رویکرد تفسیری آیتاللهالعظمی موسوی اردبیلی، عقلانی بود
گروه اجتماعی: استاد حوزه، رویکرد تفسیری آیتالله موسوی اردبیلی را برگرفته از علامه طباطبایی که رویکرد عقلانی بود دانست.
به گزارش خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) از قم، حجتالاسلام والمسلمین ایازی صبح امروز2 آذرماه در همایش بزرگداشت آیتاللهالعظمی موسوی اردبیلی در دانشگاه مفید گفت: آیتالله العظمی اردبیلی(ره) از جریان و مکتبی سرچشمه میگیرد که در سده اخیر به عنوان داعیان بازگشت به قرآن مطرح شدند.
وی افزود: در حقیقت پایهگذاری این جریان، توسط علامه طباطبایی(ره) انجام شد؛ ایشان هم در شکل تفسیر و هم در نگاه به قرآن، یک جریانی را در حوزه علمیه قم و ایران و تشیع بوجود آوردند.
ایازی اظهارکرد: این جریان در جهان اهل سنت با شیخ محمد عبدو آغاز شد ولی با جریانی که علامه ایجاد کردند در بخش هایی کاملا متفاوت بود؛ چند ویژگی در خصوص جریانی که علامه ایجاد کردند وجود دارد.
استاد حوزه تصریح کرد: تاثیر مباحث علمی جریان علامه را در تفکرات علمی مرحوم اردبیلی کاملا و به روشنی و وضوح مشاهده میکنیم.
وی گفت: پس از دوران صفویه رویکرد غالب علمی، رویکرد حدیثی بود و این رویکرد، رویکرد غالب حوزه ما بود؛ در حوزه فقه این احادیث غربال شده بود ولی در حوزه های دیگر این احادیث کمتر غربال شده است و بسیاری از احادیث با هر درجه از وثوق مورد استناد قرار می گرفت.
وی افزود: تکیه مهم علامه در تفسیر قرآن به قرآن، جدا از بحث شانیت جایگاه قرآن، نگاه انتقادی که ایشان به حدیث داشتند بود؛ ایشان به احادیث تفسیری توجه خاصی داشتند و نقد جدی را به حجیت خبر واحد داشتند ولی به لحاظ واقعیت گرایی نگاه بسیار بلندی داشتند.
ایازی اظهارکرد: بیش از 2 هزار روایت در بخش کشف مباحث تفسیری از اهل بیت(ع) وجود دارد زیرا روایات دیگر ناظر به معارف و احکام و تاویل و... دارند و تفسیری نیست.
استاد حوزه تصریح کرد: مرحوم علامه بیان میکند که این روایات اگر صورت تعلیمی داشته باشند معارض با نظریه تفسیر قرآن به قرآن نیست و به همین دلیل وقتی ایشان روی قرآن تاکید می کنند جنبه های مختلفی را مد نظر قرار می دهد.
وی گفت: ایشان به نگاه ظاهر گرایانهای که به متون روایی انجام می‌شود نقد جدی داشتند؛ مرحوم اردبیلی به نقل از استاد علامه بیان میکنند که نگاه علامه نگاه عقلانی است و نگاه تحلیلی ایشان را تاکید می کنند.
وی افزود: مهمترین جریانی که در حوزه دین داری شکل گرفته است نگاه غیر اولیت مندانه به مسایل دین است یعنی به مسایلی می پردازیم که مسایل اصلی دین نیستند؛ نباید اجازه بدهیم مباحث علمی اصلی در حوزه به حاشیه برود.
ایازی اظهارکرد: یکی از مباحث مورد تاکید مرحوم موسوی اردبیلی، مساله شبهات و اشکالاتی است که امروزه به دین و معارف قرآنی مطرح شده است و ایشان به دنبال پاسخگویی به این شبهات بود.
استاد حوزه تصریح کرد: یکی از نکات تفسیری مرحوم موسوی اردبیلی، رویکرد عقل گرایی ایشان است؛ مرحوم علامه در تفسیر المیزان تحلیلهای عقلانی عمیقی انجام میدهد؛ همان روشی که عقلا برای فهم کلام استفاده می کنند نیز ایشان در مباحث تفسیری اشاره میکند.
وی گفت: مرحوم آیتاللهالعظمی موسوی اردبیلی بر خلاف نظر استاد خود علامه طباطبایی در ذیل آیه الرجال قوامون علی النسا، بیان میکنند که موضوع این آیه خانواده است و مرتبط به اجتماع نیست و معنی آن مدیریت کلان است و نه اینکه یک مرد هیچ اجازه ای به زن در هیچ امر جزیی ندهد.
وی افزود: نکته دیگری که مرحوم موسوی اردبیلی بیان میکنند که اگر بیان کنیم که زنان حق مدیریت در جامعه ندارند، این مساله خلاف عدالت است.
ایاری اظهارکرد: نکته دیگر ایشان، در بحث اهتمام به مسایل اخلاقی است؛ یکی از مسایلی که نگاه این جریان را به جریانهای غیر مشخص می کند، جایگاه اخلاق در دین است؛ گاهی بیان می کنیم که احکام فقهی حتی خلاف اخلاق نیز باید ساری و جاری شود ولی نگاه دیگر این است که فقه، باید در راستای اخلاف و ایجاد فضای اخلاقی در جامعه است و ایشان روی این مساله تاکید دارد.
استاد حوزه تصریح کرد: یکی از مسایلی که مورد تاکید مرحوم آیت الله موسوی اردبیلی بود، تعیین اولویت برای مباحث بود؛ ایشان در عمل نیز به اولویت بندی مسایل علمی و فعالیت های دیگر معتقد بودند؛ باید به سراغ خلاها و مناطقی که دارای کمبود هستند برویم به خصوص مباحثی که امروزه در عرصه شبهات مطرح است باید مورد تاکید و فعالیت قرار گیرد.
وی گفت: آیتاللهالعظمی اردبیلی پیش و پس از انقلاب مباحث قرآنی فراوانی داشت و این مطلب بیانگر تاکید بسیاری ایشان بر مطالعات قرآنی و مباحث اجتهادی و عقلانی بود.
