سیدضیاء هاشمی مطرح کرد:
اولویت وزارت علوم؛ تاسیس سیستم پایش خروجی دانشگاه‌ها
گروه دانشگاه: سرپرست وزارت علوم در جمع مدیران دانشگاه فنی و حرفه‌ای با بیان اینکه پیوند منسجمی میان دانشگاهیان شکل نگرفته، عنوان کرد: مهم‌ترین اولویت وزارت علوم ایجاد سیستم پایش دقیق و ارزیابی خروجی دانشگاه‌هاست.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، سیدضیاء هاشمی، سرپرست وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در اجلاس سراسری مدیران دانشگاه فنی و حرفه‌ای عنوان کرد: حضور در جمع شما عزیزان برای من فرصت مغتنمی است تا مراتب تشکر و قدردانی خود را بابت زحمات عزیزان به سمع و نظر همکاران گرانقدر برسانم و از نزدیک در جریان مسائل و مشکلات این مجموعه قرار گیرم. در ضمن این جلسه فرصتی است تا طرح بازاندیشی در آرایش دانشگاه‌های فنی و حرفه‌ای کشور را با شما عزیزان به شور بگذاریم تا بتوانیم ان‌شاءالله به کمک یکدیگر در این نقطه عطف مهم در تاریخ وزارت علوم، با همکاری یکدیگر شرایط افزایش علمی و آموزشی در کشور را فراهم کنیم.
وی گفت: همه عزیزانی که به‌نوعی درگیر فرایندهای مدیریتی و سیاست‌گذاری در آموزش عالی کشور هستند، امروز باید توجه داشته باشند که دوران تقاضای گسترده برای ورود به آموزش عالی کشور به خصوص در مقاطع کاردانی و کارشناسی به سر رسیده است.
وی گفت: همه عزیزانی که به‌نوعی درگیر فرایندهای مدیریتی و سیاست‌گذاری در آموزش عالی کشور هستند، امروز باید توجه داشته باشند که دوران تقاضای گسترده برای ورود به آموزش عالی کشور به خصوص در مقاطع کاردانی و کارشناسی به سر رسیده است.
هاشمی افزود: بسیاری از رشته‌های دانشگاهی خالی از ظرفیت باقی مانده‌اند و ما ناگزیریم به سمت بازآرایی و آمایش مجدد نظام آموزش عالی کشور حرکت کنیم. یکی از مهم‌ترین شاخص‌های ما در این بازآرایی نقشی است که واحدهای آموزشی ما در هدایت جوانان تحصیلکرده به سمت بازار کار ایفا می‌کنند و این مهم‌ترین رسالت واحدهای فنی و حرفه‌ای از بدو تاسیس آنها بوده و اکنون نیز در فصل بازآرایی نظام آموزش عالی کشور، می‌تواند نقطه قوت این مجموعه باشد.
وی گفت: اگر به ریشه‌ها و اهداف تاسیس واحدهای فنی و حرفه‌ای در کشور در حدود 50 سال قبل کردیم، ملاحظه می‌کنیم که این نوع مراکز آموزشی با هدف رفع نیاز کشور به نیروی ماهر در سطح کاردان و تکنسین، ابتدا در قالب انستیتوهای تکنولوژی و سپس در دهه 70 در آموزشکده‌های فنی و حرفه‌ای تاسیس شدند.
هاشمی افزود: سرانجام در دهه 90، دانشگاه فنی و حرفه‌ای زیر مجموعه وزارت علوم قرار شد در سال 1390 در بیش از 165 دانشکده زیر مجموعه آن 150 هزار نفر دانشجو شاغل به تحصیل بوده‌اند که تا سال 94 این رقم به 180 هزار نفر افزایش یافته است.
هاشمی ادامه داد: با توصیفی که از اهداف این واحدها صورت گرفت علی‌القاعده یکی از مهم‌ترین نقاط پیوند میان دانشگاه و بازار کار، به خصوص در حوزه‌های فنی و کشاورزی که بیش از دو سوم ظرفیت این واحدها را تشکیل می‌دهند، می‌بایست دانشکده‌های فنی و حرفه‌ای باشند.
