جامعیت علمی و ابوالوقت بودن؛ مهم‌ترین ویژگی علامه مجلسی بود
گروه حوزه‌های علمیه: معاون دانشنامه جهان اسلام با اشاره به درس‌های زندگی مرحوم علامه محمدباقر مجلسی برای حوزه‌های علمیه امروز تاکید کرد: جامعیت علمی و ابوالوقت بودن یعنی شناخت زمان و رفع نیازهای روز از مهم‌ترین ویژگی‌های درس‌آموز این عالم بزرگ برای حوزه‌های علمیه امروز است.
حجت‌الاسلام والمسلمین حسن طارمی، معاون دانشنامه جهان اسلام در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) با بیان اینکه علامه محمدباقر مجلسی، در اواخر قرن 11 و اوایل قرن دوازدهم زندگی می‌کرد و متوفای 1310 است، گفت: ایشان بدون اغراق در ردیف چند عالم درجه اول و برجسته در جهان اسلام در طی قرون متمادی است که خدمات ماندگاری به تشیع داشته است.
وی افزود: جامعیت علمی یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های علامه محمدباقر مجلسی است که از وی شخصیتی متمایز و ویژه ایجاد کرد و این جامعیت را در آثار مختلف ایشان در علوم مختلف می‌توان مشاهده کرد.
طارمی اظهار کرد: شامل‌ترین اثر حدیثی شیعه توسط علامه مجلسی تدوین شده و در دوره‌ای که زندگی می‌کرد در مقام شیخ‌الاسلامی قرار داشت؛ یعنی علاوه بر مقام فقاهت و مرجعیت در مباحث کلامی و تفسیری نیز آثار و مطالب خوبی را بیان کرده و به‌نوعی سرآمد است.
معاون دانشنامه جهان اسلام، جامعیت علمی مجلسی در عرصه تفسیر، ریاضی، طب، کلام و ... را ستودنی دانست و تصریح کرد: همین جامعیت علمی سبب شد تا به ایشان لقب علامه داده شود که این لقب بعد از دوره علامه حلی سابقه نداشت و در گذشته هم به گونه‌ای بود که به‌سادگی به کسی لقب علامه نمی‌دادند.
طارمی به جایگاه علامه مجلسی در تفسیر و علوم قرآنی اشاره و عنوان کرد: استاد ما آیت‌الله العظمی سبحانی همواره وقتی سخن از تفسیر موضوعی به میان می‌آمد معتقد بودند که سابقه این تفسیر به صورت مدون و منظم به علامه مجلسی بر می‌گردد و مسئله تازه‌ای برای دوره معاصر نیست.
این محقق و استاد حوزه و دانشگاه تصریح کرد: علامه مجلسی کاری که در زمینه تفسیر کرد این بود که ضمن باب‌بندی بحارالانوار و ذکر روایات در هر باب، آیات مرتبط با آن باب را شناسایی و دسته‌بندی و حتی تفسیر کرده است؛ بنابر این کسی که می‌خواهد در موضوعات مختلف مانند توحید، معاد و مباحث کلامی و ... آیات مرتبط را ملاحظه کند به‌آسانی با این طبقه‌بندی صورت گرفته می‌تواند به آن دسترسی داشته باشد که این موضوع با در نظر گرفتن شرایط چندین قرن قبل، بسیار کاری ابتکاری و نو و بدیع و کارآمد و کاربردی بوده است.
معاون دانشنامه جهان اسلام با بیان اینکه یکی از بهترین دسته‌بندی‌های موضوعی در این اثر دیده می‌شود، بیان کرد: این اثر علامه در واقع یک گنجینه موضوعی قرآن به همراه حتی تفسیر آیات است که مبنای استفاده بسیاری در تدوین مقالات قرار گرفته است.
طارمی با بیان اینکه بحارالانوار در 26 جلد تقسیم‌بندی و در ابواب مختلف نگارش شد که البته جلد 26 آن مربوط به اجازات است و سایر مجلدات روایات و آیات مرتبط با موضوعات را آورده است، عنوان کرد: این اثر در چاپ‌هایی که در چند دهه اخیر صورت گرفت در قالب 110 جلد منتشر شده است و تمامی ابواب از صلات و حج و خمس و باب‌العشره و جهاد و ... را در خود گنجانده است.
معاون دانشنامه جهان اسلام بیان کرد: هر جلد از این مجموعه که به موضوعی کلی پرداخته است خودش دارای ریزموضوعات متعددی است مثلا اخلاق به راستگویی، صله رحم، حُسن معاشرت و رفتار نیک با مردم و ... تقسیم شده است و در واقع اولین تفسیر موضوعی توسط این عالم برجسته نوشته شده است.
طارمی بیان کرد: یکی از نمونه‌های برجستگی این عالم شیعه را می‌توان در كتاب السماء و العالم بحارالانوار مشاهده کرد و به خصوص مباحث تفسیری ارایه شده در این مورد توانایی علمی وی را مشهود کرده است.
معاون دانشنامه جهان اسلام با اشاره به بی نظیر بودن علامه مجلسى در طول تاريخ اسلامى از حيث جامعيت در علوم و فنون گوناگون تصریح کرد: برخی معتقد هستند که تیزبينى و نكته‌سنجى‌هاى علامه مجلسی پيرامون روايات مشكل و اینکه کمتر خطایی می‌توان در این مسئله از ایشان یافت او را در میان دیگران متمایز کرده است.
یادآور می‌شود، محمدباقر مجلسی در ۱۰۳۷ ه. ق متولد شد و در سال ۱۱۱۰ ه. ق در اصفهان دار فانی را وداع کرد؛ این عالم برجسته معروف به علامه مجلسی و مجلسی ثانی بود که در دوران شاه سلیمان و شاه سلطان حسین صفوی زندگی می‌کرد.
مرآة‌العقول، شرح کافی ثقةالاسلام کلینی؛ زاد المعاد، در اعمال و ادعیه ماه‌ها به زبان فارسی؛ تحفة‌الزائر، در زیارات (فارسی)؛ عین الحیاة، شامل مواعظ و حکم برگرفته از آیات و روایات اهل بیت شیعه (فارسی)؛ صراط النجاة؛ حلیة المتقین، در آداب و مستحبات زندگی روزانه و در طول زندگی (فارسی)؛ حیاة القلوب در تاریخ پیامبران و ائمه شیعه در سه جلد (فارسی)؛ مشکاة الأنوار، که مختصر حیات القلوب است (فارسی)؛ جلاء العیون در تاریخ و مصائب اهل بیت شیعه (فارسی) و توقیعات امام عصر همراه با ترجمه آنها همچنین کتب فراوانی به‌عنوان ترجمه احادیث خاص مانند ترجمه توحید مفضل و … و کتبی در موضوع ترجمه ادعیه و زیارات همچون: زیارت جامعه کبیره و دعای سمات و … از جمله آثار این عالم و اندیشمند بزرگ شیعی است.
