قاسم مقدمی مطرح کرد:
نبود ترتیل فاخر در کشور؛ مهم‌ترین پیام رواج ترتیلهای خلیجی/اصالت ترتیل در چیست
گروه فعالیت‌های قرآنی: قاسم مقدمی، قاری بین‌المللی کشور ضمن تعریف ترتیل در لغت و اصطلاح و بیان مولفه‌های یک ترتیل استاندارد بیان کرد: اصالت ترتیل با به کارگیری مولفه‌های لازم در تحقیق از بین می‌رود و پیام رواج ترتیلهای خلیجی این است که در داخل تولید فاخر نداشته‌ایم.
قاسم مقدمی، قاری بین‌المللی کشورما در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) به ارائه تحلیل پیرامون ترتیل پرداخت و در ابتدای سخنانش بیان کرد: ترتيل در لغت، منظم، مرتب و در يك رديف قرار دادن شي تعريف شده است، كما اينكه راغب اصفهاني در معجم خود ذيل اين كلمه مثالي آورده و می‌نویسد «رجل رتل الاسنان»، يعني مردي كه داراي دندان‌هاي منظم و مرتبي باشد كه در اصطلاح تقريباً همين معنا با مقداري زيادت و ذكر قيدهاي همچون تامل، تفكر و تدبر در آيات ذكر شده است.
تلاوت خوب منجر به افزایش ایمان و عقیده می‌شود
وی در ادامه تصریح کرد: اصولا هدف از تاكيد بر رعايت اين نظم و ترتيب در تلاوت خود ماخذ قرآني دارد كه مي‌فرمايد: «الَّذينَ آتَيْناهُمُ الْكِتابَ يَتْلُونَهُ حَقَّ تِلاوَتِهِ أُولئِكَ يُؤْمِنُونَ بِهِ»، و اين بيانگر آن است که يك تلاوت خوب و مطلوب با تمامي مولفه‌هاي لغوي و اصطلاحي ذكر شده، بايد منجر به افزايش و تقويت ايمان و عقيده آدمي شود، در غیر این‌صورت «لا خير فينا و لا بقرائتنا».
مقدمی با اشاره به مؤلفه‌های یک ترتیل مطلوب و استاندارد بیان کرد: شناخت، اداء و رعايت درست و فصيح مخارج، صفات و احكام حروف و همچنين شناخت محل وقف و ابتداء از لازمه‌هاي لاينفك يك ترتيل به شمار می‌روند، در غير اين‌صورت اين ترتيل، ترتيل نخواهد بود، كما اينكه از حضرت اميرالمومنين(ع) در تعريف ترتيل روايت شده است كه فرمودند: «الترتيل تجويد الحروف و حفظ الوقوف».
زیبایی و ملاحت صدای قاری؛ از تأثیرگذارترین عوامل در ترتیل استاندارد
قاری بین‌المللی قرآن در ادامه افزود: مولفه بعدي كه در ترتيل موفق بسيار تاثيرگذار است، زيبایي، ملاحت و لطافت ذاتي صداي قاري است. در واقع همان رنگ و جنس صدا که از طنين تعبير مي‌شود و يكي از دلایل برتري طنين بر آيتم‌هاي ديگر صوت در ترتيل آن است كه طنين و زيبایي ذاتي صدا در اين بخش از تلاوت، كاربري و استفاده زيادي دارد و تقريباً اولين فاكتوري است که توسط شنونده شنيده و ارزيابي مي‌گردد.
در ترتیل به دلایل مختلف ضعف و کمبودها مشهودتر است
مقدمی بیان کرد: به بياني بهتر در تحقيق اگر ضعفي در زيبایي رنگ يا طنين صدا باشد قاري مي‌تواند با بهره‌گيري از فنون و تكنيك‌هاي صوتي و لحني خلأ را برطرف نمايد و گوش و ذهن مستمع را كمتر متوجه ضعف طنين صداي خود نمايد ولي در ترتيل به‌دليل محدوديت‌ها و عدم استفاده و يا استفاده بسيار كم از فنون و تكنيك‌هاي تلاوت تحقيق، قوت و ضعف مرتل مشهودتر خواهد بود، نمونه اين مطلب مقايسه و ارزش‌گذاري ما بين تلاوت تحقيق و تلاوت ترتيل استاد مرحوم شحات محمد انور است.