وی گفت: اکنون و پس از 6 سال از آغاز فعالیت این مجموعه ذیل وزارت علوم و چند دهه پس از فعالیت آنها ذیل وزارت آموزش و پرورش کشور، ما می‌بایست به این پرسش پاسخ دهیم که این واحدها در تربیت نیروی ماهر و جهت‌دهی نیروی جوان ما به سمت بازارهای کار، تا چه اندازه موفق بوده‌اند؟ متاسفانه بنده احساس می‌کنم به این دلیل که ما در سال‌های گذشته نتوانستیم پیوند منسجمی میان علمای رشته‌های مختلف دانشگاهی برقرار کنیم، از بنا کردن یک سیستم دقیق ارزیابی برای پایش خروجی دانشگاه‌هایمان باز مانده‌ایم در حالی که اگر رابطه میان دانشمندان ما در حوزه‌های فنی با علمای علوم اجتماعی و انسانی به طور منسجم‌تری شکل گرفته بود، امکان انجام پیمایش‌ها و مطالعات طولی منظم بر دانش آموختگان دوره‌های مختلف این دانشکده‌ها و به طور کلی نظام آموزش عالی کشور و مقایسه دوره‌های مختلف با هم و ارزیابی کارنامه واحدها و دوره‌های آموزشی فراهم می‌آمد.
اولویت وزارت علوم؛ ایجاد سیستم پایش خروجی دانشگاه‌ها
سرپرست وزارت علوم افزود: یکی از مهم‌ترین اولویت‌های ما در این دوره در وزارت علوم، ایجاد یک سیستم پایش دقیق برای بیکار کشور را فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها تشکیل می‌دهند؛ لذا باید تلاش کنیم که برای خودمان روشن باشد کدام دسته از واحدهای آموزشی ما در جهت‌دهی جوانان به سمت بازار کار موفق‌تر بوده‌اند. علی‌القاعده انتظار ما آن است که واحدهای فنی و حرفه‌ای به دلیل انحصار رسالت آنها در این حوزه موفق‌تر بوده باشند.
وی افزود: انتظار ما از عزیزان فعال در ستاد دانشگاه فنی و حرفه‌ای این است که تصویر روشنی از میزان موفقیت این 165 واحدی که امروز متولی تربیت کاردان و تکنسین برای کشور هستند، داشته باشند ما باید بتوانیم تشخیص بدهیم در میان همین واحدهای فنی و حرفه‌ای کدام یک موفق‌تر هستند و این موفقیت به چه دلیلی حاصل شده است، تنها شاخص ما برای ارزیابی هم میزان جذب آموختگان در بازارهای کار و توفیق آنها در پاسخگویی به خلاقیت در پیشبرد امور است. وزارت علوم همه تلاش خود را می‌کند و این جزو اولویت‌های مهم این وزارتخانه است که در جهت تقویت واحدهای موفقی که توانسته باشند نیروی ماهر متناسب با اقتضائات بازار کار تربیت کنند، اقدام کند.
هاشمی ادامه داد: با توصیفی که از اهداف این واحدها صورت گرفت علی‌القاعده یکی از مهم‌ترین نقاط پیوند میان دانشگاه و بازار کار، به خصوص در حوزه‌های فنی و کشاورزی که بیش از دو سوم ظرفیت این واحدها را تشکیل می‌دهند، می‌بایست دانشکده‌های فنی و حرفه‌ای باشند.
