سه ویژگی ممتاز حضرت خدیجه(س) که باعث ستایش پیامبر(ص) شد

فرزانه حکیم‌زاده، استاد جامعة الزهراء(س) و نویسنده کتاب سبک زندگی رسول خدا با همسرانش در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) گفت: پیامبر(ص) در طول حیات مبارک خویش به حضرت خدیجه (س) احترام زیادی می‌گذاشتند و احترام ایشان بعد از رحلت پررنگ‌تر هم بوده است.

وی اظهار کرد: پیامبر(ص) نزدیک به 40 سال زندگی مشترک داشتند که از این مدت، 30 سال را تنها با حضرت خدیجه(س) بودند و بعد از وفات ایشان، نیز مدتی بدون همسر زندگی کردند تا اینکه به‌تدریج همسران متعددی را به دلایل مختلف و بنابر اقتضائات و شرایط، به همسری برگزیدند.

استاد جامعة الزهراء(س) ادامه داد: همسرانی که پیامبر(ص) بعد از حضرت خدیجه(س) گرفتند در ده سال پایانی عمر شریف ایشان و در عین مشغولیت‌های سنگین حکومتی و در مدینه صورت گرفت؛ لذا در تحلیل‌های اشتباهی که برخی انجام می‌دهند باید این موضوع لحاظ شود.

حکیم‌زاده بیان کرد: پیامبر(ص) در دوره جوانی که مشغله کمتری داشتند و به لحاظ فیزیولوژیکی نیز نیاز انسان به برخی مسایل بیشتر است، ایشان به بحث تعدد زوجات رو نیاوردند و بر خلاف رسوم آن دوره، به حضرت خدیجه(س) بسنده کردند؛ زیرا بنای حضرت بر تعدد زوجات نبود و هر کدام از ازدواج‌های ایشان نیز دلیل خاصی داشته است.

این محقق و نویسنده آثار دینی عنوان کرد: بیشتر ازدواج‌های پیامبر(ص)، مصلحتی بوده یعنی یا مصلحت عموم مسلمین یا لغو یک قانون باطل و یا هدف آن سرپرستی زنان یتیم و بی‌پناه بوده است؛ بنابراین برخی حرف‌های باطلی که در مجامع علمی و غیرعلمی در این زمینه گفته می‌شود ریشه درست تاریخی ندارد.

حکیم‌زاده ادامه داد: خدیجه(س) تنها همسری بود که ایشان از روی عشق و علاقه فراوان انتخاب کردند و حضرت خدیجه(س) هم علاقه زیادی به حضرت رسول داشتند و علاقه طرفینی بوده است.

وی با بیان اینکه حضرت خدیجه(س)، زنی طاهره و پاک بوده است ادامه داد: ایشان نه‌تنها ثروتمندترین زن قریش بلکه یکی از ثروتمندترین افراد در قریش بود که از طریق حلال، ثروت فراوانی به دست آورده بود و در عین حال از جمال و کمالات زیادی هم برخوردار بودند و به همین دلیل هم در میان قریش خواستگاران زیادی داشت ولی محمد امین را به علت خلق و خوی بسیار عظیم ایشان انتخاب کرد؛ همان‌طور که در قرآن کریم خلق عظیم مهم‌ترین ویژگی پیامبر ذکر شده است.

نویسنده کتاب سبک زندگی رسول خدا با همسران با اشاره به سفر تجاری که پیامبر(ص) برای حضرت خدیجه(س) انجام داد بیان کرد: آن حضرت در نزد خدیجه(س) فردی پاک دست، پاک چشم، امانتدار و با شرافت نسب و خاندانی پاک بود و به همین دلیل هم با علاقه زیادی تمایل به همسری پیامبر(ص) نشان داد و در عین حال پیامبر(ص) نیز هیچ چشم‌داشتی به مال و ثروت ایشان نداشت.

حکیم‌زاده عنوان کرد: حضرت خدیجه(س) نیز با اینکه ثروت هنگفتی داشت امام هیچ تعلق خاطری به آن نداشت و همه ثروت را در راه خدا و پیامبر هزینه کرد و طبیعی است که پیامبر(ص) نیز چنین فردی را برای همسری خود انتخاب کنند.

