به گزارش کانون خبرنگاران
ایکنا،
نبأ، حجتالاسلام والمسلمین سیدمجتبی ملکی، دبیر ستاد همکاریهای حوزه علمیه و آموزش و پرورش در گفتوگوی خبری در شبکه نور در استان قم با اشاره به اهداف ستاد گفت: همکاری حوزه علمیه و آموزش و پرورش پیشینهای طولانی دارد و نمونههای این همکاری را در روحیه شهیدان باهنر، بهشتی، مفتح و مطهری میتوان دنبال کرد.
وی افزود: چنین روحیه متعالی در این شهیدان بهصورت یک پدیده ارزشمند بود؛ این پدیده امروز در قالب یک فرآیند تعریف شده و نظاممند در آمده است و اولین توافقنامه دو مجموعه در سال 79 تصویب شد و تاکنون با همه فراز و فرودها استمرار یافته و روز به روز توسعه کمی و کیفی داشته است.
ملکی درباره نقش حوزههای علمیه در سند ملی تحول بنيادين آموزش و پرورش، تصریح کرد: این سند با رویکرد تقویت تربیت دینی بنا نهاده شده است؛ در گذشته آموزش و پرورش بهعنوان یک نظام دانشمحور فعال بود و اگرچه دانشمحوری دانشآموزان را در عرصه علوم تجربی و مواهب الهی توانمند میکرد اما تربیت که بعد دینی انسان است مورد غفلت قرار میگرفت.
مهم ترین رویکرد سند تحول بنیادین تربیت اسلامی است
دبیر ستاد همکاریهای حوزه علمیه و آموزش و پرورش اظهار کرد: با توجه به این شرایط رویکرد سند ملی تحول بنيادين آموزش و پرورش، تربیتی و آن هم از نوع تربیت اسلامی است که شامل مفاهیم اساسی و فلسفه تربیت اسلامی و راهکارها در خصوص برنامههایی که زیرمجموعه تربیت اسلامی قرار میگیرد است که این امر نیز نیاز به صاحبنظران علوم اسلامی دارد.
وی بیان کرد: باید تربیت اسلامی را از قرآن کریم و عترت کسب کنیم این نیز وظیفه حوزههای علمیه است چراکه آموزش و پرورش وظیفهاش تولید علم نیست بلکه توزیع علم است.
دبیر ستاد همکاریهای حوزه علمیه و آموزش و پرورش یادآور شد: با مرور بر منویات رهبر معظم انقلاب از سالها قبل بهویژه از سال 86 به بعد میبینیم معظم له همواره تأکید داشتند آموزش و پرورش کنونی ما ساخته و پرداخته فکر و فلسفه ما و مبتنی بر تربیت و فلسفه اسلامی نیست، بلکه وارداتی از سوی غرب است؛ در این زمینه غرب بارها برای تحول در نظامی که بنیانگذاری کرده بود دست به تلاش میزد اما در ایران این تحول حتی در ابعاد آموزشی تحقق نیافته بود.
وی بیان کرد: هنگامی که در سطح کشور 13 میلیون دانشآموز داریم و در مواقعی تا 17 میلیون نفر نیز رسیدهاند اما از سوی دیگر میدیدیم فارغالتحصیلان در بعد مهارتی و زندگی اجتماعی بعد از اخذ دیپلم توانمند نبودند و هدفی که قانونگذار پیشبینی کرده بود که حداقل یک مهارت داشته باشد به آن دسترسی نیافته بودیم، متوجه میشویم این بیانات رهبری که میفرمایند این نظام کهنه و وارداتی و عقب مانده باید اصلاح شود بر چه اساس استوار است.
حجتالاسلام ملکی عنوان کرد: در آن شرایط آموزش و پرورش حتی در کارکردهای تعریف شده نیز موفق نبود چه برسد به اینکه در تربیت بر مبنای ارزشهای اسلامی موفقیتی کسب کند.
وی درباره ویژگیهای این سند گفت: سند تحول یک هدفی را تعیین کرده است که برگرفته از قرآن کریم است؛ در این راستا آیه «مَن عَمِلَ صالِحًا مِن ذَکَرٍ أَو أُنثیٰ وَهُوَ مُؤمِنٌ فَلَنُحیِیَنَّهُ حَیاةً طَیِّبَةً» سندی در ترسیم این راه است.
