استفاده کنیم چراکه اگر بخواهیم این پروسه را به صورت سنتی و قدیمی طی کنیم که کاتب آن را بنویسد و کارهای هنری آن انجام شود زمان‌بر خواهد بود، از این رو بحث ساخت فونت را برای این مرحله از کارهای مرکز پیشنهاد دادیم و اولین فونت نیز از روی خط عثمان طه ساخته شد.
عبادی در مورد علت انتخاب عثمان طه تصریح کرد: علت این انتخاب صرفا بحث خوانایی نگارش کلمه و مهندسی بود که عثمان طه روی خط نسخ انجام داده بود، همچنین قرآنی که می‌خواهیم عرضه کنیم یکی از ویژگی‌های آن سهل‌القرائة بودن آن است و یکی از چیزهایی که در این زمینه کمک می‌کند خط خوانایی است که باید برای آن استفاده شود.
وی در ادامه افزود: فونت بعدی که ساخته شد، فونت نیریزی بود؛ با توجه به علاقه‌مندی ایرانی‌ها به این خط و با توجه به سرآمد بودن ایشان در نسخ فارسی در ایران، فونت بعدی از روی خط ایشان ساخته شد.
عبادی بیان کرد: بعد از این که در مرکز به مرحله ساخت فونت رسیدیم، یک مقدار از حالت معمولی آنها را خارج و به سمت هوشمندتر کردن آنها حرکت کردیم که در جهان اسلام چیزی شبیه به این نداریم و برای اولین بار است که فونت هوشمند به علائم و قواعد تجویدی ساخته شده است.
وی در ادامه افزود: در اینجا فونت هوشمند به قواعد تجوید ساخته شده و یک تایپیست فقط باید بلد باشد تایپ کند و فونت به صورت هوشمند می‌تواند تشخیص دهد که مثلا در این کلمه اقلاب(قلب بمیم) یا قواعد دیگر تجویدی رعایت شود.
عبادی تصریح کرد: اگر قرار بود این کار در قالب نرم‌افزار صورت گیرد هزینه زیادی را باید پرداخت می‌کردیم و آموزش کاربران نیز به این صورت سخت‌تر می‌شد؛ همچنین در نرم‌افزار باید مثلا برای حرف (نون) چندین مدل را طراحی می‌کردیم که همه اینها کاربر را در استفاده از آن به زحمت می‌انداخت؛ در حال حاضر حدود یک سال است که از ساخت این فونت می‌گذرد و قرآن چاپی آن هم به بازار آمده است.
وی در انتها تصریح کرد: یکی از مشکلاتی که در زمینه ساخت فونت با آن مواجه هستیم بحث تحریم‌ها است که در حال حاضر نمی‌توانیم از تکنولوژی‌های روز به‌خوبی استفاده کنیم.
