جامعه مداحی نیازمند نهضت علمی است/ بررسی عاشورا از منظر کرامت انسانی

حجت‌الاسلام والمسلمین حمیدرضا مطهری، رئیس انجمن تاریخ‌پژوهان حوزه علمیه قم در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) با تسلیت ایام سوگواری سرور و سالار شهیدان با بیان اینکه زندگی و قیام امام حسین(ع) در ابعاد مختلفی قابل بررسی است گفت: در مورد جنبه‌هایی از این قیام کارهای علمی و تحقیقاتی زیادی صورت گرفته است ولی از برخی جنبه‌ها نیز غفلت داشته‌ایم و یا کم کاری کرده‌ایم.

وی ادامه داد: یکی از ابعاد و جنبه‌هایی که بنده معتقدم نیازمند تحقیقات جدی‌تر و بیشتری است بحث نگاه به عاشورا و قیام امام حسین(ع) از منظر کرامت انسانی و انسان دوستی است.

رئیس انجمن تاریخ‌پژوهان حوزه علمیه با بیان اینکه بحث، کرامت انسانی اگرچه به ظاهر هم شده در دنیای امروز مورد توجه است و مطالب زیادی در مورد حفظ کرامت انسان تحت عناوینی مانند حقوق بشر و ... مطرح می‌شود اظهار کرد: بحث کرامت انسانی و اهتمام امام حسین(ع) به حفظ کرامت اشخاص فارغ از رنگ و نژاد و قوم و قبیله و عرب و عجم و سیاه و سفید مثال‌زدنی است.

این استاد و محقق حوزه با بیان اینکه در دنیای امروز شعار حفظ کرامت انسانی زیاد سر داده می‌شود ولی در عمل از سوی قدرت‌های استکباری پایبندی به آن وجود ندارد تصریح کرد: محققان ما در بررسی ابعاد مختلف قیام امام حسین(ع) بیشتر به سراغ جنبه‌هایی مانند نقش جوانان و زنان در قیام امام، معرفی شهدای کربلا و دلایل قیام و ... رفته‌اند که البته کار لازمی هم بوده است ولی می‌توان زوایای جدیدی را در بررسی این قیام از جمله همین مقوله کرامت انسانی گشود.

مطهری با اشاره به آیه شریفه قرآن «وَ لَقَدْ كَرَّمْنَا بَنِي آدَمَ وَ حَمَلْنَاهُمْ فِي الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ رَزَقْنَاهُمْ مِنَ الطَّيِّبَاتِ وَ فَضَّلْنَاهُمْ عَلَى كَثِيرٍ مِمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِيلًا»(اسراء/70) با بیان اینکه قرآن کریم و روایات اهمیت زیادی برای کرامت انسانی قائل شده‌اند تصریح کرد: علامه طباطبایی و دیگر مفسران و عالمانی مانند علامه محمدتقی جعفری در مورد بحث کرامت انسانی در این آیه شریفه مراد از آن را، جنس انسان فارغ از پوست و رنگ و نژاد و قوم و ... در نظر گرفته‌اند و فرموده‌اند که خداوند در این آیه مخاطب خود را نوع بشر می داند؛ پیامبر و ائمه(ع) نیز به تبعیت از خداوند کرامت بشری را مورد توجه قرار می دادند؛ امام علی(ع) در نامه خود به مالک اشتر تعابیر بسیار جالبی دارد و فرموده است که مردم يا با تو برادر ديني‌اند و يا در آفرينش مانند تو هستند پس در هر حال مراعات آنان را بکن.

وی ادامه داد: در عاشورا می‌بینیم که زن و مرد و پیر و جوان و عرب و غیرعرب و آزاده و برده و غلام وجود دارند و در کنار یکدیگر و در رکاب امام به دفاع از اسلام می پردازند و امتیازات طبقاتی و نژادی و ... در لشکر امام، محو شده است.

مطهری بیان کرد: از سوی دیگر تلاشی که امام برای نجات جان انسان‌ها و حفظ کرامت انسانی آنان دارد مثال زدنی است؛ زیرا امام تا آخرین لحظات عمر نیز کوشش دارند افراد را نجات دهند؛ امام با اینکه شخصی شناخته شده در میان مردم بود و کوفیان ایشان را می‌شناختند اما آن حضرت خودش را  معرفی می‌کند تا هم حجت بر مردم تمام شود و هم اینکه تا جایی که ممکن است انسانی نجات داده شود.

این استاد و محقق حوزه علمیه عنوان کرد: امام وقتی بحث اصلاح امت جد خود را مطرح می‌کند در حقیقت به دنبال اصلاح روندی است که در طول 50 سال بعد از پیامبر بجز دوره امامت امام علی(ع) راه انحراف پیموده است و خطر این وجود دارد که نه‌تنها دین مردم بلکه انسانیت نیز محو و نابود شود؛ زیرا رفتار بنی امیه جامعه را به مسیر انحرافی برده بود به همین دلیل امام یک خط مشی به ما می‌دهد و آن اینکه اگر جامعه مبتلا به فردی مانند یزید شد فاتحه اسلام خوانده است.

مطهری در پاسخ به این سؤال که گاهی دیده می‌شود که برخی از حتی خودی‌ها، مطالب حاشیه‌ای در مورد قیام امام مطرح می‌کنند که اصل را تحت تاثیر قرار می‌دهد و به فرایند شبهه‌سازی دشمنان کمک می‌کند، بیان کرد: جامعه مداحی ما نیازمند یک نهضت علمی تمام‌عیار است البته برخی از مداحان دانش علمی خوبی دارند و اشعار مناسبی می‌خوانند و روضه‌های درستی می‌خوانند ولی پرداختن به برخی جزئیات که فقط شبهه‌زایی در ذهن مخاطب ایجاد می‌کند و متاسفانه برخی سال‌ها مطالب جدیدی هم به آن اضافه می‌شود کار درستی نیست.