دبیر ستاد همکاریهای حوزه علمیه و آموزش و پرورش ادامه داد: در این سند هدفگذاری برای رسیدن دانشآموزان به مراتبی از حیات طیبه بهصورت پله به پله انجام گرفته تا هر کس بنا به شرایط و ویژگیها به رتبهای از حیات طیبه دست یابد، باید دید تدوین حیات طیبه و برشهای آن در ابتدای دوره اول چه شاخصههایی داشته باشد که به مراتبی از حیات طیبه دست یافت.
وی اظهار کرد: در واقع باید دید که شاخصهای متوسطه چیست این نیز وظیفه حوزههای علمیه است باید حوزههای علمیه این شاخصها را تبیین و تعریف کنند و در اختیار آموزش و پرورش قرار دهند و آنها را آموزش قرار دهد سپس آموزش و پرورش این علم تولید شده در حوزه را در خصوص مبانی اسلامی تبدیل به زبان قابل فهم و عرضه برای دانشآموزان کند.
حجتالاسلام ملکی یادآور شد: این اهداف از فلسفههای مهم در جهت همکاری حوزههای علمیه و آموزش و پرورش است و در نهایت آموزش و پرورش را برای مراجعه به حوزههای علمیه نیازمند میکند.
روند اجرای سند تحول بسیار کند است
وی در ادامه پیرامون روند اجرای سند تحول عنوان کرد: متأسفانه بسیار کند در اجرای سند حرکت کردیم در حالی که در سند پیشبینی شده بود که در بازده زمانی پنج ساله مورد بازبینی قرار بگیرد و نقاط قوت و ضعف آن شناسایی شود با اینکه این مدت گذشته هنوز موفق نشدهایم حتی زیرنظامهای سند را تدوین کنیم، در این راستا سه زیرنظام هنوز تدوین نشده و سه زیرنظام تدوین شده است که برنامه درسی ملی و مدیریت و راهبری جزء آن است.
هنوز زیرساختها در آموزش و پرورش در جهت اجرای سند تحول فراهم نشده است
دبیر ستاد همکاریهای حوزه علمیه و آموزش و پرورش بیان کرد: بنابراین ارزیابی مستدلی نمیتوان از میزان موفقیت سند داشت این کند بودن حرکت اجرای سند عوامل متعددی دارد که از عوامل مهم فراهم نبودن زیرساختها است، در واقع این زیرساختها هنوز در آموزش و پرورش و سایر دستگاههای اجرایی تحقق نیافته است.
وی در مورد زیرساختهای لازم عنوان کرد: آموزش و پرورش، چهار بخش سه ساله باید باشد که شامل سه سال اول و سه سال دوم در ابتدایی و همچنین سه سال اول و دوم در متوسطه است اما فضای کافی برای اجرای همین بخش از سند را نداریم و با مشکل تأمین فضا روبرو هستیم با این شرایط دانشآموز از اول تا ششم در یک مدرسه میرود در حالی که باید اینها از هم تفکیک شود، متوسطه نیز اینگونه است باید شرایط خاص کشور را نیز مد نظر قرار داد.
حجتالاسلام ملکی گفت: در چند سال اخیر از حیث منابع مالی تحت فشار بودهایم و بودجه سازمان آموزش و پرورش صرف هزینههای پرسنلی میشد و بودجهای برای اهدافی که در سند پیشبینی شده تحقق نیافته است.
وی بیان کرد: وقتی نتوانستیم در این پنج سال سند را بهطور کامل اجرا کنیم طبعا بازبینی سند هم موضوعیتی ندارد، البته یک بخش مهم در عدم تحقق سند سایر دستگاههای دولتی و غیر دولتی هستند که در مورد اینها آسیبشناسیهای لازم انجام گرفته است.
دبیر ستاد همکاریهای حوزه علمیه و آموزش و پرورش ادامه داد: وقتی از سند تحول بنیادین سخن به میان میآید بسیاری از افراد ذهنیت ناقصی از این سند دارند و تصور میکنند این سند تنها برای آموزش و پرورش است و دیگر دستگاهها وظیفهای در قبال آن ندارند در حالی که همه عوامل مؤثر در تعلیم و تربیت باید در اجرای سند ادای وظیفه کنند.
وی یادآور شد: مقام معظم رهبری بارها این مطلب را مورد تأکید قرار دادند که هر کس باید رسالت و وظیفه خود را نسبت به سند بداند و به آن عمل کند همکاران و دانشآموزان و فرهنگیان و دستگاههای اداری همگی باید در تحقق این سند مشارکت کنند.
