نگاه اسلام به زن و جایگاه او در زندگی
وضع احکام از سوی شارع برای زن وتبیین آن از سوی پیامبر ص نشان از جایگاه والای زن و اهمیت رشد و پیشرفت معنوی او نزد خداوند و پیامبرش دارد
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) تبیان نوشت: پیامبر گرامی اسلام از یک سو با بیان آیات الهی و از سوی دیگر به عنوان هادی امت با بیانات خویش پیرامون شخصیت زن درصدد بودند تا پنداره های نادرست و خطا و نیز آداب و رسوم غلط دوره ی پیش از اسلام در خصوص زنان را تصحیح کرده و با بیان جایگاه حقیقی و نقش زنان در رشد و تعالی جامعه و خانواده قدر و ارزش زنان و جایگاه انسانی ایشان را بنمایانند.
پیامبر (صلی الله و علیه وآله) از یک سو با بیان حقوق زنان و از سوی دیگر با بیان مسئولیت هایی برای زنان این مهم را به انجام رساندند. در میان مجموع آیات و روایاتی که به نحوی درصدد هستند تا شخصیت از بین رفته‌ی زن را احیا نمایند سه گونه روایت به چشم می خورد:
توجه به رضایت دختر در قبول همسری که برای او انتخاب شده است حاکی از اهمیتی است که شارع برای زنان قائل شده است که اگر زنان ارزشی نداشتند لزومی به رضایت ایشان در انتخاب همسری برایشان نبود آنچنان که متاسفانه در برخی اقوام لحاظ نشدن رای و نظر خود فرد در ازدواج دیده می شود و دختران همسران خود را برای اولین بار بعد از جاری شدن صیغه عقد می بندد.
1/ آیات و روایات بیانگر حقوق زنان: آیات و روایاتی که در آنها تنها حقوقی بیان شده است که مختص به زنان بوده و شامل افراد دیگر نمی شود.با توجه به واگذاری مسئولیت های خطیر به زن می توان به نقش اساسی او پی برد و دانست که بی شک اگر قدر و ارزش بالای زن نبود و او همانطور که تصور می شد موجودی پست و پایین بود چنین مسئولیت هایی به عهده اش گذارده نمی شد و بی شک زن می تواند به اندازه ای رشد و ترقی نماید که بتوان مسئولیت های خطیری را به او واگذارد.
2/آیات و روایات بیانگر حقوق زوجین: آیات و روایاتی که هر چند روی سخن در آنها تنها به زنان نیست لکن از مراعات حقوقی سخن به میان آمده که این حقوق دو سویه بوده و زن نیز به عنوان یک سوی این رابطه شایسته اجرای حق است.
3/آیات و روایات بیانگر مسئولیت های زنان: در پاره ای از آیات و روایات هرچند سخن از حق و حقوقی نیست اما با توجه به واگذاری مسئولیت های خطیر به زن می توان به نقش اساسی او پی برد و دانست که بی شک اگر قدر و ارزش بالای زن نبود و او همانطور که تصور می شد موجودی پست و پایین بود چنین مسئولیت هایی به عهده اش گذارده نمی شد و بی شک زن می تواند به اندازه ای رشد و ترقی نماید که بتواند مسئولیت های خطیری را به او واگذارد.
اکنون به تفصیل در خصوص آیات و روایات بیان شده در مورد حقوق زنان سخن می گوییم:
آیات و روایات بیانگر حقوق زنان
1/توجه پیامبر صلی الله و علیه وآله به تعلیم زنان
اگر زنان جامعه ارزش و اهمیتی نمی داشتند نبی مکرم (صلی الله علیه و آله وسلم) درخواستن ایشان به منظور بهره گیری از علم بی کران پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلم) را پاسخی مثبت نمی گفتند و اختصاص زمانی برای علم آموزی بدیشان را رد می کردند. در حالی که بنا به نقل روایات نبی مکرم روزی را به بانوان اختصاص دادند که در آن روز ایشان را پند می داده و امر می فرموده اند: فَرَوَى الْحُمَيْدِيُّ فِي الْجَمْعِ بَيْنَ الصَّحِيحَيْنِ فِي الْمُتَّفَقِ عَلَيْهِ فِي الْحَدِيثِ الثَّلَاثِينَ مِنْ مُسْنَدِ أَبِي سَعِيدٍ الْخُدْرِيِّ قَالَ قَالَتِ النِّسَاءُ لِلنَّبِيِّ صلی الله و علیه وآله غَلَبَنَا عَلَيْكَ الرِّجَالُ فَاجْعَلْ لَنَا يَوْماً مِنْ نَفْسِكَ فَوَعَدَهُنَّ يَوْماً لَقِيَهُنَّ فِيهِ فَوَعَظَهُنَّ وَ أَمَرَهُن (ابن طاووس، علی بن موسی،الطرائف في معرفة مذاهب الطوائف ،ج1 ،219 ،ح316)
2/توجه دادن به انتخاب همسری شایسته
پیامبر اکرم صلی الله و علیه وآله از آنجا که به ابعاد شخصیتی زن و لزوم رشد و ترقی معنوی او از یک سو و از سویی دیگر وظایف سنگین او در مقابل همسرش آگاه بودند به انتخاب همسری شایسته برای دختران سفارش کرده اند.