قاری بین‌المللی قرآن در ادامه با اشاره به اهمیت ضرب آهنگ تصریح کرد: رعايت ضرب آهنگ، وزن توام با رعايت تكيه‌هاي صوتي، از مولفه‌هاي بسيار مهمي است كه اين مولفه را مي‌توان در تعريف ترتيل هم جستجو و پيدا كرد. مي‌دانيم كه يكي از اعجازهاي قرآن كريم موسيقي و ضرب آهنگ آن است، بدين معنا كه تلاوت خصوصاً از نوع تريتل بدون شناخت و اجراي اين خصيصه، مطلوب مردم، تاثيرگذار و ماندگار نخواهد بود. هرچند در اين امر زبان مادري بسيار تاثيرگذار است و اينكه به قاريان تاكيد مي‌شود حتماً زبان عربي را ياد بگيرند، يكي از علل آن همين مطلب است كه قاريان بتواند جايگاه و حق كلمات يا جملات در آهنگ را رعايت نمايند.
سرعت در ترتیل باید حفظ شود
مقدمی با تأکید بر اختیار سرعت و حفظ آن بیان کرد: اختيار سرعت و حفظ آن نيز از مولفه‌هاي مهم ترتيل استاندارد محسوب می‌شود، آن چيزي كه در تعريف مصطلح و رايج آمده، ترتيل سرعتي ما بين تحقيق و تحدير دارد و آن چيزي كه الان از مرتلين معروف شنيده مي‌شود يك جزء تقريباً در يك ساعت تلاوت مي‌شود که ميزان مطلوب سرعت را تعيين كرده است، هرچند اين مدت زمان نسبي است.
قاری بین‌المللی قرآن در ادامه با اشاره به اصلی‌ترین علت از بین برنده اصالت ترتیل گفت: قاري بايد بداند صوت و لحن ترتيل با صوت و لحن تحقيق تفاوت‌ها دارد و نبايد در همديگر خلط و مزج بشوند كه اين كار اصالت ترتيل را از بين مي‌برد، بدين معنا كه هر تحريري، هر انتقالي از درجه‌اي به درجه ديگر، هر ارتفاعي و هر نغمه و آهنگي در ترتيل مورد استفاده قرار نمي‌گيرد، حال آنكه لازمه تحقيق، تحقيق اين مولفه‌ها است.
وی در ادامه بیان کرد: به نظر بنده همه بخش‌هاي تلاوت اعم از صوت و لحن، تجويد، وقف و ابتدا، بايد در يك سطح از برتري باشند و وجه غالبي وجود نداشته باشد و اينكه همه اين بخش‌ها در خدمت كلام الله قرار بگيرد و نیت فقط و فقط براي رسانيدن مفهموم و مقصود آيات باشد.
مقدمی تصریح کرد: تحليل‌هاي متعددي توسط اساتيد و قاريان برتر كشور صورت گرفته شده است ولي واقعا در زمين عمل چقدر اين نظر عملياتي شده است، به نظر بنده همچنان به نسبت آن تعاريف فاصله وجود دارد. ولي همين كه قضيه آسيب‌شناسي مي‌شود معنایش آن است که ضعف خود را شناختيم و در پي اصلاح آن هستيم و به نظر بنده اين اتفاق بسيار مطلوب است. البته اساتيدي هستند كه توانستند بين حرف و عمل رابطه برقرار كنند ولي «ما نعلمهم الا قليل»، تعداد اندک هستند.
قاری بین‌المللی قرآن با اشاره به دلیل گسترش ترتیل در کشور بیان کرد: در سال‌هاي اخير به دليل تشکیل جلسات ختم قرآن ماه رمضان و پوشش اين برنامه‌ها به طور زنده از شبكه‌هاي مختلف ملي و فراملي، ارزش‌گذاري و اهتمام به تريتل بسيار مطلوب‌تر از قبل شده است كه اين اقدام قابل تحسین است. چرا كه تاثير بسزايي در جذب حداكثري و كشاندن مردم پاي رحل قرآن كريم داشته است.
جلسات قرآن؛ عاملی برای رشد بیشتر ترتیل
مقدمی در ادامه گفت: اساتيد جلسات، با تبيين اهميت و جايگاه ترتيل و ارائه و آموزش فنون و قواعد ترتيل اصيل و همچنين تشويق و ترغيب جوانان و نوجوانان به شنيدن ترتيل‌هاي اصيل و متقن، مي‌توانند در تربيت مرتلين خوب تاثيرگذار باشند. اينكه به ترتيل كمتر توجه مي‌شود علل متعددي دارد، حضور و استفاده بسيار كم از مرتلين در طول سال در مقابل قاريان تلاوت‌هاي تحقيق، فضاي بسيار زياد و موسع در ارائه جلوه‌ها و زيبایي‌هاي تحقيق نسبت به ترتيل و ... مي‌توانند از علل اين توجه كم به اين فن باشد.
