ناکافی بودن برنامه‌های استعدادیابی مراکز قرآنی
گروه فعالیت‌های قرآنی: بهروز یاریگل، مدرس و قاری قرآن با اشاره به ناکافی بودن طرح‌های استعدادیابی گفت: استعدادهای قرآنی دانش‌آموزان در آموزش و پرورش بیشتر هرز می‌رود، چون معلمان قرآن در آموزش و پرورش متخصص در این امر نیستند و اگر بالعکس این معلمان راهکارها را می‌دانستند، بهترین جا برای کشف این استعدادها در آموزش و پرورش بود.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، تمامی انسان‌ها دارای استعدادهای بالقوه در زمینه‌های متفاوت هستند که در گام نخست نیازمند اهتمام و توجه به آن استعداد است، گام بعدی پرورش آن با قرارگیری در مسیر درست و بهره‌گیری از اساتید مجرب و همچنین حرکت مستمر برای رسیدن به قله و به فعلیت درآوردن آن استعداد است.
لذا در این میان توجه به رشد استعدادها در زمینه‌های قرآنی دو چندان است و نقش نهادهای قرآنی و اساتید برجسته تلاوت قرآن در این مهم می‌تواند نقش محوری داشته باشد که اگر غفلت کنند یقینا موجب هدر رفتن استعدادهای ناب خواهد شد، لذا به منظور واکاوی استعدادیابی قرآنی با بهروز یاریگل، مدرس، استاد و داور مسابقات قرآن کریم به گفت‌وگو نشستیم.
وی در پاسخ به این سؤال که آیا در زمینه هنر تلاوت قرآن، استعدادیابی لازم است، گفت: استعدادیابی اتفاق خوب و گزینه آینده‌ساز قرآنی کشور است به ویژه در امر قرائت و حفظ قرآن که باید از دریچه‌های مختلف به آن توجه شود و تنها نباید به یک نکته و بُعد خاص توجه کرد، بلکه می‌تواند ابعاد مختلف داشته باشد.
یاریگل عنوان کرد: اگر بتوانیم به تمامی این ابعاد توجه کنیم این روند می‌تواند رو به رشد باشد و در طول زمان شاهد شکوفایی این استعدادها باشیم. نکته اول، برابر نبودن امکانات آموزشی در کشور است. این استعدادها در تمامی نقاط کشور به ویژه پس از پیروزی انفلاب اسلامی که توجه به امر قرآن، قرائت، حفظ و ترجمه و تفسیر به روز شد و جلسات قرآن و سازمان‌ها و نهادها در حوزه قرآنی فعال شدند، باید بیشتر شده باشد.
وی بیان کرد: مشکل اساسی، یکسان نبودن این امر آموزشی در تمامی کشور و در برخی از شهرها، روستاها و شهرستان‌ها است. دو نکته مهم که پس از انقلاب در عرصه قرآن مورد توجه قرار گرفتند، جلسات قرآنی به روز و دیگر استاد‌های مبرز قرآنی است.
معلمان قرآن در آموزش و پرروش خیلی فنی و متخصص نیستند
وی در پاسخ به این سؤال که بحث استعدادیابی در زمینه قرآن برعهده کدام نهاد است؟ تصریح کرد: این نقص مهم در آموزش و پرورش به طریق اولی، ریشه دارد و استعدادهای ما در آموزش و پرورش بی‌مصرف میمانند، یعنی معلمان قرآن در آموزش و پرروش خیلی فنی و متخصص نیستند و اگر بالعکس این معلمان راهکارها را می‌دانستند و از افراد زبده این عرصه استفاده می‌شد، بهترین جا برای کشف این استعدادها در همین آموزش و پرورش در سنین نوجوانانی بود.
یاریگل ادامه داد: اگر معلمان قرآن، متخصص‌تر بودند می‌توانستیم نسبت به گزینش و کشف استعدادهای قرآنی بهتر اقدام کنیم و طبیعتا افراد بیشتری را در این حوزه مهم و معنوی حفظ و قرائت قرآن می‌توانستیم، وارد کنیم.
این مدرس قرآن تصریح کرد: نکته دیگر اینکه بسیاری از استعدادها در شهرها و روستاها وجود دارد، اما اینها هرگز به مراکز تخصصی و فنی خاص معرفی نمی‌شوند به عبارت بهتر خیلی از این افراد دارای این استعداد خاص هستند، اما به دلیل معرفی نشدن در حال حاضر این افراد هرز می‌روند و اینها به مراکز فنی و تخصصی وصل نمی‌شوند؛ لذا چندین سال عمرشان در ابعاد یادگیری این فن شریف هدر می‌رود و سپس متوجه می‌شوند که اگر در سنین نوجوانی به این جلسات و اساتید قرآن معرفی می‌شدند، چندین سال جلوتر از حال حاضر بودند.
