احمد نعینع؛ پزشکی که تسکین را در تلاوت یافت

وی در ابتدای تلاوت خود از قرائت دلنشین و معنوی قاری شهر خود، شیخ امین هلالی تأثیر پذیرفت و در ادامه از طریق رادیو با تلاوت قراء مشهوری همچون مرحوم شیخ محمد رفعت، مرحوم شیخ عبدالباسط عبدالصمد، مرحوم شیخ مصطفی اسماعیل و مرحوم ابوالعینین شعیشع، حصری، منشاوی، البنا، شعشاوی و ....آشنا شد.

اما نکته قابل توجه، تأثیرپذیری و تقلید شدید وی از تلاوت شیخ مصطفی اسماعیل بود تا جایی که به گفته مستمعین تقلید وی کاملا با تلاوت شیخ مصطفی اسماعیل مطابقت داشت.

در ماه مبارک رمضان و مناسبت‌های مختلف به بسیاری از کشورهای اسلامی و اروپایی همچون ایران، مالزی، اندونزی، هند، پاکستان، آمریکا و برخی کشورهای اروپایی سفر کرده و کسب رتبه نخست در مسابقات بین‌المللی قرآن هند و مالزی در سال‌های 1985 و 1995 میلادی و همچنین، کسب رتبه برتر در مسابقات قرآن برونئی گوشه‌ای از افتخارات قرآنی وی است و احمد نعینع در بسیاری از مسابقات بین‌المللی معتبر قرآن در کشورهای مختلف جهان به‌عنوان داور حضور داشته است.

در همین راستا، هفته‌نامه «الیوم الجدید» مصر، گفت‌وگویی با احمد احمد نعینع، قاری برجسته مصری انجام داده که متن این گفت‌وگو از نظرتان می‌گذرد:

لطفا از آغاز همراهیتان با قرآن کریم برای ما بگویید.

من در شهر «مطوبس» در استان «کفر الشیخ» متولد شدم، سفر معنوی من با قرآن از سن سه سالگی آغاز شد و قبل از 8 سالگی موفق به حفظ کامل قرآن شدم. در شهر «مطوبس»، شیخ امین هلالی از قراء و اساتید الازهر حضور داشت و من به تبعیت و تقلید از او، به قرائت قرآن مشغول شدم. پس از حفظ قرآن کریم به فراگیری علم تجوید و احکام قرائات روی آورده و از محضر شیخ علی شهاب‌الدین، از اساتید متخصص در فن قرائات بهره بردم و در همین دوران در محافل قرآنی که در شهر برگزار می‌شد به قرائت قرآن می‌پرداختم.

پس از اتمام تحصیلات دوران مدرسه و پس از ورود به دانشکده پزشکی دانشگاه اسکندریه، در نخستین فرصت به دنبال اساتید قرائت رفتم تا قرائات ده‌گانه قرآن کریم را تکمیل کنم.

«شیخ عمرطریر نعمان» و همسرش «ام سعد»، دو استاد روشندل من در این شهر بودند که پس از آشنایی با آن‌ها هر روز بعد از نماز صبح به منزلشان رفته و قرائات ده‌گانه را نزد آن‌ها آموختم. این روند ادامه داشت تا آن‌که در سال 1978 میلادی از دانشگاه فارغ‌التحصیل شدم.

ارتباط روزانه شما با قرآن چگونه است؟

روزانه بعد از نماز صبح، تلاوت قرآن را آغاز و یک یا دو جزء قرآن را در راه رفتن به بیمارستان و برگشتن به منزل تکمیل می‌کنم. در اوقات فراغت نیز به تلاوت قرآن مشغولم و تا قرآن نخوانم کارهای روزمره دیگر همچون مطالعه روزنامه، کتاب و ... را انجام نمی‌دهم. روزی نمی‌گذرد مگر آنکه در آن حداقل 5 جزء از قرآن را با تکیه بر محفوظات قرآنی خود تلاوت می‌کنم و در ماه رمضان این میزان قرائت به سبب حضور در محافل قرآنی متعدد، بیشتر می‌شود.

آیا تحصیلات پزشکی مانعی در مسیر حفظ قرآن شما نبود؟

زمانی که به دانشکده پزشکی رفتم قاری و حافظ قرآن بودم و برای تکمیل قرائت خود به تحصیل نزد «ام سعد»، بانوی قرآنی روشندل در اسکندریه رفتم. وی معروف‌ترین بانوی قرآنی در این شهر بود که بر قرائت‌های ده‌گانه مسلط و تکمیل قرائت‌های ده‌گانه من توسط وی تکمیل شد.

به نظر شما آیا جایگاه رادیو قرآن نسبت به گذشته کاهش داشته‌ است؟

من چنین نظری ندارم، زیرا در زمان ما تنها 7 قاری شناخته شده در رأس آنها شیخ حصری، شیخ عبدالباسط عبدلصمد، شیخ منشاوی بودند که تلاوت آن‌ها از رادیو پخش می‌شد، اما در حال حاضر نزدیک به 1000 قاری هستند که قرائت آن‌ها از رادیو قرآن مصر پخش می‌شود و این نشان‌دهنده تضعیف جایگاه رادیو قرآن نیست.

