دهکده «ویهیر سامبو»؛ نماد همبستگی شیعیان و اهل سنت کامبوج

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) به نقل از پایگاه خبری Khmer Times؛ از اواخر دهه 2000 میلادی افزایش تعداد شیعیان در ویهیر سامبو آغاز شد که بیشتر آن‌ها پس از ورود یک مسلمان شیعه اهل فرانسه که در ایران تحصیل کرده بود، به تدریج به این مذهب پیوستند.

گرایش مردم ویهیر سامبو به تشیع سبب ایجاد ناراحتی‌هایی در میان اهل سنت این منطقه که عمدتاً سنی‌های ارتدکس هستند، شد و سال‌ها ادامه پیدا کرد و آنان در مراسم‌های شیعیان شرکت نمی‌کردند و خود را از آنان جدا می‌کردند.

با وجود عدم پذیرش و روابط سرد میان پیروان این دو مذهب اسلامی، در سال‌های اخیر به ویژه از سال 2014 این وضعیت تغییر کرده است.

رنگ باختن اختلافات

عقاید بعضاً متفاوت این دو گروه اسلامی در سایه تجربه‌های مشترک زندگی مردم که در اثر تراژدی‌ها و خشونت‌های تاریخ مدرن کامبوج ایجاد شده بود، رنگ باخت و جای خود را به دوستی و وحدت بیشتر داد. در گذشته حضور شیعیان ممکن بود منجر به واکنش و یا دشمنی شود که نمونه آن در اندونزی و مالزی دیده می‌شود اما در این روستای کامبوج چنین تنشی مجال بروز پیدا نکرد.

این روستا حدود 2 هزار نفر جمعیت دارد که اکثریت آن‌ها یعنی در حدود 340 خانواده اهل سنت و 42 خانواده شیعه هستند. اکثراً کشاورز هستند و به تولید برنج، آرد و کائوچو اشتغال دارند.

«چی ونعت»، امام مسجد اهل سنت ویهیر سامبو می‌گوید: گرچه مذاهب مسلمانان متفاوت است اما ارتباط و تعامل میان آن‌ها به ویژه در دو یا سه سال اخیر در حال بهبود است.

وی افزود: دهکده ما نسبت به دیگر دهکده‌ها و استان‌ها، شیعیان بیشتری دارد. در حقیقت فقط دهکده ما است که این تعداد شیعه دارد.

ونعت گفت: ما حتی در مراسم عروسی یکدیگر شرکت می‌کنیم اما این محدود به مراسم‌های عروسی می‌شود و در مراسم‌های عبادی هم حضور نداریم.

آغاز گرایش به تشیع

وی افزود: این خانواده‌های شیعه نیز در گذشته و تا پیش از آمدن «محمد زین» در سال 2010 سنی بودند. محمد زین که برای زندگی به فرانسه رفته بود بعد از خشونت‌های دهه 1970 به ایران رفت و در آنجا در زمینه عقاید شیعی تحصیل کرد و به این مذهب گروید.

«سث مث»، رهبر 40 ساله جمعیت شیعیان ویهیر سامبو در حالیکه در جلوی آکادمی کودکان مسلمان نشسته، می‌گوید: گرچه ما ایدئولوژی‌های متفاوتی داریم اما در صلح و آرامش در کنار هم زندگی می‌کنیم.

وی که مدت 7 سال در ایران در زمینه تشیع تحصیل کرده، می‌افزاید: من در سال 2009 بورسیه تحصیل در یک دانشگاه ایرانی را به دست آوردم و در رشته مطالعات دینی تحصیل کردم. بعد از اینکه به اینجا بازگشتم رهبر جمعیت شیعیان دهکده‌ام شدم.

تعالی اخلاقی

هنگامیکه از مث دلیل شیعه شدنش پرسیده شد، گفت: دلیل اصلی من این بود که تشیع به لحاظ اخلاقی در سطحی بالاتر و متعالی‌تر است.

وی افزود: من مذهب شیعه را پس از مطالعه و پژوهش در مورد آن شناختم و به آن گرایش پیدا کردم زیرا به نظر من تشیع در میان دیگر مذاهب اسلامی، متعالی‌تراست.

مث گفت: هنگامی‌که ما به تشیع گرویدیم، حتی ارتباط برقرار کردن با دیگران دشوار شده‌ بود اما امروز این روابط به صورت مثبتی تغییر یافته است. حتی ما مدرسه‌ای برای کودکانمان ساخته‌ایم و به زودی مسجدی نیز خواهیم ساخت.

