به گزارش
خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا)، دلشاد تهرانی در کانال تلگرامی خود به تببین فلسفه وجودی نظام اداری در نهجالبلاغه پرداخته است که در پی میآید:
فلسفۀ وجودى نظام ادارى، خدمتگزارى به مردمان است، و همه كارگزاران و كاركنان در تمام مراتب، خادمان مردماند. اين امر به عنوان يك اصل در نظام ادارى مطرح است و مادام كه چنين احساسى وجود داشته باشد، كارگزاران و كاركنان نظام ادارى با مردم رفتار مالكانه و فرمانفرمايانه نخواهند داشت، بلكه جايگاه و موقعيت خود را نعمتى مىدانند كه وسيله خدمت به مردمان است، نه فرصتی برای تحکّم، تجبّر، چپاولگری، رشوهستانی، حبس کار مردم، اذیت و آزار و سرگردان کردن ارباب رجوع و از این دست رفتارهای ضد اخلاقی و خلاف قانون .
امام على (ع) در حكمتى خطاب به جابر بنعبداللهانصارى چنين فرموده است:
«يَا جَابِرُ، مَنْ كَثُرَتْ نِعَمُ اللهِ عَلَيْهِ كَثُرَتْ حَوَائِجُ النَّاسِ إِلَيْهِ، فَمَنْ قَامَ لِلّهِ فِيهَا بِمَا يَجِبُ عَرَّضَهَا لِلدَّوَامِ وَ الْبَقَاءِ، وَ مَنْ لَمْ يَقُمْ فِيهَا بِمَا يَجِبُ عَرَّضَهَا لِلزَّوَالِ وَ الْفَنَاءِ: اى جابر! آن كه نعمت خدا بر او بسيار بُوَد، نياز مردمان بدو بسيار بُوَد. پس هر كه در آن نعمتها براى خدا كار كند، خدا نعمتها را براى وى پايدار كند. و آن كه آن را چنانكه واجب است به مصرف نرساند، نعمت او را ببَرَد و نيست گردانَد.» (نهج البلاغه ، حکمت ۳۷۲)
با پايبندى به چنين اصلى، خدمتگزارى به مردمان، مطلوبترين كارها شمرده مىشود و در انجامدادن آن هيچ منّتى نخواهد بود و هيچ بزرگنمايى در خدمات صورت نخواهد گرفت و هيچ پيمانشكنى و خلاف وعدهاى اتفاق نخواهد افتاد. امام على (ع) در عهدنامه مالك اشتر چنين سفارش فرموده است :
«وَ إِيَّاکَ وَ الْمَنَّ عَلَى رَعِيَّتِکَ بِإِحْسَانِکَ، أَوِ التَّزَيُّدَ فِيمَا كَانَ مِنْ فِعْلِکَ أَوْ أَنْ تَعِدَهُمْ فَتُتْبِـعَ مَوْعِدَکَ بِخُلْفِکَ، فَإِنَّ الْمَنَّ يُبْطِلُ الاِْحْسَانَ، وَ التَّزَيُّدَ يَذْهَبُ بِنُورِ الْحَقِّ، وَ الْخُلْفَ يُوجِبُ الْمَقْتَ عِنْدَ اللهِ وَ النَّاسِ، قَالَ اللهُ تَعَالَى (كَبُرَ مَقْتًا عِنْدَ اللهِ أَنْ تَقُولُوا مَا لاَ تَفْعَلُونَ ) صف / ۳: بپرهيز كه با نيكى خود بر مردمان منّتگذارى، يا آنچه را كردهاى بزرگ بشمارى، يا آنان را وعدهاى دهى و در وعده خلاف آرى، كه منّت نهادن، ارج نيكى را بِبَرَد، و كار را بزرگ شمردن نور حق را خاموش گرداند، و خلاف وعده، خشم خدا و مردم را برانگيزاند. و خداى متعال فرموده است: «بزرگدشمنى است نزد خدا كه چيزى را بگوييد و انجام ندهيد».«نهجالبلاغه، نامۀ ۵۳»
و مهم آن است كه در خدمتگزارى مردمان آنجا كه كارى انجام مىگيرد، بايد با ميل و رغبت، و علاقه و مطلوبيت صورت پذيرد؛ و آنجا كه كارى انجام نمىگيرد، بايد با دوستى و مهربانى، و احترام و پوزشخواهى همراه شود؛ يعنى آنجا كه پاسخ ارباب رجوع، آرى است، با گوارايى باشد؛ و آنجا كه پاسخ كسى، نه است، با پوزشخواهى همراه باشد. امام على (ع) در عهدنامه مالك اشتر، در اين باره چنين آموزش داده است :
«وَ أَعْطِ مَا أَعْطَيْتَ هَنِيئًا، وَ امْنَعْ فِي إِجْمَالٍ وَ إِعْذَارٍ: آنچه مىبخشى، چنان بخش كه گوارا افتد، و آنچه باز مىدارى، با مهربانى و پوزشخواهى همراه بُوَد.» (همان)