استاد و محقق جامعة الزهراء(س) تصریح کرد: هدف پیامبر(ص) و علت بعثت ایشان تربیت افرادی مانند حضرت خدیجه(س) بود؛ بنابراین انتخاب چنین فردی برای همسری، طبیعی و بدون هرگونه شائبه‌ای است مضاف بر اینکه حضرت خدیجه(س) در زمانی وجود خود و همه مال و اموالش را در اختیار پیامبر(ص) قرار داد که دوره ضعف پیامبر(ص) بود و عده‌ای از دوستان خدیجه(س) هم ایشان را ترک کرده و خواستند وی دچار انزوا شود.

حکیم‌زاده تصریح کرد: حضرت خدیجه در چنین شرایط سختی، پیامبر(ص) را برگزید و به پای تمامی مشکلات هم ایستاد و حتی زحمت و سختی شعب ابی طالب را تحمل کرد، چون رفاقت و صمیمیت و انیس بودن با پیامبر(ص) را بر هر چیزی ترجیح می‌داد و این ویژگی‌ها در حالی در ایشان تجمیع بود که اغلب زنان دیگر پیامبر(ص) با اینکه در بهترین شرایط با حضرت زندگی کردند باز هم توقعات و خواسته‌ها و شکایت‌های زیادی را مطرح می‌کردند ولی حضرت خدیجه با بزرگواری تمام همه دارایی و هستی خود را فدا کرد بدون اینکه ذره‌ای توقع از پیامبر را هم مطرح کند یا شکایتی از ایشان داشته باشد.

استاد جامعة الزهراء(س) با بیان اینکه ستایش پیامبر(ص) از افراد امر بسیار مهمی است تصریح کرد: نمونه زیادی از ستایش‌های پیامبر از امام علی(ع) در تاریخ وجود دارد که نشان‌دهنده جایگاه والای آن حضرت است و در مورد خدیجه نیز این مسئله را شاهد هستیم اگرچه برخی در این مسایل غلو کرده‌اند که باید در جای خود بررسی شود.

حکیم‌زاده ادامه داد: در روایاتی که عمدتا در منابع اهل سنت وجود دارد و سند آن به یکی از همسران پیامبر(ص) منتهی می‌شود می‌بینیم این مسئله مطرح است که پیامبر(ص) هر روز وقتی می‌خواستند از منزل خارج شوند از حضرت خدیجه یاد می‌کردند؛ این روایت در منابع اهل سنت نقل شده ولی به نظر می‌رسد جعلی است؛ زیرا این شبهه را ایجاد می‌کند که پیامبر(ص) قصد داشتند با این کار نعوذبالله همسر دیگر خود را که حسادت زیادی در وجود او بود، آزار دهند که چنین چیزی از مقام پیامبر که صاحب خلق عظیم است هرگز صادر نمی‌شود بنابراین این روایت ذکر شده در منابع اهل سنت جعلی به نظر می رسد.

وی تاکید کرد: البته این سخن درست است که وقتی در نزد پیامبر(ص) یادی از خدیجه(س) می‌شد پیامبر ایشان را ستایش می‌کرد و گاهی برای دوستان خدیجه، هدیه می‌فرستاد و اگر به منزل پیامبر می‌آمدند آنان را تکریم می‌کرد که بارها سبب شد تا حسادت یکی دیگر از همسران موجب اعتراض او به پیامبر(ص) شود ولی این سخن اغراق گونه‌ای که در برخی روایات بیان شده درست نیست.

نویسنده کتاب سبک زندگی رسول خدا با همسرانش تصریح کرد: اگر کسی در نزد پیامبر از خدیجه بدگویی می‌کرد ایشان بسیار ناراحت می‌شدند و در روایت بیان شده که صورت مبارکشان قرمز می‌شد و سنگینی حالتی که در وحی داشتند به وی دست می‌داد و در بیشتر روایات تصریح شده که بهتر از او نصیب من نشده است ولی با این حال پیامبر هرگز با برجسته کردن خدیجه قصد ناراحت کردن دیگر همسرانش را نداشت.