وی در پاسخ به این سؤال که آیا جلسات قرآن در زمینه استعدادیابی نقش دارد؟ ادامه داد: جلسات مردمی و سنتی که هفته‌ای یک بار برگزار میشود، می‌تواند در کشف استعدادها نقش‌آفرینی کند؛ چرا که طی این جلسات، استاد به تفکیک مقاطع، آموزش می‌دهد. چنانکه برخی از اساتید با دیدن برخی از خردسالان و نوجوانان که دارای استعداد هستند، با آنها کار می‌کنند، اما بعضا به صورت تخصصی نمی‌توانند آنها را آموزش دهند، یعنی استاد به دلیل محدود بودن علمش، قرآن‌آموزان را به جلسات تخصصی معرفی نمی‌کنند تا این خردسال و نوجوان رشدش را در این زمینه انجام دهند و شاید دلیل آن قرار گرفتن در محیط دورافتاده، فقدان امکان نرم‌افزاری و ... است.
یاریگل در خصوص اینکه استعدادیابی در جهت پرورش یک قاری باید از چه سنی آغاز شود؟ اظهار کرد: بسیاری از کودکان از مقطع ابتدایی پایه اول و دوم و سوم این استعداد را دارند و یا بعضا در دوره اول متوسطه یعنی پایه هفتم و هشتم، دانش‌آموزان می‌توانند استعدادهایشان را نشان دهند و متأسفانه ما آنها را کشف نکردیم و همین است که دیر میشود و از سوی دیگر آنها به مکان‌ها تخصصی وصل نمی‌شوند و همین موجب عقب ماندن چندین سال آنها از این عرصه است.
وی ادامه داد: برخی از مراکز قرآنی چون شورای عالی قرآن و سازمان دارالقرآن برنامه‌‌هایی در طول این چند سال داشته‌اند، اما به نظر می‌آید کافی نیست. خیلی از بچه‌ها جز این استعدادها هستند، اما هنوز نوبت به آنها نرسیده است و بعضا افراد شرکت‌کننده در این دوره‌ها همه این استعدادها نیستند.
اطلاع‌رسانی ضعیف درباره دوره‌های استعدادیی و بی‌اطلاعی برخی استان‌ها
یاریگل با اشاره به سفرهای متعددی که جهت امر تدریس در این دوره‌های آموزشی به استان‌ها مختلف داشته است، گفت: شاهد بودم که بسیاری از قرآن‌آموزان حاضر در این کلاس‌ها از دوره‌های آموزشی استعدادیابی سازمان دارالقرآن و یا شورای عالی قرآن بی‌خبر بوده‌اند که این ضعف اطلاع‌رسانی بوده است. باید بیشتر وقت و هزینه برای شناخت و کشف استعدادها انجام شود.
وی در خصوص اینکه معیارهای لازم برای اینکه فرد مستعد در هنر تلاوت قرآن شناخته شود، کدام است؟ تصریح کرد: کشف استعدادها در حال حاضر در زمینه حفظ و قرائت است، چنانکه بسیاری از قرآن‌آموزان از ابتدا علاقه‌مند به عرصه حفظ قرآن هستند و بعضاً شاید در طول زمان متوجه شویم که افرادی که علاقه‌مند به امر حفظ قرآن هستند آن استعداد لحنی و صوتی ندارند، لذا این است که می‌گویم از پایه باید توجه به استعدادها شود و در این زمینه نقش معلم تعیین کننده است. برخی از اوقات این استعداد کشف میشود، اما آن استاد و فردی که می‌خواهد، نظارت کند و این استعدادها را تقسیم‌بندی کند، ضعیف عمل می‌کند.
یاریگل اضافه کرد: به عبارت دیگر هنگامی که از سال‌های اول با بچه‌ها کار میشود، باید دید که در کدام زمینه‌ها هم علاقه‌مند است و هم توان و استعداد لازم را دارد. برخی از افراد از ابتدا در زمینه صوت و لحن بی‌علاقه هستند و بیشتر در زمینه ترتیل‌خوانی و حفظ علاقه‌مند هستند و برخی دیگر نیز از ابتدای بسیار مستعد در مقامات و صوت و لحن هستند که باید با آنها به گونه خاصی برخورد شود و از لحاظ نوع نگاهشان تقسیم‌بندی درست شوند و به درستی در رشته مورد علاقه جذب شوند.
