مریم السادات سقایت در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) از قزوین، با اشاره به کاهش میزان ازدواج در عصر جدید اظهار کرد: در فرآیند ازدواج 3 موضوع مهریه، جهیزیه و تشریفات مطرح است، این موضوعات مانند یک طیف هستند که نمیتوان مرز جدایی برای آنها در نظر گرفت.
وی افزود: در آسیبشناسی ازدواج باید عرف جامعه و شرع را در نظر گرفت، اگرچه برخی از افراد خارج از عرف نیز رفتار میکنند اما نظر غالب مردم عرف را میسازد، در واقع آنچه امروزه انجام میشود با آنچه اسلام مشخص کرده فاصله زیادی دارد.
این مدرس دانشگاه با اشاره به عدم توانایی پرداخت مهریه در برخی از افراد، بیان کرد: اگر به زندانیان اقتصادی نگاهی بیندازیم متوجه میشویم که برخی از آنها صرفاً به دلیل عدم توانایی در پرداخت مهریه در زندان هستند و این امر از فرهنگ غلط جامعه نشئتگرفته است.
وی عنوان کرد: مهریه بهعنوان مهر و صداق تکلیف مرد و حق زن است، درواقع مهریه نشاندهنده مهر و محبت مرد نسبت به زن است و مرد برای اینکه به زن نشان دهد دوستش دارد برای او مهریه در نظر میگیرد که این امر فطری است.
سقایت با بیان اینکه مهریه درواقع در همه فرهنگها وجود دارد ولی نام آن متفاوت است، عنوان کرد: در کشورهای غربی نیز مردان زمانی که میخواهند محبت خود را به زن موردعلاقه خود نشان دهند و درخواست ازدواج کنند به او هدیهای میدهند که همان مهریه است.
وی افزود: هدیه دادن مرد به زن فطرت انسانی است، اما باید این هدیه در حدی باشد که مرد توان پرداخت آن را داشته باشد، درواقع مهریه عندالمطالبه است و باید در لحظه پرداخت شود؛ مهریه برای ازدواج رکنی نیست که تا پرداخت نشود ازدواج صورت نگیرد.
این مدرس دانشگاه با اشاره به اینکه مهریه باید در حدی باشد که فرد توان پرداخت آن را داشته باشد، اظهار کرد: برخی از افراد به علت عدم توان پرداخت مهریه در زندان هستند که اغلب هدفشان جدایی نیست؛ ولی به دلیل پرداخت نکردن مهریه بعد از 4 ماه طبق قانون مجبور به جدایی میشوند.
وی افزود: مهر طبیعی، مهر السنه است؛ مهری که حضرت رسول اکرم (ص) برای همسران خود و دختر گرامیشان حضرت فاطمه (س) در نظر گرفته است که حدود 500 درهم بوده است.
سقایت با اشاره به اینکه 500 درهم برابر است با 5 مثقال طلا که به نسبت زمان سنجیده میشود، یادآور شد: اگر این میزان را در زمان جاری بسنجیم حدود 5 میلیون تومان تا 110 میلیون تومان میشود که مهریه عرف است.
وی عنوان کرد: اگر ما میخواهیم از دین جدا نشویم باید بر ریسمان آنکه قرآن و اهلبیت (ع) است، چنگ بزنیم، مهر السنه نیز یکی از همین موارد است که با تبعیت از دین باید آن را مقرر و مشخص کنیم.
این مدرس دانشگاه با اشاره به موضوع جهیزیه بیان کرد: تهیه جهیزیه در اسلام بر عهده مرد بوده است همانطور که طبق روایات داریم که حضرت علی (ع) زره خود را به بازار برده و برای تهیه جهیزیه حضرت زهرا (س) آن زره را فروختند.
وی عنوان کرد: ایشان زره را فروختند و با پول آن مقداری عطر و وسایل مربوط بهظاهر، مقداری وسایل خانه و غذاي وليمه عروسي تهیه کردند که نشان از اهمیت جهیزیه و تهیه آن توسط مرد دارد.
سقایت بابیان اینکه جهیزیه ملک زن حساب میشود، افزود: امروزه جهیزیه را دختران و خانواده دختر تهیه میکنند، درهرصورت جهیزیه مربوط به دختر و بهصورت امانت در دست مرد است و هر وقت که زن بخواهد مرد باید آن را برگرداند.
