چهار پرسش پرتکرار درباره غیبت امام عصر(عج)

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، درباره امام زمان(عج) و زندگانی حضرت، سوالات و شبهاتی در فضای مجازی مطرح می‌شوند که فراگیر و همگانی هستند؛ برخی از این سوالات برآمده از ذهن معتقدان و بیشتر عوام مردم و برخی نیز بافته افکار منکران و خدعه منحرفان است.

در این راستا با فرزانه روحانی، معاون پژوهشکده اعجاز قرآن دانشگاه شهید بهشتی گفت‌وگویی انجام دادیم و چهار پرسش اصلی درباره غیبت حضرت مهدی(عج) پرسیده‌ایم که مشروح این گفت‌وگو در ادامه از نظر می‌گذرد:

ایکنا: قرار است امام زمان هنگامی ظهور کنند که ظلم همه عالم را فراگرفته باشد. چرا کمک نکنیم که ظلم فراگیر شود و زمینه ظهور حضرت فراهم شود؟

هرچند بر اساس روایات معتبر در آخرالزمان و پیش از ظهور حضرت، جهان پر از فساد و ظلم می‌شود، اما باید توجه داشت که امتلای جهان از ظلم و جور شرط ظهور حضرت نیست که با تحقق آن ایشان ظهور کند، بلکه پیش بینی از روند جامعه بشری است که تحت حاکمیت هواپرستان و نه حاکمیت معصوم برگزیده الهی اداره می‌شود؛ به عکس شرط ظهور آن است که در همین فضای غلبه ظلم و جور تعداد اندکی از افراد صالح، رشدیافته و تربیت می شوند که اینان شیعه واقعی هستند و به دلیل تقوای خود قدرتهای ‌فوق‌العاده روحی دارند. در واقع آزمون‌های سخت در فضای عصر غیبت، زمینه رشد آنها را فراهم می‌کند و به آنان فرصت می‌دهد که بتوانند شایستگی یاوری حضرت را کسب کنند. امام زمان(عج) تنها به کمک این افراد که از غربال فتنه‌های سالم عبور کرده‌اند، می‌توانند آرمان شهر مهدوی را در فضای پر از ظلم و جور جهان برپا کنند.

ایکنا: اگر قرار است که ما خودمان به سمت کمال پیش برویم، ایشان پس از ظهور چه کمکی به ما خواهند کرد؟

نقش اول ایشان رهبری است و همان طور که گفته شد، یک رهبر بدون نیروهای اجرایی قوی نمی‌تواند موفق باشد. در واقع جامعه مهدوی در سایه رهبری ایشان، دو فایده اساسی برای انسا‌ن‌ها دارد؛ اول، گروهی که در غیاب حضرت خود را رشد داده‌اند، حضور در مکتب امام و در جامعه آرمانی موجب رسیدن آنان به کمال نهایی انسان و وصول به مقام خلافت اللهی خواهد شد. دوم با تشکیل جامعه آرمانی و استقرار حکومت عدل، شرایط رشد برای مستضعفانی که شرایط رسیدن به کمال انسانی را نداشتند فراهم می شود. افرادی که صدای حق به گوش آنها نخورده و با دین اسلام آشنا نیستند، بعد از تشکیل جامعه مهدوی با کمک یاران حضرت و برقراری نظم جهانی برپایه عدالت و کرامت انسان با حق آشنا می‌شوند و با عمل بر اساس آن به کمال می‌رسند.

ایکنا: چه نیازی به غیبت یک انسان بود و چرا خدا هنگام نیاز یک ناجی را خلق نکرد؟

انسان با فرشته فرق دارد و از طریق آزمون‌هایی که با موفقیت از آنها بیرون می‌آید تربیت می‌شود. انسان خوب، خوب آفریده نمی‌شود؛ بلکه لازم است خوب تربیت شود و رمز مختار بودن انسان همین است. این نکته به روشنی از داستان غیبت پیامبران در قرآن دریافت می‌شود؛ برای مثال در داستان حضرت موسی و یوسف می‌خوانیم که خداوند پس از آزمون‌ها و سختی‌هایی که در دوران غیبتشان تحمل کردند، به آنان حکمت عطا نمود. بنابراین کسی که همه رسولان و اوصیاء چشم به ایشان دوخته‌اند تا آرمان آنان در طول تاریخ را محقق سازد، خود نیز در این دوره طولانی غیبت رشد می‌کند و به کمالی می‌رسد که او را گل سرسبد انسان‌های برگزیده می‌سازد. البته ایشان حتی در دوران غیبت هم در رویدادهای عالم نقش ایفا می‌کنند؛ اما نقشی پنهان و ناشناخته دارند که البته پس از ظهور نقش‌شان آشکار و طبیعتا موثرتر خواهد شد.

ایکنا: امام زمان در زمان غیبت چه کاری انجام می‌دهند؟ غیبت امام چه ضرورتی داشت؟

هستی به واسطه حضور امام پا برجاست اما حتما باید انسان معصوم چنین نقشی ایفا کند و فرشته نمی‌تواند. در داستان‌های قرآنی نمونه‌هایی هست؛ مانند ماموری الهی که کارهایی را به اذن خدا انجام می‌داد و واسطه تحقق اراده پروردگار در زمین بود، ولی هیچ کس حتی حضرت موسی، او را نمی‌شناخت و هویت او آشکار نبود؛ حضرت موسی تصور کرد که عالم‌تر از او کسی نیست. تا اینکه خدا او را با این فرد، که در روایات خضر نامیده شده، آشنا کرد که در پوشش انسانی معمولی ماموریتهای خدایی را انجام می‌داد.

داستان دیگر قرآن در این زمینه حضرت یوسف است. هویت یوسف برای اهل زمان ایشان و برادرانشان معلوم نبود و کسی نمی‌دانست همان پیامبر موعود است که بشارت آمدنش در خواب به حضرت یعقوب داده شده است. او هنگامی که هویت مخفی داشت و در غیبت به سر می‌برد، نزد عزیز مصر به وزارت اقتصادی منصوب شد و اثرگذاری اقتصادی داشت، بدون اینکه کسی بداند که همان یوسفی است که خلیفه و پیامبر خداست؛ به همین جهت در روایات اشاره شده که اگر می خواهید معنا و مفهوم غیبت را بدانید به داستان یوسف در قرآن مراجعه کنید.

بنابراین امام(ع) در دوران غیبت به مانند یوسف یا خضر در حوادث اجتماعی اثرگذار است و خود او هم مانند یوسف در بستر اتفاقات زمانه رشد می‌کند و به بلوغ و حکمت می‌رسد و پس از آن مقام امامت او آشکار و هویدا خواهد شد.