قَالَ: قَالَ النَّبِيُّ (صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ): إِنَّمَا النِّكَاحُ رِقٌ، فَإِذَا أَنْكَحَ أَحَدُكُمْ وَلِيدَةً فَقَدْ أَرَقَّهَا، فَلْيَنْظُرْ أَحَدُكُمْ لِمَنْ يُرِقُّ كَرِيمَتَهُ.(طوسی، محمد بن الحسن، الامالی، ص519)توجه به رضایت دختر در قبول همسری که برای او انتخاب شده است حاکی از اهمیتی است که شارع برای زنان قائل شده است که اگر زنان ارزشی نداشتند لزومی به رضایت ایشان در انتخاب همسری برایشان نبود آنچنان که متاسفانه در برخی اقوام لحاظ نشدن رأی و نظر خود فرد در ازدواج دیده می شود و دختران همسران خود را برای اولین بار بعد از جاری شدن صیغه عقد می بندد.
آنچه بیان گردید تنها بخشی از شواهدی است که حاکی از توجه دین مبین اسلام به زنان و جایگاه والای آنان است. اسلام نه تنها زنان را موجوداتی پست و بی مایه نمی داند بلکه آنان را عناصری ارزشمند می خواند که جامعه بدون وجود ایشان دچار نقصانی شدید می گردد. تناسب استعدادهای و توانایی های زنان با وظایف محوله به ایشان ناشی از ژرف نگری این شریعت آسمانی است به خوبی و با ظرافت در تمامی ابعاد رعایت گردیده است.
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله و علیه وآله الْبِكْرُ تُسْتَأْذَنُ وَ إِذْنُهَا صُمَاتُهَا وَ الثَّيِّبُ تُعْرِبُ عَنْ نَفْسِهَا (ابن ابی جمهور، محمد بن زین الدین، عوالی اللئالی العزیزیه فی الاحادیث الدینیه، ج2،ص265،ح13)
3/آزادی زنان در انتخاب همسر
توجه به رضایت دختر در قبول همسری که برای او انتخاب شده است حاکی از اهمیتی است که شارع برای زنان قائل شده است که اگر زنان ارزشی نداشتند لزومی به رضایت ایشان در انتخاب همسری برایشان نبود آنچنان که متاسفانه در برخی اقوام لحاظ نشدن رای و نظر خود فرد در ازدواج دیده می شود و دختران همسران خود را برای اولین بار بعد از جاری شدن صیغه عقد می بندد.
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله و علیه وآله الْبِكْرُ تُسْتَأْذَنُ وَ إِذْنُهَا صُمَاتُهَا وَ الثَّيِّبُ تُعْرِبُ عَنْ نَفْسِهَا (ابن ابی جمهور، محمد بن زین الدین، عوالی اللئالی العزیزیه فی الاحادیث الدینیه، ج2،ص265،ح13)
4/وضع مهر برای زنان از سوی شارع
از آنجا که زن در اسلام از جایگاه بالایی برخوردار است و تنها برای بهره گیری شهوانی نیست خداوند و رسولش با تشریع حق صداق برای زنان از استفاده ی ابزاری از زنان جلوگیری کرده و زن را دارای شخصیتی والا می دانند که ازدواج با او تنها با پرداخت صداق به او جایز است. چنانکه خداوند باری تعالی در کتاب آسمانی اش به این مهم توجه داده است: «و اتوا النساء صدقاتهن نحله، و مَهرِ زنان را به عنوان هديه اى از روى طيب خاطر به ايشان بدهيد» (سوره نساء/آیه4)
آنچه بیان گردید تنها بخشی از شواهدی است که حاکی از توجه دین مبین اسلام به زنان و جایگاه والای آنان است. اسلام نه تنها زنان را موجوداتی پست و بی مایه نمی داند بلکه آنان را عناصری ارزشمند می خواند که جامعه بدون وجود ایشان دچار نقصانی شدید می گردد. تناسب استعدادهای و توانایی های زنان با وظایف محوله به ایشان ناشی از ژرف نگری این شریعت آسمانی است به خوبی و با ظرافت در تمامی ابعاد رعایت گردیده است.