وی بیان کرد: بخش دیگر عروسی مربوط به تشریفات آن است که امروزه در ایران بسیار بر آن تأکید و هزینه زیادی صرف آن میشود، تشریفات عروسی مستحب است و باید هزینه معقولی صرف آن کرد و از تجملات باید پرهیز کرد.
این مدرس دانشگاه یادآور شد: تهیه جهیزیه که اثاث زندگی مشترک و بر زوج واجب است، درواقع یکی از وظایف مرد پرداخت نفقه است که بخشی از آن تهیه جهیزیه هست.
وی با اشاره به اینکه برخی با تهیه جهیزیه توسط دختران موافق هستند، عنوان کرد: عدهای میگویند چون دختران در ارثیه سهم کمتری دریافت میکنند بنابراین حق آنها است که جهیزیه توسط خانوادهشان تهیه شود برخی این نظر را رد میکنند و معتقدند که جهیزیه را باید مرد تهیه کند.
سقایت یادآور شد: تشریفات عروسی مصرفی است و جنبه تولید و کاربردی ندارد چراکه اغلب خوراکی، لباس و تزئینات است که صرفاً جنبه مصرفی دارد؛ اصل برگزاری مهمانی خوب است و در روایات بر آن تأکید شده است اما نباید چشموهمچشمی اسراف کرد.
وی عنوان کرد: با توجه به هزینههایی که بر عهده مرد است پیشنهاد میشود در کنار وام ازدواج، وام مهریه نیز در نظر گرفته شود، مصرف و کاربرد وام ازدواج لزوماً مشخص نیست و هرکسی میتواند آن را در بخشهای مختلف هزینه کند.
این مدرس دانشگاه بابیان اینکه وام مهریه مشخص است که باید بهعنوان بخشی از مهریه باشد، اظهار کرد: وام مهریه باید حدود 5 تا 100 میلیون تومان باشد و با توجه به میزان مهریه دختر تعیین شود، با توجه به اینکه مهریه در لحظه به دختر تعلق میگیرد پیشنهاد میشود این وام نیز به دختر پرداخت شود.
وی بیان کرد: مهریه عندالمطالبه است و مردان با دریافت وام مهریه میتوانند بخشی یا تمام مهریه همسر خود را پرداخت کنند، این وام میتواند بهصورت مستقیم به مردان پرداخت شود تا آن را به همسر خود هدیه دهند، همچنین میتواند بهصورت مستقیم بهحساب دختر واریز شود که گزینه دوم ارجحیت بیشتری دارد.
سقایت اظهار کرد: اگر مهریه زن در ابتدای زندگی پرداخت شود، زن احساس استقلال مالی دارد و همچنین از فعالیتهای ناهنجار زنان در جامعه به دلیل کسب درآمد جلوگیری میشود؛ زن میتواند مهریه را برای خود هزینه کند یا میتواند آن را در اختیار همسرش قرار دهد.
وی بیان کرد: پرداخت وام مهریه نیاز به کارشناسی و آسیبشناسی دارد بهطوریکه کارشناسان و متخصصان امر بهصورت علمی و آگاهانه این موضوع را بررسی کنند، وام مهریه در صورت پرداخت باید در قباله ازدواج ثبت شود.
این مدرس دانشگاه یادآور شد: این حرکت مثبتی است که نیاز به فرهنگسازی دارد، درگذشته عروسیها با کمترین تجملات و هزینه صورت میگرفت اما امروزه تشریفات عروسی بهقدری افزایشیافته است که از تشریفات عروسی در غرب نیز هزینه بیشتری دارد.
وی با اشاره به نقش دانشجویان در فرهنگسازی بیان کرد: اگر در جامعه بهصورت عاقلانه و آگاهانه تصمیمگیری شود دانشجویان میتوانند فرهنگ را تغییر دهند، مثلاً بهجای تشریفات 40 میلیونی برای ازدواج 20 میلیون آن را بهعنوان مهریه در اختیار دختران قرار دهند.
سقایت اظهار کرد: اگر شرایط ازدواج تسهیل شود درنتیجه سن ازدواج کاهش پیدا میکند، همچنین شاهد کاهش طلاق و افزایش ازدواج خواهیم بود که مقدمات این کار را باید جامعه علمی و فرهنگی بهویژه دانشجویان فراهم کنند.
خبرنگار: آرزو یارکه سلخوری