فرهنگ عمومی، اساس و بنیان نظام فرهنگی در هر جامعه است

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از گیلان، امروز چهاردهم آبان ماه بر مبنای تقویم روز فرهنگ عمومی نامگذاری شده است. همانطور که می‌دانیم نامگذاری یک روز خاص برای یک مناسبت، نشان از اهمیت آن موضوع داشته و به گونه‌ای بیان‌کننده سیاست‌های کلان یک نظام محسوب می شود.

هدف از بزرگنمایی مناسبت‌ها در تقویم این است که این مناسبت‌های برای افراد جامعه مطرح و بارز جلوه داده شود اما بی‌شک صرفا با اختصاص یک نام در تقویم نمی‌توان به اهداف و سیاست‌گذاری‌های کلی و کلان در این موضوع دست یافت.

هر جامعه‌ای باید راهبردها و راهکارهای دیگری نیز برای دست یابی به اهداف آن مناسبت را در نظر بگیرد و برای اجرایی شدن آن راهکارهایی را با تکیه بر ظرفیت‌ها و امکانات ویژه بیندیشد.

شاید ساده‌ترین تعریف از عبارت فرهنگ عمومی چیزی در حد آشنایی نسبتا مختصر کلیه شهروندان یک جامعه نسبت به حقوق اجتماعی و فرهنگی و البته التزام به رعایت آن از سوی افراد است تا بواسطه آن بتوان یک جامعه‌ای با سطح متوسطی از آگاهی و رفاه فراهم کرد.

روز ۱۴ آبان که در تقویم رسمی جمهوری اسلامی ایران به عنوان روز فرهنگ عمومی نام‌گذاری شده، نشان‌دهنده اهمیت و جایگاه فرهنگ عمومی در بطن جامعه ایران اسلامی است. فرهنگ عمومی، اساس و بنیان نظام فرهنگی در هر جامعه است، که سده‌‌های متمادی از میان نسل‌های مختلف بشر عبور کرده و به مرور از ناهنجاری‌ها پالایش شده و در بطن جامعه نهادینه شده است.

بي شك فرهنگ عمومي يک جامعه يكي از اولين بخش‌هاي يك جامعه است كه در برابر وقايعي كه آن جامعه را به سعادت يا سقوط سوق مي‌دهد، نقش كليدي و بنيادين بر عهده دارد و شايد يكي از اولين ملزومات يك جامعه بانشاط و امن، نهادينه كردن اين رفتارها و هنجارها در قالب يك فرهنگ‌سازي عمومي و همه جانبه است.

فرهنگ عمومی مؤلفه‌هایی از فرهنگ را در بر می‌گیرد که تأثیرات آن بر روی عام بوده و فراگیر است و مردم نیز در کیفیت آن نقش مهمی ایفا می‌کنند و از شیوه رفتارهای عمومی مردم یا عرف و عادات و رسوم و زبان ساخته می‌شود.

چنین فرهنگی، تعیین کننده سبک زندگی و الگو‌ها و روش‌هایی است که هر جامعه‌ای برای خود برگزیده است. از این رو، ارتقاء سطح کیفی زندگی به عنوان یکی از نمود‌های عینی توسعه در جوامع بشری، بدون توجه و استمداد از فرهنگ عمومی است میسر نخواهد بود.

از آنجا که کشور ما امروزه با چالش‌های متعددی از جمله؛ مسائل زیست محیطی و آسیب‌های اجتماعی مواجه گردیده است، تنها راه برون رفت از مسائل مذکور و یا تعدیل آن‌ها برنامه ریزی و ایجاد شرایط مناسب در راستای توسعه و تقویت فرهنگ عمومی است.

فرهنگ عمومی مانند کل نظام فرهنگی و فرهنگ، در چهار وجه ظاهر می‌‌‌‏شود: درونی، روانی، نمادی، نهادی و آثار. از این رو می‌‌‌‏توان رگه‌‌‌‏های فرهنگ عمومی را در همه این جلوه‌‌‌‏ها یافت. فرهنگ عمومی، در کنار فرهنگ رسمی، در همه حوزه‌‌‌‏های زندگی اجتماعی، خانواده، حکومت، اقتصاد و آموزش و پرورش و نظایر اینها حضور دارد. از این رو نمی‌توان آن را به حوزه مشخصی محدود ساخت.

مقوله فرهنگ عمومی در دانشگاه‌ها نیز از اهمیت بسزایی برخوردار است که بررسی و توجه به ابعاد آن در شرایط امروزی جامعه و مقابله با هجمه‌های دشمنان در قالب جنگ نرم و تهاجم فرهنگی ضروری است.

دانشجویان افسران مقابله با جنگ نرم دشمن

معصومه‌نیک‌کار، معاون فرهنگی سازمان جهاددانشگاهی گیلان در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از گیلان، با اشاره به اینکه فرهنگ جزء جدایی‌ناپذیر هر جامعه‌ای است، اظهار کرد: برای تغییر در ذات هر فرد و جامعه‌ای ابتدا در فرهنگ آن جامعه تغییر ایجاد می‌کنند.

