حجتالاسلام والمسلمین مجید حبیبیان نقیبی، عضو هیئتعلمی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی، در گفتوگو با
خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا)، به بحث درباره احکام و آثار اقتصادی زکات فطره پرداخت و گفت: به نظرم زکات فطره رویکردی برای رفع برخی از نیازمندیهای جامعه همانند رفع گرسنگی است و هرچند میزان آن اندک است اما میتوان از رویکرد حاکم بر زکات فطره استفاده کرد و آن را روشی برای رفع نیازمندی نیازمندان دانست.
وی ادامه داد: سهم زکات فطره پائین است و اگر به ازای هر نفر سه کیلوگرم پرداخت شود، به لحاظ وزنی که در مجموع این پرداخت دارد، چندان زیاد نیست اما رویکرد حاکم بر زکات فطره، این است که انسانها در هر جامعهای باید به رفع مشکلات اقتصادی بخش آسیبپذیر جامعه و فقرا توجه کنند.
حبیبیان یادآور شد: خصوصا در آنجائیکه عدهای معتقدند قوت غالب شخصی را در نظر بگیریم، چنین چیزی بیشتر مصداق پیدا میکند و در این صورت، شخص پرداختکننده، همه اعضای جامعه را همانند خود در نظر می گیرد، نه اینکه شأن آنها را پائینتر از خودش در نظر بگیرد بلکه هر آنچه خودش استفاده میکند را در اختیار نیازمندان قرار دهد.
عضو هیئتعلمی دانشگاه علامه طباطبایی اظهار کرد: این نوع رویکردها به ما کمک میکند که در طول زندگی، این نگاه را به سایر طبقات اقتصادی جامعه و دهکهای پائین درآمدی داشته باشیم و اعتقاد پیدا کنیم که آنها باید همانند ما زندگی کنند.
وی با اشاره به توجه قرآن کریم به پرداخت زکات اظهار کرد: زکات هم جزئی از صدقات محسوب میشود البته صدقات دارای مستحب و واجب هستند و زکات هم جزئی از صدقات واجب است و وقتی در قرآن، بحث صدقه مطرح شده با چنین رویکردی بیان شده است.
حبیبیان با اشاره به آثار زکات فطره در کمک به نیازمندان اظهار کرد: اگر نیازمندان را همانند خود در نظر بگیریم، با پرداخت این زکات به رفع برخی از مشکلات آنها کمک کردهایم. البته وجوب پرداخت مسئله به این موضوع مربوط است که هر انسانی که نانخور شما محسوب میشود به ایشان هم زکات فطره تعلق میگیرد.
وی ادامه داد: به همین دلیل بنده معتقدم این رویکرد باعث میشود دیگران را هم جزئی از خانواده خود بدانید و معتقد شوید آنچه شما مصرف میکنید، آنها هم باید مصرف کنند و این موضوع میتواند شاخص خوبی برای کمک به فقرا و نیازمندان در جامعه باشد تا آنها هم به سطح زندگی دیگران برسند.
عضو هیئتعلمی دانشگاه علامه طباطبایی درباره میزان پرداخت زکات فطره نیز گفت: میزان آن سه کیلوگرم یا چهار مُد از چیزی که انسان را سیر میکند به ازای هر نفر است و به ازای آن میتوان مبلغ را به صورت نقد پرداخت کرد. البته این زکات برخلاف خمس که به دست حاکم شرع میرسد، باید مستقیما به دست نیازمندان و فقرا برسد.
این کارشناس اقتصادی اسلامی تأکید کرد: در خمس، حتی وقتی قرار است سهم سادات پرداخت شود، گفته میشود باید با اذن سادات باشد اما در مورد زکات، برخی اجازه میگیرند و زکات را پرداخت میکنند و در زکات فطره معمولا به دست حاکم شرع نمیرسد و خود افراد، آن را پرداخت میکنند.
حبیبیان افزود: موضوع جالبی که در زکات به صورت کلی وجود دارد و در زکات فطره هم میتوان به آن اشاره کرد این است که هرکس، مجموعه افراد اطراف خود را مورد توجه قرار دهد و آنها را تأمین کند؛ یعنی بخش خصوصی به تأمین نیازمندیهای مردم ورود کند.
عضو هیئتعلمی دانشگاه علامه طباطبایی یادآور شد: این رویکرد بسیار جالب است که برای رفع همه مشکلات، حکومت اسلامی به صورت خاص را مورد نظر قرار ندهیم بلکه همه افراد در هر محلهای یا هر روستایی که هستند، متکفل رفع برخی از مشکلات اقتصادی مردم نیازمند شوند و منتظر کمک دولت و حاکمیت نباشند.
این کارشناس اقتصاد اسلامی در پایان گفت: این رویکردی مناسب برای ایجاد برخی مجموعههایی از جانب بخش خصوصی است تا متکفل رفع نیازمندیهای فقرا باشند و به نهادسازی در این زمینه هم کمک میکند.