زمینه و زمانه زندگی امام خمینی(ره) بررسی شد

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، نشست «طلوع خورشید» با هدف بررسی اوراقی از زندگی حضرت امام خمینی(ره)، عصر امروز چهارشنبه 29 شهریور ماه، در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد.

براساس این گزارش محمد جواد مرادی‌نیا، پژوهشگر تاریخ در ابتدا به بیان نکاتی درباره 20 سال اول زندگی حضرت امام خمینی(ره) پرداخت و اظهار کرد: حضرت امام خمینی(ره) در روز دوشنبه 18 جمادی الثانی 1320 قمری به دنیا آمدند. ما با شخصیتی روبرو هستیم که فارغ از بنیان‌گذاری یک نظام سیاسی جدید در ایران، از ویژگی‌های شخصیتی قابل‌توجهی برخوردار هستند که لازم است آنها را بشناسیم.

وی افزود: حضرت امام خمینی(ره) شخصیتی مصمم، سازش‌ناپذیر، دین‌دار، مقاوم، نترس، صبور و پر انرژی هستند که در دهه هفتم زندگی، بزرگترین کار خود یعنی برانداختن رژیم پهلوی را انجام دادند.

مرادی‌نیا افزود: ایشان به‌شدت هدفدار و بیگانه‌ستیز بودند و این ویژگی‌ها برای یک تاریخ‌دان بسیار مهم است. برای رسیدن به پاسخ روشنی درباره دلایل شکل‌گیری این ویژگی‌ها در امام خمینی(ره)، بنده سه مورد ویژگی و شرایط ایران، شرایط خمین و شرایط خانوادگی ایشان را توضیح می‌دهم.

این پژوهشگر افزود: امام خمینی(ره) در دورانی به دنیا آمدند که ایران در حال گذار به دوران دیگری است و یکی از مهم‌ترین حوادث پس از تولید ایشان انقلاب مشروطه است که حکومت استبدادی را به مشروطه تبدیل می‌کند.

وی ادامه داد: پس از مشروطه حادثه مهم دیگری یعنی جنگ جهانی اول رخ می‌دهد که به دلیل تقارن با دوران نوجوانی امام(ه) تاثیر زیادی بر ایشان گذاشته است و دامنه تاثیرات جنگ تا درون خانواده ایشان کشیده می‌شود و عمه و مادر ایشان به دلیل تاثیرات ناشی از جنگ جهانی از جمله قحطی و گرسنگی از دنیا می‌روند.

مرادی‌نیا افزود: به هنگام نزدیک شدن نیروهای روسیه به تهران، آزادی خواهان تصمیم می‌گیرند پایتخت را از تهران منتقل کنند و خود را به کرمانشاه می‌رساند تا دولت موقت تشکیل دهند و مسیر آنها از خمین می‌گذرد و گاهی اوقات در خمین و از جمله در خانه پدری امام خمینی(ره) اقامت می‌کنند و ایشان برای اولین بار با این مردان سیاسی آشنا می‌شود.

این پژوهشگر تاریخ ادامه داد: شیوع ناامنی در ایران و از جمله در خمین و وفور دسته‌بندی‌های سیاسی از جمله دیگر آثار جنگ و مشروطه در این دوران است.

وی در ادامه به ویژگی‌های خمین در دوران زندگی ایشان پرداخت و گفت: در خمین هم حاکمیت بلامنازعه یکی از شاهزادگان قاجار به نام حشمت‌الدوله وجود دارد و تمام تحولات و اتفاقات آن منطقه به او و فرزندانش ختم می‌شود. وی شخص ظالمی است و همه خان‌های منطقه از دست وی به سطوح آمده‌اند.

وی افزود: ویژگی دیگر خمین وجود خان‌های متعددی هستند که در رقابت با هم هستند و یکی از آنها به نام بهرام خان که با حشمت الدوله مشکل دارد و در زندان به قتل می‌رسد، بستگان وی این مسئله را از چشم آقا مصطفی، پدر امام(ره) می‌دانند و تصمیم می‌گیرند از ایشان انتقام بگیرند و در نتیجه پدر امام(ره) را به شهادت می‌رساند.

مرادی نیا افزود: حضور پررنگ اقلیت‌های دینی و مذهبی، از جمله یهودی‌ها و ارمنی‌ها، وجود فضای پر رنگ دینی و مذهبی و علمای متعدد، از دیگر ویژگی‌های این دوران است.

