«تزئینی بودن» آثار هنری را بازاری می‌کند/ جلوه قرآن در هنر نقاشی‌خط
گروه هنر: استاد افجه‌ای در نشست تخصصی ویژه جشنواره سراسری نقاشی خط (آیات) گفت: نقاشی خط را نباید هنری تزئینی دانست، چون هر گاه شکل تزئینی به هنر وارد شود آن کار ویژگی هنری بودن خود را از دست میدهد، البته می‌توان کارکرد تجلیلی را برای هنر قائل شد، ولی میان تجلیل و تزئین تفاوت بسیار وجود دارد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، نشست تخصصی جشنواره سراسری نقاشی خط (آیات) امروز 1 بهمن ماه، در موزه هنرهای معاصر برگزار شد. در این جلسه استاد نصرالله افجه‌ای، استاد علی تن، استاد عین الدین صادق زاده و استاد مهدی ارضی به عنوان سخنران حضور داشتند.
در ابتدای این نشست استاد افجه‌ای اظهار کرد: از نگاه من نقاشی خط هنر خلاصه گویی است؛ هنری که در آن با حروف‌ها بازی می‌شود در ضمن باید تاکید کنم نقاشی خط هنری تزئینی نیست بلکه تجلیلی است برای همین هر گاه کاری هر اندازه که زیبا باشد اما به تزئین زینت شده باشد به نظر من نامش هنر نیست و آن را باید کاری بازاری نامید.
وی افزود: نقاشی خط هنری است که سالیان سال در کشور ما قدمت دارد اما در طول مسیر حیات خود ناخالصی‌هایی نیز داشته است که اگر برطرف نشود، موجب بدآموزی خواهد شد. یکی از این بد آموزی‌ها تزئینی کار کردن است که در توضیح فوق به آن اشاره کردم.
استاد افجه‌ای با تاکید بر اینکه خوشنویس بودن به معنای تبحر داشتن در هنر نقاشی خط نیست گفت: برخی‌ها متصورند که صرف خوشنویس بودن دلیلی است تا در حوزه نقاشی خط هم هنرمندی خوب بود. این دیدگاه به هیچ وجه به نظر من صحیح نیست و نقاشی خط الزامات خاص خود را دارد. نقاشی خط از نگاه من امری آموزشی نیست که بتوان آن را با نگاه کردن از دست دیگران آموخت.
وی در پاسخ به این سوال خبرنگار ایکنا که چرا در نقاشی خط تا به این اندازه از کلمات و حروف قرآنی استفاده می‌شود، گفت: نکته اول اینکه این قبیل کارها به دغدغه قلبی هنرمند مربوط می‌شود و مطلب دوم هم از آنجا نشات می‌گیرد که در خوشنویسی و نقاشی خط، هنرمند برای خلق کارش سعی می‌کند از کلام ارزشمند و زیبا بهره ببرد و چه کلامی زیباتر و پر معناتر از کلام وحی؟
در ادامه این مراسم استاد صادق زاده نیز تاکید کرد: سالهاست در حوزه نقاشی خط کار می‌کنم اما هنوز نتوانسته‌ام تعریفی ثابت و مشخص برای آن پیدا کنم، اما از نگاه شخصی من نقاشی خط هنری است که زیبایی‌های خوشنویسی با جادوی رنگ درآمیخته می‌شود. نگاه دیگر من این است که هنرمندی که می‌خواهد نقاشی خط کار کند حتما باید خوشنویس باشد اما این شرط کافی نیست. این نکته را استاد افجه‌ای به آن اشاره کردند زیرا این خطای رایج است که در بین هنرمندان ما باب شده است و باعث آسیب‌هایی به هنر نقاشی خط شده است.
وی افزود: نقاشی خط از دیدگاه من به جنبه‌هایی از خوشنویسی می‌پردازد که تا به حال به آن توجه نشده است و امروز زیبایی‌های آن برای مردم و هنرمندان آشکار شده است. نکته دیگر اینکه هنرمندی که می‌خواهد نقاشی خط کار کند، حتما باید از کپی کاری پرهیز کند. زیرا کپی کاری در نقاشی خط به نوعی موجب نابودی هنرمند خواهد شد.
استاد راضی به عنوان آخرین سخنران در این نشست اظهار کرد: حوزه نقاشی خط بسیار وسیع است، برای همین نمی‌توان محدودیتی پیرامونش قائل شد اما بشخصه باورم این است که این هنر قابلیت آموزش دادن را دارا است، همانند تمامی هنرها که می‌توان آن را آموزش داد.
استاد راضی با بیان اینکه در نقاشی خط دو شکل از کارکردن مشاهده می‌شود، گفت: در هنر نقاشی خط هم توجه به حروف وجود دارد و هم اینکه می‌توان به حرف اشاره کرد. توجه به حروف و کلمه شکلی از هنر است که اصطلاحا ما آن را معنایی می‌دانیم. برای مثال استاد احصایی بر مبنای کلمه الله آثار متعددی را خلق کرده است، اما هیچ یک از آنها تکراری نیست.اما در نقاشی خطی که تنها یک حرف مد نظر قرار می‌گیرد، توجه به معنا پایه اصلی کار نیست.
وی درباره تاثیرات برگزاری جشنواره این چنینی گفت: در جشنواره‌ها این امکان برای هنرمندان جوان پیش می‌آید تا آموزش صحیح ببینند، همچنین با برگزاری جشنواره موقعیتی فراهم می‌شود تا هنرمندان جوان شناسایی شوند. در انتهای سخنانم امیدواریم که روزی انجمن هنرمندان نقاشی خط نیز دایر شود.
راضی در انتهای سخنانش تاکید کرد: ظرفیت بسیار بالایی در کشور ما وجود دارد که به نقاشی خط این امکان را میدهد تا رشد محسوسی داشته باشد. من این ویژگی را بعینه در بین جوانان مشاهده می‌کنم حتی در شهر یزد که نسبت به تهران شهر کوچکتری است علاقمندان بسیاری وجود دارند که مشتاقان در پی یادگیری هنر نقاشی خط هستند. در انتهای سخنانم باید بگویم نقاشی خط همچون خوشنویسی سعی می‌کند به کلام فاخر مزین باشد برای همین اسماء خداوند و کلام قرآن الگوهای همیشگی در هنر نقاشی خط است.
یادآور می‌شود، جشنواره سراسری نقاشی خط (آیات) 17 الی 24 اسفند ماه در شهر یزد برگزار خواهد شد.