پیامبر (صلی الله و علیه وآله) از یک سو با بیان حقوق زنان و از سوی دیگر با بیان مسئولیت هایی برای زنان این مهم را به انجام رساندند. در میان مجموع آیات و روایاتی که به نحوی درصدد هستند تا شخصیت از بین رفته‌ی زن را احیا نمایند سه گونه روایت به چشم می خورد:
توجه به رضایت دختر در قبول همسری که برای او انتخاب شده است حاکی از اهمیتی است که شارع برای زنان قائل شده است که اگر زنان ارزشی نداشتند لزومی به رضایت ایشان در انتخاب همسری برایشان نبود آنچنان که متاسفانه در برخی اقوام لحاظ نشدن رای و نظر خود فرد در ازدواج دیده می شود و دختران همسران خود را برای اولین بار بعد از جاری شدن صیغه عقد می بندد.
1/ آیات و روایات بیانگر حقوق زنان: آیات و روایاتی که در آنها تنها حقوقی بیان شده است که مختص به زنان بوده و شامل افراد دیگر نمی شود.با توجه به واگذاری مسئولیت های خطیر به زن می توان به نقش اساسی او پی برد و دانست که بی شک اگر قدر و ارزش بالای زن نبود و او همانطور که تصور می شد موجودی پست و پایین بود چنین مسئولیت هایی به عهده اش گذارده نمی شد و بی شک زن می تواند به اندازه ای رشد و ترقی نماید که بتوان مسئولیت های خطیری را به او واگذارد.
2/آیات و روایات بیانگر حقوق زوجین: آیات و روایاتی که هر چند روی سخن در آنها تنها به زنان نیست لکن از مراعات حقوقی سخن به میان آمده که این حقوق دو سویه بوده و زن نیز به عنوان یک سوی این رابطه شایسته اجرای حق است.
3/آیات و روایات بیانگر مسئولیت های زنان: در پاره ای از آیات و روایات هرچند سخن از حق و حقوقی نیست اما با توجه به واگذاری مسئولیت های خطیر به زن می توان به نقش اساسی او پی برد و دانست که بی شک اگر قدر و ارزش بالای زن نبود و او همانطور که تصور می شد موجودی پست و پایین بود چنین مسئولیت هایی به عهده اش گذارده نمی شد و بی شک زن می تواند به اندازه ای رشد و ترقی نماید که بتواند مسئولیت های خطیری را به او واگذارد.
اکنون به تفصیل در خصوص آیات و روایات بیان شده در مورد حقوق زنان سخن می گوییم:
آیات و روایات بیانگر حقوق زنان
1/توجه پیامبر صلی الله و علیه وآله به تعلیم زنان
اگر زنان جامعه ارزش و اهمیتی نمی داشتند نبی مکرم (صلی الله علیه و آله وسلم) درخواستن ایشان به منظور بهره گیری از علم بی کران پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلم) را پاسخی مثبت نمی گفتند و اختصاص زمانی برای علم آموزی بدیشان را رد می کردند. در حالی که بنا به نقل روایات نبی مکرم روزی را به بانوان اختصاص دادند که در آن روز ایشان را پند می داده و امر می فرموده اند: فَرَوَى الْحُمَيْدِيُّ فِي الْجَمْعِ بَيْنَ الصَّحِيحَيْنِ فِي الْمُتَّفَقِ عَلَيْهِ فِي الْحَدِيثِ الثَّلَاثِينَ مِنْ مُسْنَدِ أَبِي سَعِيدٍ الْخُدْرِيِّ قَالَ قَالَتِ النِّسَاءُ لِلنَّبِيِّ صلی الله و علیه وآله غَلَبَنَا عَلَيْكَ الرِّجَالُ فَاجْعَلْ لَنَا يَوْماً مِنْ نَفْسِكَ فَوَعَدَهُنَّ يَوْماً لَقِيَهُنَّ فِيهِ فَوَعَظَهُنَّ وَ أَمَرَهُن (ابن طاووس، علی بن موسی،الطرائف في معرفة مذاهب الطوائف ،ج1 ،219 ،ح316)
2/توجه دادن به انتخاب همسری شایسته
پیامبر اکرم صلی الله و علیه وآله از آنجا که به ابعاد شخصیتی زن و لزوم رشد و ترقی معنوی او از یک سو و از سویی دیگر وظایف سنگین او در مقابل همسرش آگاه بودند به انتخاب همسری شایسته برای دختران سفارش کرده اند.