ملکی در خصوص وظایف خانواده در تحقق سند نیز بیان کرد: آموزش در قالب برنامههایی که سازمان انجمن اولیاء و مربیان اجرا میکند تحت عنوان آموزش خانواده در واحدهای آموزشی دنبال میشود اما اینکه این برنامهها بهطور متمرکز انجام شود نیست البته در بعد نظری و خانوادگی تمهیداتی دیده شده اما در بعد اجرا موفق نشدهایم سند را به مرحله نهایی برسانیم.
محور تحول در آموزش و پرورش، نیروی انسانی است
وی اظهار کرد: سند یک موضوع تئوریک است و باید نظامات خاصی شکل بگیرد تا به مرحله عملیاتی برسد همه عقلای عالم اتفاق نظر دارند محور تحول در مبانی وحیانی قرآن و عترت تأکید شده، موضوع تحول انسان است؛ محور تحول ما در آموزش و پرورش نیروی انسانی است؛ باید در خصوص نیروی انسانی تغییر نگرشها صورت بگیرد تا منجر به تغییر رفتارها شود.
توانمندسازی نیروهای انسانی و آموزش میتواند در تحقق سند تحول کارساز باشد
دبیر ستاد همکاریهای حوزه علمیه و آموزش و پرورش ادامه داد: یکی از آسیبهای مهم در چگونگی آموزش است، چراکه منابع کافی برای اجرای توانمندسازی و تغییر نگرشهای نیروی انسانی در آموزش و پرورش وجود ندارد، در خانوادهها نیز به همین صورت است.
وی گفت: امروز در واقع اجرای اهداف در سند تحول پیشبینی شده که در این راستا آموزش خانوادهها در درجه اول نیاز به برنامهریزی علمی و عملی و تأمین منابع و اعتبارات لازم دارد که در هر قسمت کوتاهی و قصور را مشاهده میکنیم، در واقع زیرساختها آنگونه که باید فراهم نبوده است.
یکی از نهادهای مهم در تحقق سند تحول، حوزه های علمیه هستند
حجتالاسلام ملکی همچنین درباره بحث روحانی مستقر در مدارس، بیان کرد: در سند تحول آمده است که همه دستگاهها و نهادها باید به کمک آموزش و پرورش بیایند که در این میان یکی از نهادهای مهم حوزههای علمیه و حضور روحانی در مدارس است.
وی افزود: وزیر آموزش و پرورش یکی از کشورهای خارجی اعلام کرده بود 14 وزارتخانه و سازمان تحت فرمان آموزش پرورش و همکار هستند یعنی اینکه اینها را آموزش و پرورش در جهت دستیابی به اهدافش مدیریت میکند.
دبیر ستاد همکاریهای حوزه علمیه و آموزش و پرورش عنوان کرد: در برنامههای مربوط به سند تحول و همکاری باید به جرأت ادعا کرد که گستردهترین و اجراییترین همکاری منحصرا در اختیار حوزه و آموزش و پرورش است و هیچ دستگاهی مانند حوزههای علمیه دارای تشکیلات و فعالیت مستمر نیستند.
وی اظهار کرد: امروز در شرایطی هستیم که مسئولان آموزش و پرورش و حوزههای علمیه به این باور رسیدهاند و به خوبی پذیرفتهاند که این دو حوزه با هم همکاری کنند ستاد همکاریها متشکل از شش معاون وزارت آموزش و پرورش و شش معاون مدیریت حوزههای علمیه برنامههای خوبی را تعریف و تدوین و تصویب و ابلاغ کردند.
حجتالاسلام ملکی اظهار کرد: امروز همکاری حوزههای علمیه در قالب برنامههای سالانه وزارت آموزش و پرورش به استانها ابلاغ میشود در صورتی که در طول یک قرن گذشته و 160 سال سابقه آموزش و پرورش چنین نبوده است.
وی تصریح کرد: یکی از برنامهها و فعالیتها، تأمین روحانی مستقر در مدارس است که الویت در این طرح با مدارس شبانهروزی و استعدادهای درخشان است؛ در این مسیر یک روحانی آموزش دیده علاقهمند و مستعد و توانمند که دورههای آموزشی را در حوزههای علمیه و مراکز حوزوی مانند سازمان تبلیغات و دفتر تبلیغات اسلامی پیموده به مدارس آموزش و پرورش اعزام میشود و از صبح تا پایان ساعت کار واحد آموزشی به اجرای برنامههای تربیتی میپردازد.
