جغرافیدان مسلمان ایرانی؛ محور نشست دانشگاه هامبورگ

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) به نقل از رایزنی فرهنگی ایران در آلمان؛ دانشگاه هامبورگ در ابتدای سال نو میلادی که از امروز(ششم دی‌ماه) آغاز شد، نشستی درباره «مسالک ‌و ممالک»(ممالک و مسالک)ا یکی از آثار ابواسحاق ابراهیم بن‌محمد فارسی اصطخری، جغرافیدان ایرانی برگزار می‌کند. این سخنرانی با عنوان «چگونه اصطخری نقشه دنیای اسلام را در قرن دهم میلادی کشید؟» در تاریخ هجدهم ژانویه سال 2018(28 دی ماه) در دانشگاه هامبورگ برگزار می‌شود.

در سایت دانشگاه هامبورگ با معرفی اصطخری آمده است: کتاب اصطخری در قرن دهم میلادی حاوی نخستین مواد نقشه‌کشی از دنیای اسلام است. او نوشته‌های خود را درباره کل جهان و قلمرو اسلامی با مجموعه‌ای از نقشه‌ها ترکیب کرد و کار با کیفیت جدیدی را در زمینه جغرافیای توصیفی ارائه داد.»

مسالک ‌و ممالک» از نفیس‌ترین نُسخ خطی، اثر اصطخری در زمینه تاریخی و جغرافیا است که در قرن چهارم هجری قمری (۱۰ میلادی) نوشته شده است. به منظور درک مفهوم فضایی که اصطخری ایجاد می‌کند، این سخنرانی بر روی استراتژی تجسم‌سازی او متمرکز است: اینکه چگونه او توانست فضا را به صورت متنی و بصری سازماندهی کند؟ کدام جنبه را برجسته کرد و کدام را نادیده گرفت؟ یا اینکه او چه نوع تصوری از جهان اسلام را به نمایش گذاشت؟

سخنران این برنامه نادیا دانیلنکو، دانشجوی دکترا در دانشکده تحصیلات تکمیلی فرهنگ و جوامع مسلمان (دانشگاه آزاد برلین) است که تحقیقاتی در مورد فضاها و مفاهیم کتاب مسالک ‌و ممالک و پذیرش آن را انجام داده است.

او درباره هدفش از انتخاب چنین موضوعی نوشته است:« در قرن دهم،  جغرافی‌دانان زیادی مانند ابوزید بلخی، اصطخری، ابن حوقل و مقدسی حضور داشتند که هر کدام بخشی از مواد نقشه‌کشی را ایجاد کردند، آثار آنان شامل یک توصیف متنی از جهان اسلام، نقشه جهان و 20 نقشه منطقه‌ای است. در این میان، کتاب مسالک ‌و ممالک اصطخری قدیمی‌ترین کار برای حفظ این مکتب است و من قصد دارم با رویکردی میان رشته‌ای برای اولین بار، با استفاده از دیدگاه‌های علوم جغرافیا و تاریخ هنر به آن بپردازم. هدف از این رویکرد، به دست آوردن درک جدیدی از فضا و مفاهیم مورد استفاده او است»/.

قدیمی‌ترین سند تاریخی خلیج فارس در کتاب «ممالک و مسالک»