3 ویژگی ممتاز خدیجه(س)

این محقق و پژوهشگر ادامه داد: سه ویژگی ممتاز در حضرت خدیجه(س) وجود داشت که ایشان را در نزد پیامبر به عنوان بهترین همسر مطرح می کرد؛ اول اینکه ایشان ثروت زیادی داشت که همه آن را در راه اسلام هزینه کرد؛ دوم اینکه مادر فرزندان بودن و سوم ایمان آن حضرت؛ زیرا آن حضرت وقتی به پیامبر ایمان آورد که هیچ کسی در جزیرة العرب جز امام علی(ع) به ایشان ایمان نداشت؛ خدیجه مادر فرزندی مانند فاطمه(س) به عنوان پاره تن رسول الله و ام ابیها و برترین زنان دو جهان بود و وی ثروت هنگفتی داشت که همه را  در راه اسلام هزینه کرد و تا جایی پیش رفت که در هنگام دفن، پارچه لازم برای تدفین را در اختیار نداشتند و این همه فداکاری و ایثار، کم نظیر نه بلکه بی نظیر است.

نویسنده سبک زندگی رسول خدا با همسرانش با اشاره به حسادت‌های یکی از همسران پیامبر(ص) با اشاره به توجیه اهل سنت در این مسئله بیان کرد: اهل سنت این گونه توجیه کرده‌اند که عایشه چون زن جوانی بوده است دوست داشته در نزد همسرش پذیرفته باشد لذا نسبت به خدیجه واکنش نشان می‌داد؛ ولی اگر این توجیه را بپذیریم دو مسئله در مورد پیامبر(ص) رخ می‌دهد که با مقام ایشان سازگار نیست اول اینکه عصبانیت پیامبر(ص) در برابر رفتار طبیعی یک زن دور از انتظار است و از طرف دیگر پیامبر محکوم به این مسئله می‌شوند که  احساسات یک زن جوان  را تحریک کرده‌اند که هر دو با مقام پیامبر سازگار نیست.

حکیم‌زاده با بیان اینکه پیامبر(ص) نسبت به همسرانشان محبت کافی و به احساسات آنان نیز توجه لازم را داشتند اظهار کرد: پیامبر(ص) معمولا در شرایط خاصی از حضرت خدیجه(س) تجلیل و ستایش می‌کردند و طوری نبوده که در حالت بسیار خصوصی میان دو همسر و در حالات خاص و خلوت‌ها، در نزد دیگر همسران به ستایش از خدیجه(س) پرداخته باشند زیرا در تنافی شدید با روحیات زنانه است.

وی افزود: آن حضرت همچنین وقتی به ستایش از حضرت خدیجه(س) می‌پردازند از زیبایی و ظاهر ایشان سخنی نگفته‌اند بلکه علت شان والای خدیجه را بذل مال و تربیت فرزند و سبقت در ایمان معرفی کرده‌اند؛ اگرچه زیبایی هم نعمتی خدادادی است و اگر کسی از آن بهره خوبی ببرد امتیاز است ولی مایه فخرفروشی نیست.

حکیم‌زاده با بیان اینکه هر کسی نمی‌تواند مادر زهراء(س) شود و تنها خدیجه(س) این لیاقت را یافته است بیان کرد: حضرت خدیجه(س) موقعیت معنوی ویژه‌ای داشته است زیرا از جایگاه و مقام و منزلت مادی که در جامعه آن روز داشت دست کشید و شریک پیامبر در تمامی سختی‌ها شد و بنابراین مروت و جوانمردی نیست که  چنین زن با شخصیتی با آمدن زن جوان دیگری به زندگی پیامبر(ص) فراموش شود و از وی تجلیل نشود.

وی ادامه داد: حضرت خدیجه با وجود چنین جایگاه والا، متاسفانه در کتب اهل سنت مورد بی توجهی قرار گرفته است؛ به عنوان نمونه در سیره ابن هشام و مسند احمد گاهی تا 250 صفحه راجع به زن جوان پیامبر(ص) مطلب بیان شده که عمدتا جعلی است ولی راجع به خدیجه(س)، مطالب اندکی بیان شده است.

وی تاکید کرد: با وجود چند روایت در مورد جایگاه والای خدیجه(س) در نزد پیامبر(ص) باز هم شاهدیم که برای همسر جوان پیامبر(ص) فضیلت‌تراشی شده است  اگر این چند روایت نبود معلوم نیست چه اتفاقی می‌افتاد ضمن اینکه اساسا وظیفه پیامبر بوده تا برای هدایت مسلمین الگوهایی مانند امام علی(ع) و خدیجه(س) را به مردم معرفی کند.