حجتالاسلام والمسلمین نصیر عابدینی، روانشناس دینی در گفتوگو با
خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا)، وراثت و محیط را از عواملی دانست که سبب ایجاد اضطراب در افراد میشود و گفت: برخی افراد به صورت ژنتیکی مؤلفههای ایمنی و زیباشناختی را بیشتر از محیط پیرامون خود دریافت میکنند اما برخی نیز به صورت ارثی و یا به تبعیت از محیط زندگی خود به موضوعات تهدیدآمیز محیط خود توجه بیشتری دارند.
حجتالاسلام عابدینی نحوه غلط فرزند پروری را عامل دیگری برای ایجاد عدم احساس امنیت در افراد خواند و گفت: برخی والدین با گفتار و رفتار خود طرحوارهای را در ذهن کودک ایجاد میکنند که دنیا را مکان امنی معرفی نمیکند و با تذکرهای متعدد بابت مراقبت از محیط پیرامون، احساس ناامنی مدام را از دوران کودکی در افراد نهادینه میکنند.
این روانشناس سطح امید را در نوجوانان ایرانی ضعیف ارزیابی و عنوان کرد: برخی والدین و معلمان از دوران کودکی و نوجوانی مکررا به افراد یادآور میشوند که آینده خوبی فرا روی آنان وجود ندارد، همین امر سبب میشود رفتارهای ایمنی بخش در آنان ضعیف شود به نحوی که تا پیش از شرکت در کنکور هیچ امیدی برای زندگی ندارند و صرفا درصدد پست سر گذاشتن غول کنکور هستند.
وی با تأکید بر اینکه برخی خانوادهها نقش ایمان را در موفقیت نادیده گرفتهاند و صرفا کسب تحصیلات، اشتغال و رفاه را مایه آرامش معرفی میکنند، اظهار کرد: ایمان به نفع بحثهای موفقیت در حال مصادره است در صورتی که آیه شریفه «أَلا بِذِكرِ اللَّهِ تَطمَئِنُّ القُلُوبُ» دلالت بر انحصار دارد و تنها چیزی که به انسان ایمنی میبخشد را ذکر خداوند معرفی میکند.
ذکر خداوند چگونه آرامش میآفرینداین روانشناس ذکر خداوند را مایه ایمنی و آرامش دانست و گفت: ذکر در قرآن کریم همواره با واژه کثیر همراه بوده است. ذکر در اینجا اتمسفری است که با یاد خداوند تنفس میشود و آرامشی همیشگی را برای انسان به همراه دارد. اگر ملزومات ذکر خداوند گفتن را به درستی نشناسیم نیز نمیتوانیم از این آرامش برخوردار شویم؛ چه بسا بسیاری از افراد به اعمال مذهبی پایبند هستند اما از دستیابی به آرامش محروم ماندهاند.
وی لازمه ذکر خداوند گفتن را سعی و تلاش فردی و سپردن عاقبت کار به خداوند دانست و عنوان کرد: تلاش در کنار امید به خداوند و غافل نشدن از حضور همیشگی پروردگار رمز رسیدن به امنیت روحی و روانی است، در این زمینه میتوان از امام خمینی(ره) نام برد که تمام سعی خود را بکار میگرفتند و نتیجه را به قادر متعال میسپردند و خود را در این میان هیچ میدیدند.
نفس مطمئنی که آرامش میهدحجتالاسلام عابدینی به عملکرد مغز انسانها اشاره و عنوان کرد: انسان همواره دارای حالت پالایش تهدید است ولی کشورهای غربی به این نتیجه رسیدند هر چیزی که حالت معنویت و مراقبه داشته باشد مغز را از حالت بی قراری خارج کرده و به استقرار و طمأنینه میرساند. مغز نیاز دارد که در یک زمان معین به پردازش درونی بپردازد و با تمرکز بر نفس به آرامش برسد در این میان نفسی میتواند کارکردهای صحیح داشته باشد که به پشتوانه محکمی همچون ایمان به خداوند مزین باشد.
وی به زندگی اجتماعی افراد در کنار یکدیگر و احساس آرامش و امنیتی که افراد از یکدیگر کسب میکنند اشاره و عنوان کرد: در قرآن کریم خداوند بارها انسانها را نسبت به رعایت مرزها فراخوانده و مرزها را باعث ایجاد امنیت و آرامش معرفی کرده است.
هرج و مرج با شیوه «چه اشکالی دارد»حجتالاسلام عابدینی از بین رفتن مرزها را باعث به وجود آمدن روحیه نهیلیسمی دانست و گفت: در چنین شرایطی شاهد خواهیم بود که افراد از انجام برخی رفتارها ابایی ندارد و دائم جمله «چه اشکالی دارد» به گوش میخورد. قرآن کریم با ترسیم مرزها سبب شده است تا افراد در مراوده با یکدیگر از امنیت برخوردار باشند.
وی به روایتی از پیامبر(ص) که میفرماید: «مردی كه با ایشان درباره ازدواج دختر خود مشورت كرد، فرمود: او را به مردی با تقوا شوهر ده؛ زیرا اگر دختر تو را دوست داشته باشد گرامیش میدارد و اگر دوستش نداشته باشد به وی ستم نمیكند» اشاره و عنوان کرد: هنجارها و مرزهای اخلاقی در اینجا سبب پیش بینی رفتارهای ایمنی بخش شده است.
این روانشناس در پایان یادآور شد: تمام قیودات اخلاقی که در قرآن کریم و روایات ائمه معصومین(ع) ذکر شده است همچون پرهیز از دروغ، تهمت، غیبت، رعایت حجاب مرزهایی هستند که نوید ایمن بودن به افراد در ارتباط با دیگران را میدهد.