نگاهی تحلیلی به بیم و امید اولویت‌های معاون قرآنی وزیر
گروه فعالیت‌های قرآنی: نگاهی به اولویت‌های مطرح شده توسط معاون جدید قرآن و عترت وزیر ارشاد نشان می‌دهد که هدف‌گذاری‌های درستی صورت گرفته که البته تحقق آنها بیم و امیدهای فراوانی را به همراه دارد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، اولین نشست خبری معاون جدید قرآن و عترت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اوایل این هفته برگزار و طی آن اولویت‌های کاری این معاونت در دور جدید مدیریتی تشریح شد. (متن این نشست را اینجا ببینید.)
با نگاهی گذرا به اولویت‌هایی که در 10 سرفصل اعلام شد، می‌توان به تنوع آنها پی برد. تنوعی که لزوما به معنای اثرگذاری آنها نخواهد بود. در این یادداشت به هر کدام از این اولویت‌ها پرداخته شده و بیم‌ها و امیدهای این اولویت‌ها مورد ارزیابی قرار گرفته است تا گوشه‌ای از چالش‌ها و تأثیرات هر یک از این اولویت‌ها تشریح شود.
معاون تازه‌نفس وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی که در صحبت‌هایش به خوبی روحیه صاحب کرسی دانشگاه بودن مشخص بود، توجه ویژه به بخش عترت را در صدر فهرست اولویت‌های خود قرار داد و لابه‌لای صحبت‌های خود بارها به این موضوع - که از نظر او در دوره‌های گذشته مدیریتی مورد غفلت واقع شده - اشاره کرد.
خبر خوش برای جشنواره‌ای فراموش شده
این موضوع می‌تواند خبر خوشی باشد از آن جهت که در دوره مدیریت معاون جدید قرآن و عترت وزیر ارشاد سرنوشت جشنواره محمد(ص) پیامبر صلح مشخص خواهد شد. در بحبوحه هتاکی‌های کشیش آمریکایی به پیامبر اسلام(ص) در سال 94 و درست زمانی که هر نهاد مردمی و دولتی به دنبال راهی برای مقابله با این اقدام بود، معاونت قرآن و عترت وزارت ارشاد به فکر برگزاری این جشنواره افتاد تا به روش خود به مقابله با اقدامات کشیش آمریکایی بپردازد.
جشنواره‌ای بین‌المللی که طراحی شد تا جنبه‌های کمتر بیان شده‌ای از زندگی پیامبر اکرم(ص) را به جهانیان در قالب هنرهای نمایشی نشان دهد. حالا با گذشت بیش از دو سال از فراخوان آن جشنواره و با این که معاون سابق قرآنی وزیر ارشاد، پیش‌تر و در گفت‌وگویی با ایکنا از انتخاب برگزیده‌های آن خبر داده بود، اما هنوز خبری از برگزاری مراسم اختتامیه آن نیست.
براساس اعلام روابط عمومی معاونت قرآن و عترت وزارت ارشاد در سال 94 در بخش داخلی آن جشنواره در مجموع ١٠١٣ اثر در دبیرخانه ثبت شده که شامل ٣١١ فیلم برای بخش ١١٤ ثانیه‌ای، ١٩٤ عنوان فیلم‌نامه و ٥٠٩ اثر در بخش‌های کوتاه و مستند و کلیپ تا ٣٠ ثانیه دریافت شده است. همچنین برای بخش‌های مختلف بین‌الملل ٧٨٣ اثر دریافت شده که شامل ٢٠٧ اثر ١١٤ ثانیه‌ای و سایر موارد برای بخش‌های کوتاه و مستند و کلیپ رسیده است.
بر همین اساس و با توجه به قرار گرفتن بخش عترت در ابتدای سرفصل‌های کاری معاون جدید قرآن و عترت وزیر ارشاد اولین انتظاری که می‌رود بستن پرونده جشنواره محمد پیامبر صلح است و به نظر می‌رسد این جشنواره و برگزیدگان آن بیش از هر زمان دیگری به برگزاری اختتامیه نزدیک باشند.
بالا زدن آستین‌ها برای ورود به عرصه‌های عمومی
انتخاب مشاور در عرصه بین الملل و در حوزه الکترونیک و فضای مجازی از دیگر سرفصل‌ها و اولویت‌های اعلام شده در نشست خبری بود که نشان از عزم راسخ معاون جدید قرآن و عترت وزیر ارشاد برای ورود به دو عرصه جذاب دارد. دو حوزه‌ای که می‌تواند فعالیت‌های قرآنی را از بن‌بستی که در آن گیر کرده است، خارج سازد. شاید بزرگترین نشانه این بن‌بست چیزی جز دایره محدود مخاطبان برنامه‌ها و فعالیت‌های قرآنی نباشد، برنامه‌ها و فعالیت‌هایی که براساس نظر اغلب کارشناسان روز به روز کم رونق‌تر شدن آنها را به دنبال داشته است.
حوزه بین‌الملل و تبادلات قرآنی بین کشورها در عرصه فعالیت‌های قرآنی همان موضوعی است که می‌تواند تا حدودی باعث خروج از بن بست شود. ضعف فعالیت‌های قرآنی در این عرصه بر کسی پوشیده نیست، این ضعف امسال و در نمایشگاه قرآن کریم خود را به خوبی نشان داد و باعث شد تا برخی رسانه‌ها انتقادات جدی به بین‌المللی بودن نمایشگاه قرآن وارد کنند.