وی با بیان اینکه متاسفانه در کشور ما مقوله فرهنگ مظلوم واقع شده است، افزود: علی‌رغم اثرگذاری فرهنگ در مقوله‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، آموزشی و غیره متاسفانه اهمیت چندانی به آن داده نمی‌شود و نسبت به موضعات دیگر کمتر مورد عنایت قرار گرفته است.

نیک‌کار با اشاره به وظیفه تاکید شده از سوی مقام معظم رهبری به دستگاه‌ها در رابطه با مقوله فرهنگ گفت: متولیان ادارات و دستگاه‌ها در راستای فرامین مقام معظم رهبری در رابطه با اهمیت دادن به مقوله فرهنگ در جامعه موظفند که عنایت بیشتری به این زمینه داشته باشند زیرا که فرهنگ بخش جدانشدنی از زندگی انسان است.

وی افزود: پیچیدگی مقوله فرهنگ و در عین حال اهمیت آن در رشد و تعالی جامعه، سبب شده است که اندیشمندان در زمان‌ها و مکاتب مختلف به تبیین این موضوع بپردازند. در برخی تعاریف، فرهنگ در بردارنده اعتقادات، ارزش‌ها، اخلاق و رفتارهای متأثر از این سه و همچنین آداب و رسوم و عرف یک جامعه معین می شود. همچنین فرهنگ، به عنوان عاملی که به زندگی انسان جهت می‌دهد؛ شناخته شده است.

معاون فرهنگی سازمان جهاددانشگاهی گیلان با بیان اینکه اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی و مدیریت جهادی باید بعنوان نقشه راهبردی مطرح می‌شود، عنوان کرد: این مهم با تکیه بر نیروی انسانی متعهد و دارای خودباوری، می تواند به ارتقای فرهنگ در جامعه جامه عمل پوشاند.

وی با بیان اینکه پیشرفت فرهنگی از اساسی ترین ارکان پیشرفت های اقتصادی است، یادآور شد: پیشرفت‌های اقتصادی با ارتقای پیشرفت در فرهنگ جامعه از درون دانشگاه‌ها میسر می‌شود لذا فرهنگسازی درست در کیان دانشجویان باید بصورت تخصصی دنبال شود.

نیک‌کار تاکید کرد: اولین نقش دانشگاه اسلامی در ارتقاء فرهنگ دینی، الگویی از جامعه اسلامی است که در آن علم و دانش متناسب با اهتمام دین به علم، رشد و بالندگی خود را داشته باشد به عبارت دیگر از جامعه اسلامی انتظار می‌رود که به توسعه همه جانبه بندیشید و از جمله بستر لازم برای توسعه علمی را فراهم آورد و با عطف توجه به سرشت و ساختمان انسان مفهومی فراتر از افق‌های از پیش یا افتاده مادی از انسان و جامعه انسانی ارائه دهد.

معاون فرهنگی سازمان جهاددانشگاهی گیلان گفت: در جهان امروز علاوه بر استفاده از سخت‌افزارهای نظامی، گرایش دشمنان به سوی عملیات اقتصادی، فرهنگی و روانی سوق یافته و تهدیدات جدید دشمن حمله به ساختارهای سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و روانی کشور و مردم است.

وی با بیان اینکه تهاجم فرهنگی و جنگ نرم گزینه‌ای است که همواره در کنار ارتقای فرهنگ جامعه از سوی دشمن مطرح می‌شود، یادآور شد: نقش دانشگاهیان در جریان جنگ نرم علیه جمهوري اسلامي ايران را می‌توان با استناد به سخنان مقام معظم رهبری به خوبی احصاء کرد. ایشان دانشجویان را به عنوان افسران جنگ نرم تعبیر کرده‌اند.

نیک‌کار اضافه کرد: مقام معظم رهبري در تعريف جنگ نرم مي‌فرمايند: جنگ نرم يعني جنگ به وسيله ابزارهاي فرهنگي، به وسيله نفوذ، به وسيله دروغ، به وسيله شايعه‌پراكني. با ابزارهاي پيشرفته كه امروز وجود دارد. با اين توصيف، جنگ نرم يعني ايجاد ترديد در دل‌ها و ذهن‌هاي مردم. جنگ نرم در واقع شامل هرگونه اقدام رواني و تبليغات رسانه‌اي است كه جامعه هدف را نشانه مي‌گيرد و بدون درگيري نظامي، رقيب را به انفعال و شكست وا مي‌دارد.

وی در پایان خاطرنشان کرد: بنابراين، جنگ نرم در بستر جهالت، اقدامات احساسي به جاي منطقي، و ضعف بنيه اقتصادي و علمي كشور امكان حضور و گسترش مي‌يابد كه در تمام اين موارد دانشگاه و دانشگاهيان نقش قابل توجهي را براي ايجاد خاكريز در مقابل دشمن بر عهده دارند. بصيرت دانشگاهيان، مبارزه با تهاجم فرهنگي و تاكيد بر كسب علم و دانش از وظايف اصلي دانشگاهيان است كه ارتباط مستقيمي با مصونيت كشور در مقابل جنگ نرم دشمنان دارد.