وی گفت: اکنون و پس از 6 سال از آغاز فعالیت این مجموعه ذیل وزارت علوم و چند دهه پس از فعالیت آنها ذیل وزارت آموزش و پرورش کشور، ما می‌بایست به این پرسش پاسخ دهیم که این واحدها در تربیت نیروی ماهر و جهت‌دهی نیروی جوان ما به سمت بازارهای کار، تا چه اندازه موفق بوده‌اند؟ متاسفانه بنده احساس می‌کنم به این دلیل که ما در سال‌های گذشته نتوانستیم پیوند منسجمی میان علمای رشته‌های مختلف دانشگاهی برقرار کنیم، از بنا کردن یک سیستم دقیق ارزیابی برای پایش خروجی دانشگاه‌هایمان باز مانده‌ایم در حالی که اگر رابطه میان دانشمندان ما در حوزه‌های فنی با علمای علوم اجتماعی و انسانی به طور منسجم‌تری شکل گرفته بود، امکان انجام پیمایش‌ها و مطالعات طولی منظم بر دانش آموختگان دوره‌های مختلف این دانشکده‌ها و به طور کلی نظام آموزش عالی کشور و مقایسه دوره‌های مختلف با هم و ارزیابی کارنامه واحدها و دوره‌های آموزشی فراهم می‌آمد.
اولویت وزارت علوم؛ ایجاد سیستم پایش خروجی دانشگاه‌ها
سرپرست وزارت علوم افزود: یکی از مهم‌ترین اولویت‌های ما در این دوره در وزارت علوم، ایجاد یک سیستم پایش دقیق برای بیکار کشور را فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها تشکیل می‌دهند؛ لذا باید تلاش کنیم که برای خودمان روشن باشد کدام دسته از واحدهای آموزشی ما در جهت‌دهی جوانان به سمت بازار کار موفق‌تر بوده‌اند. علی‌القاعده انتظار ما آن است که واحدهای فنی و حرفه‌ای به دلیل انحصار رسالت آنها در این حوزه موفق‌تر بوده باشند.
وی افزود: انتظار ما از عزیزان فعال در ستاد دانشگاه فنی و حرفه‌ای این است که تصویر روشنی از میزان موفقیت این 165 واحدی که امروز متولی تربیت کاردان و تکنسین برای کشور هستند، داشته باشند ما باید بتوانیم تشخیص بدهیم در میان همین واحدهای فنی و حرفه‌ای کدام یک موفق‌تر هستند و این موفقیت به چه دلیلی حاصل شده است، تنها شاخص ما برای ارزیابی هم میزان جذب آموختگان در بازارهای کار و توفیق آنها در پاسخگویی به خلاقیت در پیشبرد امور است. وزارت علوم همه تلاش خود را می‌کند و این جزو اولویت‌های مهم این وزارتخانه است که در جهت تقویت واحدهای موفقی که توانسته باشند نیروی ماهر متناسب با اقتضائات بازار کار تربیت کنند، اقدام کند.
هاشمی گفت: تجهیز آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌ها، در اختیار قرار دادن امکانات برای توسعه واحدهای موفق و معرفی واحدهای موفق به جامعه همه اجزای برنامه‌ای هستند که می‌بایست در مورد دانشگاه‌های فنی و حرفه‌ای اجرا شوند. بر اساس تغییرات صورت گرفته در ارزش‌ها و نگرش‌های جامعه می‌دانیم که در دو دهه گذشته تا حدی در جامعه ما ارزش‌های مادی‌گرایانه تقویت شده است.
ورود دانشجو به دانشگاه، کسب علم برای علم نیست
وی افزود: نگاهی که اکنون در بخش‌های مهمی از دانشجویان برای ورود به دانشگاه وجود دارد عمدتا صرف کسب علم برای علم نیست. آنها علم را برای اهداف دیگری دارند جمعی علم را برای کسب منزلت اجتماعی می‌خواهد که از طریق مدرک دانشگاهی و عناوینی مانند مهندس و دکتر و ... تامین می‌شود. این حوزه درست یا غلط مزیت نسبی دانشکده‌های فنی و حرفه‌ای نیست. جمع دیگری هم علم را برای تامین زندگی و معاش می‌خواهند که این حوزه می‌تواند مزیت نسبی دانشکده‌های فنی و حرفه‌ای باشد. اما در حال حاضر این دانشگاه نتوانسته به اندازه کافی در جامعه تصویری از خود عرضه کند که در جوانانی که هدف خود از ورود به سیستم دانشگاهی را تامین معاش تعریف کرده‌اند به سمت خود جذب کند.