وی تصریح کرد: هنگامی که چند سال با خردسالان کار کردیم و به سن حدود هفت و هشت سال رسیدن از آن به بعد باید به نوع نگرش آنها توجه کنیم که چگونه آن استعداد کشف شود که فرد باید در عرصه قرائت قرآن ورود پیدا کند و یا فرد باید در زمینه حفظ قرآن ورود پیدا کند. باید گفت خیلی از افراد که در زمینه حفظ قرآن ورود پیدا می‌کنند، بعدها متوجه می‌شوند که استعداد آنها در عرصه مفاهیم و ترجمه است و به این زمینه علاقه‌مند می‌شوند.
این مدرس کشورمان درخصوص پیامدهای نپرداختن به امر استعدادیابی بیان کرد: طبیعتا بچه‌هایی که این استعداد را دارند فارغ از اینکه در کدام استان و شهر هستند و توجه نکردن به آنها و یا وصل نکردن آنها با دوره‌های تخصصی موجب هدر رفت و سرخورده شدن آنها میشود و باعث میشود از اصل آموزش و روند به روز بودن آموزش دور شوند و ضعیف میمانند و برخی از آنها بعضا ادامه می‌دهند و برخی دیگر نیز به دلیل ناامیدی این امر را رها می‌کنند.
جای خالی آکادمی قرآن
وی در پاسخ به این سؤال که جای خالی آکادمی قرآنی در این زمینه چه میزان احساس میشود، بیان کرد: طبیعتا این امر باید وجود داشته باشد و یا به کمک سازمان‌هایی که این کار را به صورت مقطعی انجام داده‌اند، چون دارالقرآن سازمان تبلیغات اسلامی و یا شورای عالی قرآن، این موضوع صورت گیرد اما به نظر می‌آید این کافی نیست و آکادمی قرآن صرفا برای این امر به خصوص آن هم با مشارکت همه دستگاه‌ها و بدور از موازی‌کاری و به صورت مستقل انجام شود و با وقت و هزینه و گستردگی بیشتر در استان‌ها به منظور شناسایی بیشتر این افراد انجام شود، سپس افراد جامانده در این وادی قرار می‌گیرند و شاهد کشف و پرورش استعدادهای قرآنی نو خواهیم بود.
یاریگل در خصوص اینکه مسابقات قرآن در این زمینه چه نقشی می‌تواند ایفا کند؟ اظهار کرد: مسابقات برای ایجاد انگیزه خوب است، رقابت هنگامی که ایجاد میشود گرما بخش همین نکات است، اما مسابقات در مقطعی آغاز و در زمانی پایان می‌یابد، اما در طول سال باید دید در زمینه آموزش اصولی و دقیق چه کرده‌ایم و اگر در طول سال این افراد دارای استعداد را شناسایی کرده و آموزش‌های لازم به صورت منظم در طول سال انجام گیرد، آن هنگام است که شاهد پیشرفت خواهیم بود.
وی در پاسخ به اینکه آیا رسانه‌ها در این زمینه می‌توانند نقش‌آفرینی کنند؟ تأکید کرد: اگر این نهادهایی که دوره‌های استعدادیابی برگزار می‌کنند با مطبوعات، رسانه‌های قرآنی و نشریات و صدا و سیمای کشور ارتباط داشته باشند و اطلاع‌رسانی‌های لازم را به اندازه کافی انجام دهند، با بی‌خبری برخی از بچه‌ها که دارای استعداد هستند در استان‌ها و شهرها روبه رو نمی‌شویم. اما چون این موارد ضعیف انجام میشود، خیلی از بچه‌ها، والدین و حتی معلمان آنها مطلع نمی‌شوند تا بتوانند آنها را به این دوره‌های تخصصی وصل کنند.
این مدرس قرآن کشورمان در پاسخ به این سؤال که در کشورهایی چون مصر که در تلاوت قرآن صاحب سبک بوده‌اند به مقوله استعدادیابی چگونه پرداخته میشود؟ تصریح کرد: آنها نیز به مانند فرزندان ما کم کم در جلسات اساتید قرآن رشد پیدا می‌کنند و مساجد و مراکز قرآنی در کشور مصر بعضا جلساتی دارد اولا باید گفت آنجا همزمان با ورود در عرصه قرائت، حفظ را نیز شروع می‌کنند و گزینه مهمی برای آنها است. اما به هر حال طی آن جلسات بچه‌های خوش استعداد و آنهایی که مقامات را فراگرفته‌اند و موسیقی قرآن را فرا می‌گیرند، شناسایی می‌شوند، اما باید گفت آنها دارای الگوی خاص و یا امر ویژه‌ای در این زمینه انجام نمی‌دهند که بگوییم باید از آنها تقلید کنیم و معتقدم ما می‌توانیم بهتر از آنها عمل کنیم منتهی مهم است که جلسات و نقش اساتید و محروم بودن برخی از مناطق دور افتاده حل شود.
