نقش مهم رسانه‌ها و نمونه‌ای چون «اسراء» در استعدادیابی/ برپایی مسابقات بین جلسات آموزشی
گروه فعالیت‌های قرآنی: سیدمحسن موسوی بلده، مدرس و پیشکسوت قرآنی ضمن ارائه توضیحات درباره موضوع استعدادیابی و اهمیت آن در هنر تلاوت قرآن بیان کرد: یکی از عوامل مهم در استعدادیابی می‌تواند انواع مسابقات قرآن باشد، اما نمی‌توان از نقش رسانه در این بخش به سادگی گذشت.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، امروزه یکی از مسائل مهم در موفقیت، مسأله استعدادیابی است که معمولاً در همه هنرها به این مقوله توجه می‌شود، هنر تلاوت قرآن نیز یکی از هنرهایی است که به دلیل دارا بودن مختصات فنی بسیار زیاد، لزوم استعدادیابی در آن احساس می‌شود و باید نهادهای قرآنی، جلسات و اساتید نسبت به این مهم توجه کافی داشته باشند.
در همین راستا و به منظور تبیین این مسأله گفت‌وگویی را سیدمحسن موسوی بلده، قاری و مدرس پیشکسوت قرآن داشتیم، وی ضمن ارائه توضیحات پیرامون استعدادیابی و لزوم آن در هنر تلاوت قرآن بیان کرد: اهمیت استعدادیابی یک امر بدیهی است که در فعالیت‌های اجتماعی همه کشورها این مسأله جاری است، مثلا اگر می‌خواهند در ارتش‌ها، نیرو جذب کنند، طبیعتاً افرادی را انتخاب می‌کنند که در عملیات‌های نظامی توانایی دارند، لذا استعدادیابی کار عاقلانه‌ای است که در تمام اجتماعات بشری این اتفاق می‌افتد و اگر اتفاق نیفتد نیروهای بالقوه از دست می‌روند.
وی در ادامه افزود: جای این کار در فعالیت‌های قرآنی ما نیز خالی بود ولی چند سالی است که بدان پرداخته شده است. در سراسر کشور نیروهای خوبی داریم که باید از این طریق شناسایی شوند، ضمن این که بدون این که تعریف از خود باشد، استعداد ایرانیان توسط پیامبر اسلام(ص) و ائمه(ع) نیز بیان شده است، چنان که پیامبر اکرم(ص) فرمودند: اگر علمی در ثریا هم باشد، مردمانی از اهل فارس بدان دست می‌یابند. در مورد قرآن نیز استعدادهای خارق‌العاده‌ای داریم و با وجود اینکه در هنر تلاوت دیر شروع کرده‌ایم، اما با سرعت پیش رفته‌ایم.
این پیشکسوت قرآنی با اشاره به اینکه سابقه قرائت در کشور ما به 60 سال نمی‌رسد در حالی که در کشورهای عرب زبان از سال‌ها قبل فعالیت آغاز شده است، افزود: از امام علی(ع) نیز روایت داریم که حضرت می‌فرمایند: گویی می‌بینم که عجم‌ها در مسجد کوفه، خیمه‌های تعلیم و آموزش قرائت قرآن برای عرب‌ها برپا می‌کنند و به عرب، قرآن را همانطور که نازل شده آموزش می‌دهند.
موسوی بلده بیان کرد: این یعنی موقعیت ایران در این زمینه ویژه است و ما وظیفه سنگین‌تری داریم تا استعدادها را در کشورمان بارور کنیم و به دلیل سخنانی که از پیامبر(ص) و ائمه(ع) بیان شد، ضرورت استعدادیابی در تلاوت قرآن و در کشور ما بیش از پیش احساس می‌شود.
