سهم سازهای بادی و کوبه‌ای در آئین و نمایش‌های دینی
گروه هنر: همراهی موسیقی با بسیاری از آئین‌ها و مراسمات دینی و مذهبی انکارناپذیر است و نواخته شدن بسیاری از سازهای موسیقی که از دیرباز در جریان آئین‌ها و نمایش‌های مذهبی به کار می‌رفتند در فضاسازی و پیشبرد عنصر روایت نقش تعیین کننده‌ای دارد. در این میان، سازهای بادی و کوبه‌ای حرف نخست را می‌زند.
البته در عالم هنرهای نمایشی که شاید بتوان علاوه بر تئاتر، سینما را نیز جزئی از آن قلمداد کرد، موسیقی کارکرد مؤثرتری دارد و به نوعی همراهی آن با اثر هنری، پیش‌برنده روایت نمایش است و در سینما نیز گفته می‌شود که اصطلاحاً موسیقی وارد میزانسن شده است؛ به این معنی که چنان تأثیری بر روند روایت نمایش و فیلم گذاشته که اهمیت آن را همچون نقش بازیگر، هدایت کارگردان و مثلاً مقوله‌ای به نام نورپردازی دانسته‌اند.
اما از اینها گذشته، در این مقال قصد داریم تا نقش موسیقی در آئین‌ها، نمایش‌ها و مراسم دینی که به شکل سنتی حتی پیش از ظهور اسلام متداول بوده و پس از آن در خدمت ترویج و تبلیغ دین مبین اسلام قرار گرفته است را بررسی کنیم، هم با معرفی ابزار و ادوات موسیقی رایج در این عرصه و هم در قالب بررسی برخی از آئین‌های نمایشی که ماهیتی نمایشی دارند به نقش تأثیرگذار موسیقی در قوام و شکوه آنها بپردازیم.
غالب ابزار و ادوات موسیقی که در مراسم، آئین‌ها و نمایش‌های مذهبی و دینی مورد استفاده قرار می‌گیرند اصطلاحاً یا بادی هستند و یا کوبه‌ای، هر چند که برخی آلات موسیقی زهی نیز در این فرایند نقش و تأثیر بسزایی دارند اما فراوانی آنها به نسبت سایر گونه‌های بادی و کوبه ای کمتر است.
از جمله مراسم مذهبی و دینی که ادوات و ابزار موسیقی در قالب ساز با ویژگی‌هایی که به اختصار به آنها اشاره شد کاربرد دارند می‌توان به اعلام زمان‌های شرعی و نوید اعیاد مذهبی در آستان‌های مقدس از جمله آستان قدس رضوی(ع)، برپایی دسته‌جات عزاداری ایام محرم و صفر و یا گونه‌ای از نمایش دینی ایرانی به نام تعزیه و شبیه‌خوانی است که در آن مجموعه‌ای از مظاهر آئینی در عرض ارادت به ساحت معصومین(ع) و در رأس آنها اباعبدالله‌الحسین(ع) مشهود است.
با توجه به اهمیت موضوع و قدمت بسیاری از این
آئین‌ها و نمایش های مذهبی و دینی که ریشه در باور قلبی و عقاید مردم مسلمان ایران
دارد لذا واجب است تا علاقه‌مندان اشراف و تسلط بیشتری بر ماهیت ابزار و ادوات
موسیقی به کار رفته در آن داشته باشند و لذا معرفی و بیان ویژگی‌های هر یک از آنها
و همچنین نقشی که در جریان برگزاری مجالس آئینی و نمایشی دینی ایفا می‌کنند را سرلوحه
قرار می‌دهیم.
منتظر گزارش‌های ایکنا در این زمینه باشید.