ارائه تحلیل در خصوص ترتیلهای خلیجی و واکاوی آنها بخش دیگری از گفت‌وگوی مقدمی با ایکنا را به خود اختصاص داد؛ وی در این زمینه بیان کرد: اينكه برخي كارشناسان قائل به استاندارد نبودن ترتيل‌هاي خليجي هستند به نظر بنده یک امر نسبي است و غير قابل تعميم، چه بسا آن طرف نيز كارشناساني باشند که نظر و اجراي قاريان و مرتلين مارا پسند نكنند و استاندارد ندانند.
مقدمی بیان کرد: تصور مي‌شود مقایسه مطلق و شامل و جامعي وجود ندارد، ضمناً به احتمال زياد انتقاداتي كه كارشناسان دارند بيشتر متوجه تلاوت‌هاي شيوخ خليجي در نمازهاي تراويح آنان است كه بيشتر به جهت ختم يك جزء قرآن در نماز و تسهيل حال مامومين اين نوع تلاوت را بار سرعت بالا اختيار مي‌كنند كه معمولاً بدون رعايت اصول ترتيل‌خواني است و با اشكالات متعددي تجويدي، صوت و لحني و وقف و ابتدایي روبرواست.
قاری بین‌المللی قرآن در ادامه تصریح کرد: ترتيل‌خوانان خليجي به دليل زبان مادري و اينكه تلاوت بدين شكل را، نسل به نسل از بزرگان خود دريافت كرده‌اند و به هر حال اين خواندنها كه برگرفته از فرهنگ خودشون است، از اجراي روان، سليس و با جاذبه خاصي برخوردار هستند و براي مردم تازگي دارند كه خود يكي از عوامل رواج اين ترتيل‌ها در كشور ما شده است.
مقدمی در ادامه با اشاره به پیام اصلی رواج ترتیلهای خلیجی در کشور گفت: به نظر بنده اين اتفاق كه اين ترتيل‌ها رواج پيدا كرده براي جامعه قرآني ما حاوي يك پيامي است و آن اينكه تاكنون ما نتوانستيم در اين زمينه كار و توليد مطلوب و با كيفيتي عرضه كنيم كه جايگزين مناسبي براي متقاضي باشد و «الساحه لو خليت غلبت».
ترتیل قاریان مصری نظیر منشاوی با استانداردها هم‌خوانی دارد
قاری بین‌المللی قرآن بیان کرد: ترتيل اساتيدي چون شيخ منشاوي و حصري و ... از آن نوع ترتيل‌هايي است كه با استاندارهاي ما همخواني دارد، چراكه همه بخش‌هاي تلاوت تقريباً در يك سطح از برتري برخوردار هستند و اين حفظ تعادل و عدالت در ادای حق بخش‌هاي مختلف يك تلاوت از مشخصه‌هاي بارز اين قاريان است و به نظر بنده اگر قاري بخواهد زيربناي كار قرآنی‌اش قوي باشد و اساس و پي كار خود را از اول محكم داشته باشد قطعاً مناسب‌ترين الگو ايشان هستند.
مقدمی با تأکید بر این که می‌توانیم در ترتیل تولیدات بومی داشته باشیم تصریح کرد: ما فرهنگ و موسيقي غني و خاص خود را داريم، چرا نبايد بتوانيم در تلاوت چه ترتيل و چه تحقيق نوآوري و اعمال سليقه كنيم و توليدات بومي داشته باشيم، به نظرم در اين زمينه بسيار مطلوب است كه نشست‌هاي تخصصي باحضور خبرگان قرآني كشور برگزار شود و بررسي و تبيين كرد كه چه چارچوبي را مي‌توان براي بومی‌سازی توليدات ايجاد نمود.
مطالب مرتبط
مطالب اساتیدی مثل حنیفی , موسوی بلده , شاه میوه , شعاعی , ابوالقاسمی , لطفی نیا , مقدمی , دغاغله , رحمانی , فرجی , نیکدستی در سایت ایکنا هست. تا اونجایی که اطلاع داریم این اساتید (به جز استاد ابوالقاسمی) خودشون ترتیل ندارن (البته درباره استاد حنیفی هم شک دارم فکر کنم در یکی از سایتها دیده ام که ترتیلشان را گذاشته بودند)
سوال اینجاست که چرا فقط سراغ قراء رفته اید؟ حداقل چند مصاحبه هم با اساتید حافظ داشته باشید. اساتیدی که حافظ قرآن هم هستن و ترتیل هم ارائه داده اند.
سوال دوم این که ترتیل استاد پرهیزکار فاخر نیست مگه؟ اول برید سراغ این ترتیل که تاثیرش در کشور ایران بیشتر از ترتیلهای خلیجی و و حتی منشاوی و حصری بوده و عموم مردم ترتیل استاد پرهیزکار رو گوش میدهند