سازمان دارالقرآن، نهادی تعیین کننده در استعدادیابی
وی در پاسخ به این سؤال که استعدادیابی در کشور ما بر عهده کدام نهاد قرآنی است بیان کرد: با توجه به تجربه‌ای که سازمان دارالقرآن در امر آموزش بین دیگر نهادها دارد، این سازمان را در این زمینه مناسب می‌دانم، البته بدون اینکه ورود دیگر نهادها به این عرصه را نفی کنم. سازمان دارالقرآن از ابتدا تاکنون وظایف آموزشی داشته و دیگر نهادها بیشتر نقش تبلیغی و ترویجی داشته‌اند، اما در مورد آموزش و پرورش نیز باید بگویم به حدی وظایف آنها گسترده است که نمی‌تواند امر استعدادیابی را برعهده بگیرد.
موسوی بلده بیان کرد: در نتیجه سازمان آموزشی که با تجربه عملی و تخصصی می‌تواند این امر را برعهده گیرد، سازمان دارالقرآن است، همچنین این سازمان می‌تواند از مؤسسات حمایت کند یا اینکه یک روال استعدادیابی در اختیار اساتید جلسات قرآن در کشور قرار گیرد و با این طرح هیچ استعدادی نباشد که هدر رود، بلکه با یک شبکه بندی مناسب این کار به خوبی پیش رود.
صدا و سیما و نقش مهم در تبلیغ و ترویج
این مدرس قرائت قرآن در ادامه و با اشاره به نقش مؤثر صدا و سیما در این زمینه تصریح کرد: رسانه، نقش تبلیغی و ترویجی را در این زمینه ایفا می‌کند، کاری که در برنامه اسراء صورت می‌گیرد یکی از بهترین و تاریخی‌ترین کارها است و باید از آنها تشکر کرد، رادیو قرآن نیز می‌تواند ورود کند، اما شبکه قرآن نقش مهم‌تری را دارد، رسانه است که باید جریان سازی کند و استعدادها معرفی و تشویق شوند.
موسوی‌بلده به نقش جلسات قرآن در این زمینه اشاره و بیان کرد: در قدیم الایام اینطور نبود که جلسات قرآن به این اندازه وجود داشته باشد، اما یک نمونه جالبی از استعدادیابی، استاد مولایی به خاطر دارم؛ در آن دوران، سفرهایی را به مشهد داشتیم و 10 روزی را در این شهر می‌ماندیم و در جلسات مشهدی‌ها شرکت می‌کردیم، ضمن اینکه در محل استقرار خودمان نیز جلسه قرآن داشتیم.
وی در ادامه افزود: در همان جلسات که از همه سنین نیز حضور داشتند، استاد مولایی نوجوانان حدود 8 ساله را انتخاب کرد و به دست استاد علیمردانی سپرد که در حاشیه محل برگزاری جلسه به آنها آموزش روخوانی دهد، اخوی بنده یکی از کسانی است که حاصل همان جلسات است. این یک نمونه و نماد از استعدادیابی است.
لزوم پرورش استعدادها در مراحل مختلف اعم از روخوانی و روانخوانی
موسوی بلده بیان کرد: برای پرورش این استعدادها نیز باید در مرحله اول دوره روخوانی برای آنها برگزار شود. موسسه احسن الحدیث نیز همین روال را دارد که بقیه جلسات نیز می‌توانند از آن الگو بگیرند، ما در کلاس‌هایی که به اسم قرائت داریم روخوانی و روانخوانی را ارائه می‌کنیم و فرازهایی از قاریان مشهور به تناسب سطح نوجوانان به آنها ارائه می‌شود و به آنها می‌گوییم روخوانی، روانخوانی و تجوید و ... را نیز از همین فرازها بیاموزند، با این روش صوت و لحن آنها نیز شکوفا می‌شود، پس از این که استعدادها شناسایی شدند به جلسه عمومی بنده معرفی می‌شوند و از آنها می‌خواهیم در برابر دیدگان مردم به تلاوت قرآن بپردازند، البته این روال را می‌توان منسجم‌تر کرد.
وی در ادامه افزود: در جلسات نیز باید افرادی که مستعد هستند معرفی کنند تا در سازمان دارالقرآن یک پرونده داشته باشند و مشخص شود که این فرد مستعد در کدام یک از جلسات کشف شده است. البته سازمان دارالقرآن طرح استعدادهای درخشان را دارد، اما می‌تواند کار را با سامان‌دهی بیشتری پیش ببرد.