هاشمی گفت: به نظر می‌رسد همچنان قاعده اصلی هدایت تحصیلی دانش‌آموزان، جهت‌دهی دانش‌آموزان ممتاز به سمت دکتر و مهندسی شدن باشد. وقتی مجموعه این مسائل را کنار هم قرار می‌دهیم واقعا متوجه می‌شویم که در چنین فضایی و با این ساختار هدایت تحصیلی دانش‌آموزان تنها بر اساس عناوین و القاب دانشگاهی، انتظار اینکه دانشگاه ما بر اساس نیازهای صنعت و کشاورزی و جامعه، نیرو تربیت کند، انتظار زیادی است. ما نمی‌توانیم از یکسو بخش مهمی از نیروهای مستعد خود را روانه رشته‌هایی کنیم که ضرورتا متناسب با نیاز جامعه طراحی نشده‌اند و بعد انتظار داشته باشیم در حوزه اشتغال فارغ‌التحصیلان بتوانیم موفقیتی داشته باشیم. اینجا نقطه‌ای است که ما انتظار داریم دانشگاه‌های فنی و حرفه‌ای بتوانند از خودشان براساس کارنامه‌شان دفاع کنند. ارتباط و گفت‌وگوی مستمری با جامعه و به خصوص با دانش‌آموزان در آموزش و پرورش برقرار کنند و بتوانند بر نظام هدایت تحصیلی فعلی با ارائه کارنامه عملی موفق غلبه کنند.
وی افزود: انتظار داریم دانشکده‌های فنی و حرفه‌ای در کنار آموزش‌هایی که مهارت عملی نیروی تحصیلکرده را افزایش می‌د‌هد. آگاهی‌های آنها از حقوق‌شان در محیط‌های کار و ضوابط مختلف حاکم بر عرصه‌هایی مانند تشکل یابی، بیمه، بازنشستگی، نحوه انعقاد قرار داد و ... را نیز افزایش بدهند در واقع واژه «مهارت» هم در اینجا نیاز به بازاندیشی دارد. نیروی مهار، نیروی است که در اشراف به قوانین و حقوق و وظایف خود نیز ماهر باشد. در کار جمعی و تشکیل صنف و تشکل هم مهارت‌هایی داشته باشد. در چانه‌زنی و مذاکره برای دستیابی به حقوق خود نیز دارای توانمندی باشد.
هاشمی گفت: به نظر می‌رسد همچنان قاعده اصلی هدایت تحصیلی دانش‌آموزان، جهت‌دهی دانش‌آموزان ممتاز به سمت دکتر و مهندسی شدن باشد. وقتی مجموعه این مسائل را کنار هم قرار می‌دهیم واقعا متوجه می‌شویم که در چنین فضایی و با این ساختار هدایت تحصیلی دانش‌آموزان تنها بر اساس عناوین و القاب دانشگاهی، انتظار اینکه دانشگاه ما بر اساس نیازهای صنعت و کشاورزی و جامعه، نیرو تربیت کند، انتظار زیادی است. ما نمی‌توانیم از یکسو بخش مهمی از نیروهای مستعد خود را روانه رشته‌هایی کنیم که ضرورتا متناسب با نیاز جامعه طراحی نشده‌اند و بعد انتظار داشته باشیم در حوزه اشتغال فارغ‌التحصیلان بتوانیم موفقیتی داشته باشیم. اینجا نقطه‌ای است که ما انتظار داریم دانشگاه‌های فنی و حرفه‌ای بتوانند از خودشان براساس کارنامه‌شان دفاع کنند. ارتباط و گفت‌وگوی مستمری با جامعه و به خصوص با دانش‌آموزان در آموزش و پرورش برقرار کنند و بتوانند بر نظام هدایت تحصیلی فعلی با ارائه کارنامه عملی موفق غلبه کنند.
