«تئاتر فجر» دستخوش سلایق مقطعی و بودجه‌ای بی‌ثبات است/جشنواره ملی است نه بین‌المللی
گروه هنر: جشنواره «تئاتر فجر» با وجود برگزاری سی و شش دوره همچنان فاقد برنامه مدون و مشخصی است که براساس آن هدفمند برگزار شود و هر دوره سلایق شخصی دبیر و ستاد برگزاری در آن دخیل بوده که البته نداشتن ردیف بودجه ثابت نیز آن را دچار افت و خیز کرده است.
مجید امرایی؛ کارشناس، کارگردان تئاتر در گفت‌و‌گو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) گفت: وقتی از جشنواره «تئاتر فجر» در این برهه از زمان سخن به میان می‌آید، صحبت در مورد رویدادی بسیار بزرگ است که با سابقه 36 دوره برگزاری مدعی است که یکی از بزرگترین رویدادهای نمایشی در منطقه و آسیای میانه است اما آیا این جشنواره از نظر کمی و کیفی در برنامه‌ریزی و نحوه برگزاری توانسته مصداقی از این مدعا باشد؟ در پاسخ باید گفت که خیر.
وی ادامه داد: اگر قرار باشد جشنواره «تئاتر فجر» را با نمونه‌های استاندارد فستیوال‌های تئاتری در دنیا مقایسه کنیم، هیچ‌وجه اشتراک و مشابهتی را نمی‌توان در هیچ یک از بخش‌ها و سیاست‌های برگزاری «تئاتر فجر» با آنها به دست آورد؛ به طور مثال جشنواره تئاتر «آوینیون» که در کشور فرانسه برگزار می‌شود اکنون بالغ بر 60 سال است که براساس یک قالب فراخوان ثابت برگزار می‌شود و هر دوره به غیر از تغییراتی در جزئیات، قالب مشخصی دارد و معمولاً شامل یک بخش اصلی و یک بخش فرعی است که در بخش فرعی همه مخاطبان و علاقه‌مندان به تئاتر به شکل عام می‌توانند در آن شرکت کنند، در عوض جشنواره «تئاتر فجر» چه حال و روزی دارد؟ مگر غیر از این است که هر دوره براساس فراخوان متفاوت و براساس سلیقه دبیر و ستاد برگزاری و البته با در نظر گرفتن بودجه تخصیص یافته به آن که اغلب نیز ثابت نیست، برگزار می‌شود؟
امرایی تصریح کرد: هر بار بحث بر سر این است که با انتخاب به‌موقع دبیر جشنواره می‌توان شرایط بهتری را بر فضای جشنواره و برنامه‌ریزی‌های مرتبط با آن حاکم کرد اما تجربه نشان داده است که انتخاب به‌موقع دبیر با انتخاب دیرهنگام آن تنها 10 تا 15 درصد بر کیفیت جشنواره اثر خواهد داشت و از آنجا که برنامه‌ای منسجم و مدون برای برگزاری آن وجود ندارد لذا آسیب بزرگی همواره بزرگترین رویداد نمایشی کشور را تهدید می‌کند.
وی در ادامه گفت: عدم برنامه‌ریزی اصولی و هدفمند در جشنواره «تئاتر فجر» موجب شده است که همچنان این جشنواره با گذشت 36 دوره از برگزاری آن دارای افت و خیزهای زیادی باشد، همچنان دل به آزمون و خطاها ببندد به شکلی که در جشنواره بیستم «تئاتر فجر» شاهد 20 بخش اجرایی هستیم که این رقم آرام آرام تقلیل پیدا کرده و در ادوار بعدی گاه سیر نزولی و گاه سیر صعودی پیدا می‌کند.
امرایی افزود: مجدد از جشنواره معتبری همچون «آوینیون» مثال می‌زنم، جشنواره‌ای که یکی از اهداف اصلی برگزاری آن گردآوری مجموعه‌ای از آخرین دستاوردهای تکنیکی و فنی حال حاضر دنیا در میان کشورهای صاحب تئاتر است که به این جشنواره دعوت می‌شوند که این امر زمینه را برای تعامل مؤثر میان هنرمندان ملیت‌های مختلف فراهم می‌کند تا آنجا که فرانسه اکنون به مدد برگزاری این جشنواره و تعامل خوبی که میان هنرمندان تئاتر از سراسر دنیا در طول سال برای آن برنامه‌ریزی دارد تبدیل به یکی از جریان سازترین کشورها در عرصه تئاتر پیشرو و قطب تئاتر اروپا شناخته شده است و از جمله دیگر نکات بارز این جشنواره می توان به حضور مؤثر نسل پیشکسوت تئاتر با نسل جوان و جویای نام در کنار هم اشاره کرد که به انتقال تجارب نسل پیشکسوت به نسل جدید منجر می‌شود.
این کارشناس و منتقد تئاتر در پایان تأکید کرد: ادعای دوستان برگزارکننده این است که جشنواره «تئاتر فجر» بین‌المللی است! آیا به صرف دعوت از چند گروه خارجی آن هم به شکل محدود حداکثر 5 نفره به جشنواره و یکی دو اجرایی که در زمان جشنواره دارند می‌توان به این رویداد تئاتری عنوان بین‌المللی بودن را اتلاق کرد؟ به نظرم جشنواره «تئاتر فجر» بین‌المللی نیست؛ این جشنواره تنها یک رویداد ملی است چرا که ما در زمان برگزاری این جشنواره، مخاطبی از کشورهایی که در این جشنواره اثری را عرضه کرده‌اند نداریم، حتی از کشورهای منطقه هم فردی، کمپانی تئاتری و... برای حضور در این جشنواره دعوت نمی‌شوند. این در حالیست که جشنواره‌های معتبر تئاتری در کل دنیا علاوه بر حضور گروه‌های مطرح تئاتری، میهمانانی نیز از کشورهای مطرح نیز به عنوان مخاطب دعوت می‌کنند، این در حالیست که مدعی دیپلماسی فرهنگی هم هستیم و می‌خواهیم از طریق برگزاری رویدادها فرهنگی و هنری پیام ارزشی انقلاب را با ابزار هنر صادر کنیم!
یادآور می‌شود، سی و ششمین جشنواره بین‌المللی «تئاتر فجر» 28 دی کار خود را آغاز خواهد کرد.
