محمود حبیبیکسبی، دبیر مهرواره شعر و داستان سوره در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا)، درباره رعایت اخلاق در شعرسرایی اظهار کرد: شاعران کهن و معاصر بسیاری هستند که در طول تاریخ به شعرسرایی عاشقانه پرداختهاند و حتی شاعران متعهد نیز در این حوزه ورود پیدا کردهاند که شاید بتوان گفت قسم عمدهای از اشعار آنها را شعر آئینی، توحیدی و دفاع مقدس تشکیل میدهد.
وی با اشاره به این مطلب افزود: این شاعران در حالی به موضوع عشق معنوی یا زمینی میپردازند که از دایره اخلاقیات دینی، انسانی و اسلامی خارج نشوند. اما در عین حال در 50، 60 سال اخیر یک نوع ادبیات عاشقانه شکل گرفته است و از جانب برخی از رسانهها نیز تبلیغ میشود (رسانههای نهچندان خودی) که این نوع اشعار ار میتوان غیرعفیف و بلکه رکیک نام گذاشت.
کسبی در توضیح بیشتر پیرامون اشعار غیرعفیف گفت: این نوع از اشعار شامل سرودههای سادهای است که فقط میتوان آنها را خلوت خود خواند و در جمع اعضای خانواده قابل بازخوانی نیست، چرا که در آن خبری از اخلاقیات نیست. به این نوع از شعر عاشقانه، شعر ضداخلاقی میگویند.
وی در ادامه سخنانش درباره رویکرد حوزه هنری نسبت به اشعار غیرعفیف تاکید کرد: حوزه هنری که اشاعهدهنده فرهنگ و اندیشه اسلامی است هیچ گاه حمایتی از این گونه شعری نداشته است و اگر قرار بر این باشد که به سراغ اشعار عاشقانه برویم و آن نوع شعر را در جشنوارهها برگزینیم، قطعاً شعر عاشقانهای انتخاب میشود که از نوع نخست یعنی شعر عفیف و اخلاقی و دینی است.
کسبی همچنین به شعر اجتماعی اشاره کرد و افزود: در این باره نیز به سراغ اشعاری که تعارض را هدف قرار دادهاند نرفته و نمیرویم، بلکه اشعاری را مورد نظر قرار میدهیم که در چارچوب ارزشها باشد. بسیاری از شاعران متعهد و ارزشی ما، اشعار اعتراض دارند که نمونه آن علیرضا قزوه است که سالها پیش کتابی را با عنوان «از نخلستان تا خیابان» منتشر کرد. اغلب قاطبه این کتاب شعر اعتراض است که کاملاً در دایره باورها و ارزشهای دینی مردم جمهوری اسلامی ایران میگنجد، ولی اگر شعری در غیر این گونه باشد مورد حمایت این نهاد قرار نمیگیرد.
وی با بیان این موضوع که شعر عاشقانه در طول تاریخ ادبیات فارسی ایران بسیار است، ادامه داد: بزرگان این عرصه نیز به شعرسرایی عاشقانه پرداختهاند که از آن جمله میتوان به سعدی، حافظ و نظامی اشاره کرد. این نوع اشعار را بهراحتی میتوان برای فرزندان نوجوان و جوان بازخوانی کرد بدون اینکه بیم داشته باشیم که کوچکترین مشکلی در حوزه اخلاقیات به وجود آید. در حوزه شعر معاصر نیز به همین شکل است.
این شاعر در پاسخ به اینکه وضعیت جامعه در حوزه شعر عفیف به چه صورتی است، اظهار کرد: امروز در جامعه فارسیزبانان دو نوع شعر و شاعر وجود دارد؛ یک نوع شاعرانی هستند که هم به ارزشهایی که وجود دارد باور دارند و هم به ارزشهایی که جامعه به آنها معتقد است احترام میگذارند. این قشر از شاعران، پا را از خطوط قرمز فراتر نمیگذارند.
وی در ادامه توضیحاتش به گروه دوم شاعران در این حوزه اشاره کرد و گفت: گروه دوم افرادی هستند که نه خود به این ارزشها باور دارند و نه به اعتقادات جامعه مخاطبان خود احترام میگذارند. این در حالی است که گستره مخاطبان و باورهای آنان را نباید نادیده گرفت. این افراد در سرودن اشعار خط قرمزی قائل نیستند و این موضوع به همه عرصههای دینی و اجتماعی و ... مربوط میشود.
کسبی با تاکید اینکه چنین آثاری با مخاطبان اندکی روبرو است، افزود: منکر این موضوع نیستم که شعر اخلاقی در جامعه بسیار است که در مواردی غیراخلاق و ضدارزش است، ولی این موضوع مبرهن است که مخاطبان این نوع شعر را طرد میکنند، همان گونه که در طول تاریخ آن را پس زدهاند. در طول چند سال اخیر شرایط فرهنگی جامعه به گونهای شده که فرهنگ متعارض نیز به تبع از وجود رسانههای مجازی، تصویری، گفتاری، نوشتاری و دیداری به فرهنگ کشورمان ورود پیدا کرده است.
این کارشناس ادبی از طرد کردن این نوع شعر توسط جامعه مخاطبان، شعرا و ادبا یاد و عنوان کرد: اگر امروزه این نوع شعر در ادبیات کلاسیک و معاصر باشد، یا اصلاً منتشر نمیشود و در گستره مخاطبان زیرزمینی و محدود باقی میماند و اگر هم به هر شکلی منتشر شود، در گوشه اموال ناشر خاک میخورد، چون جامعه این نوع اشعار را نمیپذیرد، ولی در کنار همه این موارد، متاسفانه فضای مجازی موجود در شبکههای اجتماعی و مجازی طی حدود 10 سال اخیر سبب شده که این نوع شعر در بین نوجوانان و جوانان رواج داشته باشد.
کسبی تصریح کرد: از آنجا که هویت، اعتقادات و باورهای افراد در فضای مجازی نامشخص است، نمیتوان به چنین رویکردها و افرادی توجه جدی نشان داد؛ چرا که مشخص نیست که فرد مورد نظر سالمند است یا کودک، مرد است یا زن و ... از این رو مخاطب فضای مجازی چندان جدی نیست، اما در عین حال نمیتوان منکر رواج این نوع اشعار در فضای مجازی شد.