علاوه بر عرصه بین الملل در بخش فضای مجازی نیز تقریباً همه اذعان دارند که حضور متنوع فعالیت‌های قرآنی بسیار کم رنگ است و فعالان و نهادهای قرآنی از قافله دیگر اصناف در این حوزه بازمانده‌اند. حوزه فضای مجازی که این روزها دنیا را به تسخیر خود درآورده می‌تواند درهای قفل شده فعالیت‌های قرآنی به روی عموم مردم را بار دیگر باز کند تا در صورت تهیه محتوای درخور اقبال عمومی به این فعالیت‌ها گسترش چشمگیری پیدا کند.
معاونت قرآنی برای حضوری اثرگذار در فضای مجازی تا به امروز کار طراحی هشت بازی قرآنی را انجام داده که امیدواریم خروجی کار بازی‌هایی فاخر و در خور باشد تا جذب حداکثری در این عرصه را شاهد باشیم.
بنابراین به نظر می رسد هدف‌گذاری معاون قرآن و عترت وزیر ارشاد در زمینه حضور در عرصه بین‌الملل و فضای مجازی درست تشخیص داده شده اما تشخیص درست هدف، اگرچه مهم است، اما مرحله مهمتر مسیر رسیدن به این هدف است که امیدواریم معاونت قرآنی وزارت ارشاد به درست‌ترین و کوتاه‌ترین مسیر دست یابد.
گامی جدید اما کوتاه
گسترش تعامل با نهادهای دیگر از جمله صدا و سیما و دیگر معاونت‌های وزارت ارشاد، بخش دیگری از اولویت‌های کاری اعلام شده توسط عبدالهادی فقهی‌زاده بود. تعاملی که ظاهراً آغاز شده و امروز، سه شنبه 14 آذر‌ماه شاهد اکران بخش اول آن خواهیم بود.
براساس صحبت‌های اعلام شده معاون قرآن و عترت وزارت ارشاد، امروز اولین خروجی مشارکت این معاونت با صدا و سیما و شبکه چهار سیما در قالب یک برنامه پنج ساعته تلویزیونی رونمایی خواهد شد. برنامه‌ای که به مناسبت ولادت پیامبر اکرم(ص) تهیه شده و معاونت قرآنی در آن مشارکت جدی دارد.
نکته‌ای که در صحبت‌های فقهی‌زاده در نشست خبری اخیر جلب توجه می‌کرد، تأکید بر پخش برنامه‌های قرآنی از شبکه‌های دیگر رسانه ملی بود. به نظر می‌رسد، مشارکت با شبکه چهار به جای شبکه قرآن، نشئت گرفته از این نظام فکری معاون قرآن و عترت وزیر ارشاد باشد. اما با اینکه این تعامل در نوع خود خوب است، اما اگر معاونت قرآن به دنبال جذب مخاطب و نشان دادن توانایی‌های قرآنی‌ها به عامه مردم است باید بر روی دیگر شبکه‌های پربیننده سیما حساب کند.
طرحی که باید با دقت قدم بردارد
موضوع دیگر طرح ملی «افق» است که ظاهراً به دنبال جذب حمایت‌های مردمی در امور قرآنی است. طرحی که بر اساس آن علاقه‌مندان به ساحت قرآن ماهانه هزار تومان را به حسابی که افتتاح شده واریز می‌کنند تا به این ترتیب حمایتی از حوزه قرآن به عمل آورده باشند. چند سال قبل نیز سازمان دارالقرآن الکریم چنین طرحی را اجرا و شماره حسابی را برای جذب کمک‌های مردمی تعریف کرده بود. اما به نظر می‌رسد که حمایت‌ها بعد از چند سال به حدی ناچیز بود که گزارشی از اعداد و ارقام آن به گوش نرسید و نشان داد در حوزه فعالیت‌های قرآنی هنوز به آن جایگاه که مردم به صورت مستقیم حمایت مالی داشته باشند، نرسیده‌ایم. سرنوشت طرح سازمان دارالقرآن به معاون قرآنی وزیر ارشاد گوشزد می‌کند که تجربیات آن را در اجرای طرح خود به کار گیرد. البته طرح دیگری در حوزه کمک برای چاپ قرآن نیز با مدیریت محمدرضا پورمعین با عنوان مشابه افق، چند سالی است، فعال است.
معاون قرآن و عترت وزیر ارشاد در نشست خبری در بخش‌های مختلف صحبت‌های خود از تشکیل کارگروه‌های متعدد در حوزه‌های مختلف سخن به میان آورد. افزایش کارگروه‌ها هرچند می‌تواند امیدبخش باشد و خبر از پویایی و زنده بودن معاونت قرآنی ارشاد بدهد اما کارگروه‌هایی نشان از پویا بودن خواهد داشت که خروجی‌های ملموس و قابل اجرایی از داخل جلسات آن بیرون بیاید. موردی که کمتر در کارگروه‌های قرآنی شاهد آن بوده‌ایم.