وی افزود: ما در اینجا سه داوطلب تدریس دینی داریم که همگی از سال 2010 در ایران تحصیل کرده‌اند. همه آن‌ها مانند من 7 سال در ایران مشغول مطالعات دینی بوده و از زمان بازگشت به تدریس به کودکان اشتغال دارند.

گرچه شیعیان و اهل سنت در روستای ویهیر سامبو در کامبوج با صلح و آرامش در کنار هم زندگی می‌کنند، ولی در دیگر نقاط جهان به ویژه خاورمیانه کشورهایی مانند عربستان سعودی و کشورهای حوزه  خلیج فارس که اکثریت سنی دارند، با این اقلیت دینی به مهربانی رفتار نمی‌کنند.

مسلمانان کامبوج

پادشاهی کامبوج، کشوری در جنوب شرقی آسیا و پایتخت آن پنوم پن است. جمعیت این کشور، 16 میلیون نفر و زبان رسمی آن خمر است که خط ویژه خود را دارد. کامبوج از نظر جغرافیایی، بخشی از شبه جزیره هندوچین به شمار می‌آید و با تایلند، لائوس و ویتنام هم مرز است.

کامبوج به مدت 100 سال تحت استعمار فرانسویان بود و سال 1953 به استقلال رسید. مذهب رسمی کامبوج، بودیسم است، اما دین اسلام پس از بودیسم، بیشترین پیرو را دارد. بنابر آمارهای سال 2009، حدود 250 هزارنفر از مردم این کشور مسلمان و عمدتا از اقوام چام یا مالایی هستند.

ورود اسلام

با ورود مسلمانان چام و مالایی به کشور کامبوج، این کشور با دین اسلام آشنا شد. اگرچه بخشی از اهالی کامبوج دین اسلام را پذیرفتند، اما عمده مسلمانان کامبوج از چامی‌ها و مالایی‌ها هستند. مردمان چام از سده دوم میلادی تا سده 19، حکومت پادشاهی مستقلی داشتند که پس از حمله ویتنام و شکست سختشان، کشور چام (یا چامپا) ضمیمه خاک ویتنام شد. چامی‌های بسیاری در این جنگ کشته شدند. بعد از آن، بیشتر مردم چام به کشورهای دیگر از جمله کامبوج مهاجرت کردند و در آنجا ساکن شدند. مالایی‌ها نیز مهاجرانی مسلمان از کشور مالزی به این سرزمین هستند و بخش کوچکی از جامعه مسلمان را به خود اختصاص داده‌اند.

آداب و سنن

مسلمانان کامبوج بنابر آموزه‌های دینی خود دنبال تجملات نیستند و زندگی بسیار ساده‌ای دارند. این سادگی حتی در مراسم عروسی ـ که بسیار کم‌هزینه است ـ دیده می‌شود. خطبه عقد بین عروس و داماد را یک امام جاری می‌کند. آنها بهترین زمان عروسی را پس از برگزاری حج می‌دانند و مراسم معمولا یک روز و نیم طول می‌کشد. دو یا سه مدل غذا سرو می‌شود و چنانچه عروسی در روستا باشد، بیشتر مردم دعوت هستند. مردم نیز برای عروس و داماد پول، خوراکی یا هدایای ویژه می‌آورند.

مسلمانان با ساخت مساجد، مراسم مذهبی و دعا و نیایش خود را در آنجا انجام می‌دهند. در حقیقت، بیش از 100 مسجد برای مسلمانان ساخته شده است. هر محله از مسلمانان برای خود رهبری به نام حاکم دارد که مردم در امور مختلف زندگی با او مشورت می‌کنند و او در مراسم و جشن‌های مذهبی نیز به عنوان بزرگ مجلس شرکت می‌کند.

هنگام نمار خواندن در مسجد، اذان‌گوی محل که به او بلال می‌گویند، مسلمانان را به نماز فرا می‌خواند و امام مسجد نیز نمازخوانان را هدایت می‌کند. همچنین مرکز معنوی این مسلمانان در کامبوج، شبه جزیره کروی چنگوار  نزدیک پنوم پن است و مسلمانان برای دیدار و مشورت با بزرگان دین خود به این مکان می‌روند. در ضمن، جشن‌های سنتی و مذهبی خود را در این شبه جزیره برگزار می‌کنند/.

گزارش از: معصومه السادات حسینی