نظر مرحوم شعراوی درباره قرائت شما چه بود؟

نخستین باری که شیخ شعراوی (وزیر پیشین اوقاف و امور اسلامی مصر) را دیدم در سال 1970 میلادی بود. وی از تلاوت من بسیار شگفت‌زده شد و پس از آن‌که صدای مرا شنید، گفت: «دکتر نعینع ما را از طب قالب به طب قلوب منتقل کردی» و از آن زمان دوستی ما آغاز شد و در مسجد رأس الحسین(ع) و مسجد «سیدة نفیسه» در قاهره او را ملاقات می‌کردم.

از برترین قاریان نوظهوری که در شبکه‌های ماهواره‌ای فعالیت می‌کنند چه کسانی را می‌شناسید؟

من هنوز هم به تلاوت مشاهیر قرائت گذشته همچون مصطفی اسماعیل، منشاوی، بهتیمی، خلیل حصری، شیخ احمد عامر، غلوش و ... گوش می‌دهم و این پایبندی من به شنیدن قرائت قاریان گذشته به این خاطر است که قاریان جدید نیز از تلاوت آنان بهره گرفته‌ و تقلید می‌کنند.

مهم‌ترین اتفاقاتی که در زندگی احمد نعینع تأثیرگذار بوده، چیست؟

من خاطره زیبای از مرحوم شیخ مصطفی اسماعیل دارم و زمانی که فردی را من نزد وی برد تا در مقابل شیخ تلاوت کنم، ایشان از صدای من بسیار شگفت‌زده شد و به نشانه احترام عمامه خود را از سر برداشت. در همین دوران بود که عبدالحلیم محمود؛ شیخ اسبق الازهر، وقتی صدای مرا در یکی از حلقات و محافل قرآنی شنید در سخنرانی خود در مسجد «سیدی علی السلمان» شهر اسکندریه که از رادیو پخش می‌شود، از تلاوت من تمجید و تقاضا کرد تا در رادیو و جلسات قرآن به قرائت قرآن بپردازم.

بسیاری از جوانان امروزه به امور ساده دینی اهتمام خاصی ندارند. آیا این موضوع را ناشی از تضعیف جایگاه مکتب‌های قرآنی نمی‌دانید؟

مکتب‌های قرآنی امروزه به حلقات آموزش حفظ قرآن کریم در مساجد تبدیل شده‌ که منشأ برکات بوده و حرکت بسیار خوبی است. امروزه میزان گرایش و علاقه‌مندی به حلقه‌های آموزش قرآن در مساجد بیش از پیش است البته باید این نکته را متذکر شد که مکتب‌های قرآنی همچنان حضور داشته و به فعالیت‌های آموزش قرآن مشغول هستند.

در حال حاضر از قراء قرآن کسی را برتر می‌دانید؟

من بین هیچ کدام از قاریان فرقی نمی‌گذارم برای من همه مثل هم هستند. برای من از همه مهم‌تر صدای قاری است. در حال حاضر نغمه‌های قرآنی میان قاریان واحد است و سبک تلاوت متفاوتی شنیده نمی‌شود. قاری باید سبک متفاوتی در تلاوت داشته باشد تا نسبت به سایرین برتر شود و شناخته شود.

آیا شبکه‌های ماهواره‌ای هستند که با پخش قرآن تجارت می‌کنند؟

تجارت برخی شبکه‌های ماهواره‌ای با قرآن نتیجه عجز و ناتوانی آن‌ها در مادیات است. هر شبکه‌ ماهواره‌ای سیاست خاص خود را دارد و من ورودی به این مسئله نمی‌کنم و این سیاست‌ها به خود این شبکه‌ها برمی‌گردد.

لازم به ذکر است، احمد نعینع پیش از این در خاطره‌ای از نخستین دیدار با مقام معظم رهبری گفته بود که «یک شب هنگام نماز مغرب و عشا در منزل مقام معظم رهبری بودم و نماز را به امامت ایشان خواندم و بعد قرار شد که قرائت کنم، امام در جای مخصوص جلوس کردند و من هم تلاوت کردم. آقا بسیار خوشحال شدند و فرمودند: "شما مثل استاد مصطفی اسماعیل تلاوت می‌کنید و صدایتان بسیار شبیه اوست اما از او تقلید نمی‌کنید بلکه قطعاتی را افزون بر کارهای مصطفی اسماعیل اجرا می‌کنید" و سپس سؤالاتی را پرسیدند که استاد مصطفی اسماعیل کی فوت کرد، کجا فوت کرد، چگونه بود و چقدر از آن زمان می‌گذرد».

 وی همچنین، درباره هدیه گرفتن یک عبا از دست مقام معظم رهبری به عنوان هدیه گفته بود که «من فقط یک عبا نگرفتم بلکه یک شال سبز هم از ایشان هدیه گرفتم و علتش هم این بود که در گفت‌وگوهای من با مقام معظم رهبری من عرض کردم که اجداد من حسنی هستند و در واقع من از یک سلسله حسنی هستم و اجداد من به امام حسن (ع) بر می‌گردد و لذا من از سادات هستم و ایشان یک عبا به رنگ روشن و یک شال سبز به من هدیه دادند»/.