وی افزود: انتظار داریم دانشکده‌های فنی و حرفه‌ای در کنار آموزش‌هایی که مهارت عملی نیروی تحصیلکرده را افزایش می‌د‌هد. آگاهی‌های آنها از حقوق‌شان در محیط‌های کار و ضوابط مختلف حاکم بر عرصه‌هایی مانند تشکل یابی، بیمه، بازنشستگی، نحوه انعقاد قرار داد و ... را نیز افزایش بدهند در واقع واژه «مهارت» هم در اینجا نیاز به بازاندیشی دارد. نیروی مهار، نیروی است که در اشراف به قوانین و حقوق و وظایف خود نیز ماهر باشد. در کار جمعی و تشکیل صنف و تشکل هم مهارت‌هایی داشته باشد. در چانه‌زنی و مذاکره برای دستیابی به حقوق خود نیز دارای توانمندی باشد.
سرپرست وزارت علوم خاطرنشان کرد: اگر واحدهای فنی و حرفه‌ای متوجه دوره گذار فعلی نشوند و گمان داشته باشند که همچنان مثل چند سال گذشته می‌توانند به فعالیت خود ادامه دهند، بنده تردیدی ندارم در فاصله کوتاهی به‌سرعت شاهد ضربه‌پذیری گسترده این واحدها به دلیل فقدان متقاضی خواهیم بود.
هاشمی گفت: اگر قرار باشد ما در دهه پیش‌رو به سمت آموزش کیفیت‌محور، پژوهش مسئله‌محور و دانشگاه گفت‌وگو محور حرکت کنیم، لازم است اولا براساس ارزیابی میزان موفقیت واحدهای زیر مجموعه این دانشگاه، نقاط موفق کیفی و علل آن را شناسایی کنیم. در وهله دوم نیازمند آن هستیم که این واحدهای موفق را تقویت و به جامعه و به خصوص دانش‌آموزان معرفی کنیم در این حوزه حتما نیازمند این هستیم که ارتباطات دانشگاه‌های فنی و حرفه‌ای را با آموزش و پرورش تقویت و در این حوزه مجموعه‌ای از گفت‌وگوها را شکل بدهیم. به اعتقاد ما جدا شدن واحدهای فنی و حرفه‌ای از آموزش و پرورش نباید منجر به گسست و انقطاع در روابط آنها با آموزش و پرورش شود. در سومین مرحله می‌بایست دوره‌هایمان را متناسب با میزان موفقیت رشته‌ها و واحدها، نیاز موجود در صنعت و جامعه، میزان تقاضای موجود در رشته‌های مختلف و همچنین تعریف مجدد واژه «مهارت» و بسط مفهومی آن باز تعریف کنیم.
وی افزود: انجام این کارها البته مستلزم اراده‌های محکم، روحیه‌ای جهادی و امید به آینده است که من فکر می‌کنم نیروی انسانی فعال در واحدهای این دانشگاه، این ویژگی‌ها را دارا هستند. امیدواریم با همتی که عزیزان می‌کنند ما شاهد این باشیم که واحدهای فنی و حرفه‌ای به یکی از مهم‌ترین مراجع برای تربیت نیروی ماهر تحصیلکرده بدل شوند.
وی افزود: انجام این کارها البته مستلزم اراده‌های محکم، روحیه‌ای جهادی و امید به آینده است که من فکر می‌کنم نیروی انسانی فعال در واحدهای این دانشگاه، این ویژگی‌ها را دارا هستند. امیدواریم با همتی که عزیزان می‌کنند ما شاهد این باشیم که واحدهای فنی و حرفه‌ای به یکی از مهم‌ترین مراجع برای تربیت نیروی ماهر تحصیلکرده بدل شوند.