این پژوهشگر تاریخ در پایان صحبت‌های خود به بیان ویژگی‌های خانوادگی حضرت امام(ره) پرداخت و گفت: وی فرزند یک خانواده مذهبی است و وجود مردان و زنان قدرتمند سیاسی در خانواده ایشان، از جمله وجود عمه‌ای به نام صاحب خانم که زن بسیار شجاعی بوده است و سرپرستی فرزندان آقا مصطفی را بر عهده داشته است و استعداد و ذات شخصیتی ایشان باعث شکل گیری شخصیت ایشان در دوران 20 ساله اول زندگی حضرت امام(ره) شده است.

براساس این گزارش، جعفر شیرعلی‌نیا، پژوهشگر مسائل تاریخی سخنرانی بعدی این نشست بود که مسائلی در زندگی حضرت امام(ره) از قبیل دوران قبل از جنگ، شروع جنگ تحمیلی و مدیریت ایشان، فتح خرمشهر، تصمیم گیری برای ادامه جنگ بعد از فتح خرمشهر و پایان جنگ تحمیلی و تعبیر جام زهر را مورد بررسی قرار داد.

وی افزود: این اشتباه است که صحبت‌های حضرت امام(ره) را عامل جنگ بدانیم چرا که بعضا در فضای رسانه‌ای چنین صحبتی مطرح می‌شود. عمر صلاح، نماینده سابق عراق در سازمان ملل می‌گوید بنده در دیدار ابراهیم یزدی با صدام حسین حضور داشتم و بعد از آن دیدار خوشحال شدم که مشکلاتمان با ایران تمام شده است اما صدام مدتی بعد جنگ را برای الحاق مناطقی از خاک ایران آغاز کرد.

شیر علی نیا، به آغاز جنگ تحمیلی اشاره کرد و گفت: در این دوران آشفتگی‌های زیادی در کشور وجود داشت ولی با آغاز جنگ، حضرت امام(ره) مدیریتی بسیار قوی از خود نشان دادند و مردم و نیروهای نظامی را جمع کرده و هدف صدام از فروپاشی جمهوری اسلامی ایران را ناکام گذاشتند.

وی افزود: نقص این دوره، مشکلات دیپلماتی است که از جمله در این دوران وزیر امور خارجه نداریم و دیپلماسی جنگ ناقص متولد می‌شود. در این دوران امام(ره) نگاهی منفی به شورای امنیت سازمان ملل داشتند و بعد از پیشنهاد آتش‌بس فرمودند تا نیروهای دشمن در خاک ما هستند آتش‌بسی در کار نیست و این روند تا فتح خرمشهر ادامه دارد.

وی یادآور شد: در دوره سومی که به آن اشاره می‌کنم، تصمیم امام(ره) بر برکناری بنی‌صدر را شاهد هستیم و با نزدیکی ارتش و سپاه به موفقیت‌های بزرگی در فاصله کوتاه می‌رسیم و از جمله این مسائل فتح خرمشهر و برگشتن ورق جنگ به نفع ایران است.

این پژوهشگر مسائل تاریخی عنوان کرد: دوره دیگر در زندگی ایشان به ادامه جنگ بعد از آزاد سازی خرمشهر مربوط می‌شود که درباره دیدگاه ایشان درباره ادامه جنگ دو نظر وجود دارد که یکی سخنان مرحوم حاج احمدآقا، مرحوم بازرگان و مرحوم ابراهیم یزدی است که ایشان را مخالف جنگ دانسته اما عده‌ای دیگر از جمله مرحوم هاشم رفسنجانی و محسن رضایی معتقدند که ایشان به ادامه جنگ اعتقاد داشتند اما می‌فرمودند که وارد خاک عراق نشویم.

شیر علی‌نیا در پایان گفت: در اوایل تابستان 67 گزارش‌های ناامیدکننده به سمت امام(ره) هجوم برد. از جمله این مسائل درباره وضع اقتصادی و نظامی کشور بود و از سوی دیگر برخی رقابت‌ها و مشکلات سیاسی در کشور وجود داشت و در نهایت در این دوران، قضیه جام زهر و پذیرفتن پایان جنگ را شاهد هستیم.