مسابقات قرآن، یکی از عوامل و مراحل مهم در استعدادیابی
موسوی بلده در پاسخ به این سؤال ایکنا که مسابقات قرآن چه تأثیری در استعدادیابی دارد؟ بیان کرد: مسابقات در این زمینه نقش مهمی دارد و می‌تواند یکی از مراحل مهم استعدادیابی قلمداد شود. استعدادهای جلسات قرآن می‌توانند به مسابقات معرفی شوند یا این که مسابقاتی بین اعضای جلسات برگزار شود که این مسابقات را نیز داشته‌ایم و داریم تا از طریق مسابقه این استعدادها معرفی شوند.
قاری پیشکسوت قرآن در مورد معیارهای لازم برای یک مستعد تصریح کرد: در بحث قرائت قرآن صدای خوش از اهمیت بالایی برخوردار است، البته یک زمان می‌خواهیم در مورد مفسر صحبت کنیم که این شروط مطرح نیست، اما برای تلاوت قرآن صوت خوش لازم است، در وهله دوم هم باید از علاقه نام ببریم تا یک استعداد با این ملاک‌ها شناسایی شود.
خوراک‌های آموزشی برای مستعدان در یک نظام جامع باشد
وی در پاسخ به این سؤال که خوراک‌های آموزشی برای با استعدادهای برتر چه چیزهایی هستند؟ گفت: این آموزش‌ها باید در یک نظام جامع باشد. آیین‌نامه‌هایی که تعریف می‌شود باید طوری باشد که نه تنها در تجوید و ... موجب رشد آنها شود، بلکه در معارف و اخلاق نیز باید مطلب ارائه کند، البته مطالب معارفی و اخلاقی نیز باید به صورت کامل اما تدریجی باشد، ضمن اینکه باید از متخصصان در این زمینه استفاده شود و طوری باشد که از همان ابتدا به تدریج با معارف قرآن آشنا شوند.
صوت ایده آل صوتی است که در خدمت ارائه مفاهیم باشد
موسوی بلده بیان کرد: زمانی شرایط ایده آل به وجود می‌آید که قاری صدای خوبش را در خدمت بیان معنای آیات به خدمت بگیرد، نه اینکه قاری به حد بین‌المللی برسد اما ترجمه یک آیه را نیز بلد نباشد، وقتی قاری متوجه معنا نباشد خواندن او نیز فقط چهچه در گلو است، زمانی که قاری نفی و اثبات و تأکید آیه را نمی‌داند، طبیعتا خود و مردم را خسته می‌کند.
وی در ادامه افزود: یک کار دیگری که می‌توان با نوجوانان انجام داد این است که مفهوم آیه را به آنها گفت و از آنها خواست که با لحنی که فکر می‌کنند مناسب است، آیه را قرائت کنند، در این روش به صورت غیر مستقیم و با قند لحن به نوجوان آموزش داده می‌شود و بهانه‌ای می‌شود تا با مفاهیم آشنا شوند.
قاری بین‌المللی قرآن در مورد وضعیت استعدادیابی در کشور مصر بیان کرد: در کشور مصر معهد القرائات دارند که بچه‌هایشان را برای حفظ قرآن به آنجا می‌گذارند، طبیعتا وقتی این دوره حفظ تمام می‌شود کسانی که در هر زمینه‌ای مستعد هستند در همان زمینه وارد می‌شوند، یک نفر قاری می‌شود، یک نفر خطیب و ... در واقع در این کشور این سامان دهی به صورت خودجوش ایجاد می‌شود، سپس این قراء وارد مردم شده و شناخته می‌شوند.
وی در انتهای صحبت‌های خود تصریح کرد: در نهایت صدا و سیمای مصر گزینشی به صورت سالانه انجام می‌دهد و کسانی که فکر می‌کنند توانایی دارند برای تلاوت در صدا و سیما ثبت نام می‌کنند و قاری صدا و سیما شدن یک ایده آل محسوب می‌شود، حتی بعضی‌ها مانند شحات یک سال رد شده‌اند و برای سال بعد انتخاب شده‌اند.
