رهبر معظم انقلاب کدام تفاسیر قرآن را به مسجد ابوذر هدیه کردند

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، هم‌زمان با ایام سی و ششمین سالگرد سوء قصد به جان حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در مسجد ابوذر تهران در ششم تیرماه 1360، رهبر معظم انقلاب 115 جلد کتاب در 43 عنوان را به کتابخانه این مسجد اهدا کردند. کتاب‌هایی که از سوی معظم‌له به کتابخانه این مسجد اهدا شد، اغلب با موضوعات قرآنی و دینی است. در ادامه نگاهی به برخی عناوین قرآنی می‌اندازیم.
تفسیر روایی «البرهان»
برخی از کتب اهدایی معظم‌له مانند تفسیر البرهان، تفسیر صافی، میزان‌الحکمة و نهج‌البلاغه از کتب روایی هستند. یکی از این عناوین مربوط به ترجمه تفسیر روایی «البرهان»، یکی از مهم‌ترین تفاسیر روایی شیعی است که در قرن یازدهم و اوایل قرن دوازدهم هجری قمری نگارش شده است، این تفسیر که به شیوه روایی است موضوعات علوم شرعی، قصص، اخبار نبوی و مهم‌تر از همه فضایل اهل بیت(ع) تبیین کرده و سپس احادیث و روایات مأثوره از اهل بیت(ع) و تناسب آنها با آیات قرآنی را در ذیل آن آورده است. 

این تفسیر، بسیاری از اخبار و اسرار علم قرآن که در زمینه تفسیر در کتاب‌های ناشناخته کهن آمده، گردآوری کرده است؛ این کتاب دارای یک مقدمه و 16 باب است که در این 16 باب، مسائل قرآنی و دیدگاه‌های تفسیری بیان شده است. مزیت این تفسیر بر این است که روایات تفسیری آن از منابع مهمی مانند تفسیر العیاشی، تفسیر منسوب به علی بن ابراهیم قمی، تفسیر منسوب به امام حسن عسکری(ع) و دیگر متون روایی شیعی، اعم از متون حدیثی یا تفسیری گرفته شده است.  

این تفسیر بر این دیدگاه مستند است که تفسیر قرآن باید براساس روایات نقل شده از ائمه معصومین(ع) باشد، علم تنزیل و تأویل فقط مختص آنهاست و علوم قرآنی، جایی جمع و متمرکز نمی‌شود، مگر نزد اوصیای پیامبر(ص) و ائمه اطهار(ع).

«ترجمه تفسیر شریف صافی»
این اثر عالم ربانی ملا محمد محسن فیض کاشانی یکی از عناوین دیگری است که در زمره کتاب‌های اهدایی رهبری به کتابخانه مسجد ابوذر است. این تفسیر شریف بر اساس روایات پیشوایان معصوم(ع) به عربی تألیف و تحریر شده و از دیرباز مورد توجه علما و دانشمندان قرآن‌پژوه قرار داشته است؛ به همین دلیل متن این تفسیر بارها و بارها در ایران، عراق و پاکستان به چاپ رسیده است.

ترجمه فارسی كتاب تفسير شريف «الصافی»، اثر عربی علامه فیض كاشانی است که با همكارى و مساعدت جمعى از فضلا(حجج اسلام بازرگان، مرتضى تولايى، محمد خليلى، حبيب‌الله سعيدى، محمدمهدى سازندگى، عبدالرحيم نصرى، ناصر يوسفى‌مقدم و خاموشى)، با نظارت استاد عقيقى بخشايشى، ارائه شده است.

اين تفسیر، از جمله تفاسیر ارزشمندی است که بر اصل آثار يا گرايش اثرى و روايى تنظيم شده و در عداد تفاسير مأثورى مانند تفسیر قمی و تفسیر منسوب به امام حسن عسكرى(ع)، تفسير فرات كوفى و ديگر تفاسير در این ردیف قرار دارد، ولی از همه جامع‌تر و كامل‌تر و گسترده‌تر است.

«لطایفی از قرآن کریم»
این اثر تألیف رشیدالدین میبدی بوده و به کوشش محمدمهدی رکنی و از سوی انتشارات آستان قدس رضوی به چاپ رسیده است. این اثر گزیده‏ای از معارف قرآن و روش تفسیر موضوعی برای استفاده دانشجویان در 10 فصل طرح شده است. در این اثر ابتدا درباره اوصاف و مشخصات قرآن كریم و مفهوم‏‌شناسی وحی، الهام، محکم، متشابه، تفسیر و تأویل بحث شده، سپس كلیاتی در توصیف تفسیر موضوعی، تفسیر مأثور و تفسیر قرآن به قرآن ارائه شده است. فصل چهارم به تفسیر قرآن به قرآن سوره حمد اختصاص دارد و روش فهم معانی و مقاصد آیات را آموزش می‏‌دهد. در ادامه چند مبحث موضوعی به این طریق از معارف قرآن تفسیر موضوعی شده است، از جمله: خداوند، رابطه انسان و خدا، سنت‌های اجتماعی، بینش و اندیشه، روابط اجتماعی و عوامل سقوط اخلاقی.

کتاب «علل انحطاط تمدن‌ها از دیدگاه قرآن»
 این اثر نیز نوشته احمدعلی قانع است در میان کتاب‌های اهدایی به کتابخانه مسجد ابوذر قرار دارد. نویسنده در این کتاب پس از اشاره به معانی واژه‌های انحطاط، تعالی، جامعه و معادل‌های آن در قرآن، از اصالت داشتن یا اعتباری بودن جامعه و متأثر بودن فرد و جامعه از یکدیگر بحث می‌کند، همچنین علل انحطاط جوامع را از دیدگاه قرآن برمی‌شمارد. موضوعات كتاب عبارت‌اند از؛ انحطاط از دیدگاه قرآن، جامعه از دیدگاه قرآن، جامعه ایده‌آل و منحط از دیدگاه قرآن و علل انحطاط جوامع از دیدگاه قرآن.

کتاب‌های دیگری که در فهرست کتاب‌های اهدایی قرار دارد، بیشتر جنبه دینی و اخلاقی دارند که از جمله آنها می‌توان به میزان‌الحکمة، کیمیای سعادت، شرح گلشن راز، اسرارالصلواة، فیه ما فیه و مجلدات مختلف اخلاق ربانی حاج آقا مجتبی تهرانی اشاره کرد. همچنین 8 عنوان نهج‌البلاغه با ترجمه‌ها و شرح‌های مختلف از جمله ترجمه مرحوم دشتی، داریوش شاهین و شرح شیخ محمد عبده و این میثم است. دو ترجمه منظوم از نهج‌البلاغه نیز با ترجمه‌های محمدحسین سلطانی و علی توکلی اهدا شده است.