قَالَ: قَالَ النَّبِيُّ (صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ): إِنَّمَا النِّكَاحُ رِقٌ، فَإِذَا أَنْكَحَ أَحَدُكُمْ وَلِيدَةً فَقَدْ أَرَقَّهَا، فَلْيَنْظُرْ أَحَدُكُمْ لِمَنْ يُرِقُّ كَرِيمَتَهُ.(طوسی، محمد بن الحسن، الامالی، ص519)توجه به رضایت دختر در قبول همسری که برای او انتخاب شده است حاکی از اهمیتی است که شارع برای زنان قائل شده است که اگر زنان ارزشی نداشتند لزومی به رضایت ایشان در انتخاب همسری برایشان نبود آنچنان که متاسفانه در برخی اقوام لحاظ نشدن رأی و نظر خود فرد در ازدواج دیده می شود و دختران همسران خود را برای اولین بار بعد از جاری شدن صیغه عقد می بندد.
آنچه بیان گردید تنها بخشی از شواهدی است که حاکی از توجه دین مبین اسلام به زنان و جایگاه والای آنان است. اسلام نه تنها زنان را موجوداتی پست و بی مایه نمی داند بلکه آنان را عناصری ارزشمند می خواند که جامعه بدون وجود ایشان دچار نقصانی شدید می گردد. تناسب استعدادهای و توانایی های زنان با وظایف محوله به ایشان ناشی از ژرف نگری این شریعت آسمانی است به خوبی و با ظرافت در تمامی ابعاد رعایت گردیده است.
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله و علیه وآله الْبِكْرُ تُسْتَأْذَنُ وَ إِذْنُهَا صُمَاتُهَا وَ الثَّيِّبُ تُعْرِبُ عَنْ نَفْسِهَا (ابن ابی جمهور، محمد بن زین الدین، عوالی اللئالی العزیزیه فی الاحادیث الدینیه، ج2،ص265،ح13)
3/آزادی زنان در انتخاب همسر
توجه به رضایت دختر در قبول همسری که برای او انتخاب شده است حاکی از اهمیتی است که شارع برای زنان قائل شده است که اگر زنان ارزشی نداشتند لزومی به رضایت ایشان در انتخاب همسری برایشان نبود آنچنان که متاسفانه در برخی اقوام لحاظ نشدن رای و نظر خود فرد در ازدواج دیده می شود و دختران همسران خود را برای اولین بار بعد از جاری شدن صیغه عقد می بندد.
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله و علیه وآله الْبِكْرُ تُسْتَأْذَنُ وَ إِذْنُهَا صُمَاتُهَا وَ الثَّيِّبُ تُعْرِبُ عَنْ نَفْسِهَا (ابن ابی جمهور، محمد بن زین الدین، عوالی اللئالی العزیزیه فی الاحادیث الدینیه، ج2،ص265،ح13)
4/وضع مهر برای زنان از سوی شارع
از آنجا که زن در اسلام از جایگاه بالایی برخوردار است و تنها برای بهره گیری شهوانی نیست خداوند و رسولش با تشریع حق صداق برای زنان از استفاده ی ابزاری از زنان جلوگیری کرده و زن را دارای شخصیتی والا می دانند که ازدواج با او تنها با پرداخت صداق به او جایز است. چنانکه خداوند باری تعالی در کتاب آسمانی اش به این مهم توجه داده است: «و اتوا النساء صدقاتهن نحله، و مَهرِ زنان را به عنوان هديه اى از روى طيب خاطر به ايشان بدهيد» (سوره نساء/آیه4)
آنچه بیان گردید تنها بخشی از شواهدی است که حاکی از توجه دین مبین اسلام به زنان و جایگاه والای آنان است. اسلام نه تنها زنان را موجوداتی پست و بی مایه نمی داند بلکه آنان را عناصری ارزشمند می خواند که جامعه بدون وجود ایشان دچار نقصانی شدید می گردد. تناسب استعدادهای و توانایی های زنان با وظایف محوله به ایشان ناشی از ژرف نگری این شریعت آسمانی است به خوبی و با ظرافت در تمامی ابعاد رعایت گردیده است.