دبیر ستاد همکاریهای حوزه علمیه و آموزش و پرورش عنوان کرد: بالغ بر پنج هزار نفر از روحانیون در استخدام آموزش و پرورش هستند و بالغ بر سه هزار مدرسه در کشور از روحانی مستقر برخوردار که اینها به غیر از روحانیونی بوده که در استخدام رسمی هستند.
در طرح طلاب مستقر در مدارس از طلاب جوان، خوشفکر و مستعد استفاده میشود
وی در مورد ویژگیهای روحانیون مستقر در مدارس گفت: در این طرح از طلاب جوان، خوشفکر، آموزشدیده، مستعد و علاقهمند و طلابی که بتوانند در مدارس به فعالیت بپردازند استفاده شده است؛ این طلاب باید سطح دو را گذرانده باشند که این شرط حضور در مدارس است؛ بعد از سطح دو توسط حوزههای علمیه، سازمان تبلیغات اسلامی، دفتر تبلیغات اسلامی، نهادهای اعزامکننده، اوقاف و امور خیریه و تشکلهای مردمنهاد دورههای آموزشی برگزار میشود.
حجتالاسلام ملکی در رابطه با طرح توانمندسازی نیروهای آموزش و پرورش عنوان کرد: در واقع این چنین طرحی در گذشته نبود و از دو سال قبل این طرح آغاز شد که با مطالعه و بررسیهای لازم متوجه شدیم ظرفیت عظیمی را در آموزش و پرورش داریم، الویت ما هم تکیه بر منابع پایدار آموزش و پرورش است نیرویی که 20 تا 30 سال دیگر در اختیار آموزش و پرورش است.
در سال گذشته 1600 روحانی دوره آموزش توانمندسازی را سپری کردند
وی گفت: با توجه به تعداد روحانیون در بدنه آموزش و پرورش اگر اینها را مورد توجه قرار دهیم بسیاری از اهداف را میتوان از طریق توانمندسازی روحانیون تحقق بخشید، در سال گذشته توانمندسازی طلاب شاغل را آغاز کردیم و در برخی از استانها بالغ بر 1600 نفر دورههای آموزشی را گذراندهاند.
استقبال روحانیون از طرح توانمندسازی در آموزش و پرورش
دبیر ستاد همکاریهای حوزه علمیه و آموزش و پرورش یادآور شد: تعداد کثیری از روحانیون از این طرح رضایت داشتند و از آن استقبال کردند و میگفتند سالها در آموزش و پرورش این ظرفیتها نادیده گرفته شده بود، امسال نیز طرح را در دستور کار داریم و بالغ بر دو هزار نفر را در دورههای توانمندسازی آموزش خواهیم داد.
وی در ادامه بیان کرد: در ارزیابی آموزش و پرورش مشارکت نداریم و برنامههایی که دنبال میکنیم در سند تحول دیده شده است در واقع یک نمایه اجرایی از سند تحول را تدوین کردهایم و ظرفیت شناسی سند تحول را مورد ارزیابی قرار دادهایم، در این مسیر کارگروهی را تشکیل داده و مدتها در آن کار کردهایم.
حجتالاسلام ملکی گفت: با حمایت شورای عالی آموزش و پرورش و نمایه اجرایی و ظرفیت شناسی سند تحول با همکاری حوزههای علمیه بالغ بر 43 راهکار از راهکارهای سند تحول بنیادین موکول به همکاریهای حوزههای علمیه میشود اینها را خدمت مراکز حوزوی دادهایم تا برای آنها برنامه تدوین کنیم اما در ارزیابی نبودهایم.
وی با تأکید بر ضرورت اجرای هر چه بهتر این سند تصریح کرد: رهبری در فرمایشهایی که در دیدار با فرهنگیان داشتند فرمودند سند تحول همانند نسخه پزشکی است که پزشک برای بیمار می نویسد؛ باید رفت دارو را تهیه کرد و مصرف دارو را نیز اجرا کرد صرف تدوین سند اتفاقی نمیافتد در این زمینه ابتدا باید زیر نظامهای سند را تدوین کنیم برای هر یک از راهکارها برنامههای مناسب را تأمین کنیم این برنامهها نیاز به همه بخشهای دولتی دارد اگر همه به میدان بیایند میتوانیم سند را تحقق بخشیم.
دبیر ستاد همکاریهای حوزه علمیه و آموزش و پرورش گفت: در خروجی آموزش و پرورش و نیروها مسئولیت دارند تا منویات مقام معظم رهبری را تحقق بخشیم.
علیاکبر پوستچیان