زینب(س)؛ سرآمد در ولایتمداری و عقیله مکتب‌نرفته
گروه حوزه‌های علمیه: حضرت زینب کبری(س) اگرچه به معنای مصطلح پا به وادی عصمت نگذاشتند ولی بی تردید خداوند حکمت خود را در قلب او به ودیعه نهاد؛ حکمتی که از کودکی نمایان بود و در کربلا به قله و اوج رسید و از او بانویی ساخت که در ولایت، سرآمد بود و در عقل و تفسیر به جایی رسید که او را عقیله و عالمه غیرمعلمه نامیدند بی‌آنکه به مکتب رفته باشد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، زینب بهجت‌پور، محقق و مدرس حوزه علمیه خواهران در یادداشتی به مناسبت میلاد با سعادت حضرت زینب (س) تاکید کرد: بی‌شک مقام رفیع آن بانوی گرامی به واسطه زندگی در پاک‌ترین و عالم‌ترین خانواده عالم امکان بود. متن این یادداشت به این شرح است:
زینب کبری (س) دارای زیباترین نام و القابی است که هر کدام بیانگر بعدی از ابعاد شخصیت ملکوتی ایشان است. ایشان القاب زیادی دارد و حقیقتا شایسته آن است؛ در عرب رسم بوده و هست که برای هر کس کنیه و القاب می‌دهند که برخاسته از صفات شاخص اوست، مثلاً به کسی که بسیار شجاع باشد اسد می‌گویند، و زینب کبری به خاطر برخورداری از اوصاف عالیه، ملقب به القاب زیادی از جمله عقیله است. لفظ عقیله به آن حضرت نیز قبل از وقوع حادثه کربلا داده شده است. زیرا از جمله ویژگی‌های زینب (س) که به او موقعیت ویژه می‌بخشید عقل و تدبیرش بود.
برای درک این لقب حضرت ابتدا باید جایگاه خانوادگی ایشان را شناخت؛ تا علت اینکه ایشان ملقب به عقیله شده است را بفهمیم. در بخشی از زیارت نامه حضرت زینب (س) می‌خوانیم السلام علیک یا بنت امیر المومنین، السلام علیک یا اخت الحسن و الحسین، السلام علیک یا بنت، ولی الله، السلام علیک یا اخت، ولی الله و السلام علیک یا عمه، ولی الله حضرت زینب (س) در خانواده‌ای به دنیا آمد که به پاکی و طهارت شهرت داشت، خانواده‌ای به فرموده خداوند متعال در آیه ۳۳ سوره احزاب که به آیه تطهیر مشهور است «إِنَّمَا یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَیُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیرًا» بر عصمت و پاکی ایشان صحه می‌گذارد.
آیه تطهیر و حدیث کساء دو نمونه و نماد‌های شاخص و پرتلالو کرامت و پاکی این خانواده در تاریخ انسان و اسلام است. این خانواده قلب هستی و کانون دین و محبت بوده و هست. امام سجاد (ع) در خطاب به عمه خود می‌فرمایند: «یا عمة انت بحمد الله عالمة غیر معلمة، و فهمة غیر مفهمة؛ عمه جان تو بحمدلله عالمه‌ای هستی بدون اینکه معلم داشته باشی و فهمیده‌ای هستی بی آنکه کسی مطالب را به تو آموخته باشد.»
خطبه طولانى و بلندى را که حضرت صدیقه کبرى فاطمه زهرا (س) در دفاع از حق امیرالمؤمنین (ع) و غصب فدک در حضور اصحاب پیغمبر اکرم (ص) ایراد فرمودند، حضرت زینب (س) روایت فرموده است چنان‌که ابوالفرج اصفهانى در مقاتل می‌نویسد: ابن عباس خطبه حضرت فاطمه (س) را از حضرت زینب (س) روایت کرده و می‌گوید: حدثتنى عقیلتنا زینب بنت على علیهالسّلام. دقت کنیم که حضرت زینب (س) با اینکه دخترى خردسال (یعنى هفت ساله و یا کمتر) بود، این خطبه عجیب و غرّاء که محتوى معارف اسلامى و فسلفه احکام و مطالب زیادى است را با یک مرتبه شنیدن حفظ کرده، و خود یکى از راویان این خطبه بلیغ است. او در بین زنان قریش و بنی هاشم به خاطر درایت و تدبیر و حلم و بردباریش ملقب به عاقله و عقیله و عقیلة النساء شده بود.
ولایت مداری حضرت زینب(س)
.
در روز عاشورا هنگامى که امام حسین (ع) براى اتمام حجت، درخواست یارى نمود، فرزند بیمارش امام زین العابدین علیه السلام روانه میدان شد. زینب با سرعت حرکت کرد تا او را از رفتن به میدان نبرد باز دارد، امام حسین علیه السلام به خواهرش فرمود: او را باز گردان، اگر او کشته شود نسل پیامبر در روى زمین قطع مىگردد. کشته شدن در راه خدا، تشنگی در راه خدا، دیدن داغ فرزند، کتک خوردن و همه و همه به دلیل اینکه که در راه خدا بوده برای حضرت زینب (س) زیباست و این‌جاست که ولایت مداری ایشان به معنای واقعی کلمه معنا پیدا می‌کند.
زندگی ایشان پیش از قیام عاشورا
همچنین در جریانی دیگر که کتب معتبر نقل شده است می‌گویند روزی امیرالمومنین علیه السلام وارد خانه شد و شنید که دخترش زینب به شکل خاصی حروف مقطعه ابتدای سوره‌ها از جمله حروف (کهیعص) که در ابتدای سوره مریم نازل شده است را برای زنان کوفه تفسیر می‌کند. بعد از اتمام درس، حضرت علی (ع) نزد دخترش حضرت زینب (س) رفت و فرمود::ای نور چشم من! آیا می‌دانی که این حروف رمزی درباره وقایعی است که در سرزمین کربلا بر تو و برادرت حسین وارد خواهد آمد. این‌ها تنها نمونه‌ای از موارد بی‌شماری است که از فضایل علمی ایشان در تاریخ ثبت است.
نمونه دیگر را در سخنرانی ایشان در کاخ یزید می‌بینیم که چگونه با استناد به آیات کلام الله و تفسیر زیبای آن، یزیدیان را محکوم می‌نماید. عقیله بنی هاشم در کاخ یزید ملعون آیهای از قرآن را تفسیر کردند که با شرایط زمانشان، تطبیق دارد. حضرت زینب (س) ضمن بیان خطبهای فرمودند: حمد وسپاس مخصوص خداوندى است که پروردگار جهانیان است و درود خدا بر فرستاده خدا و بر خاندانش باد. خداوند راست گفت، آنجا که فرمود: «عاقبت آنان که اعمال بد مرتکب شدند، به جایى رسید که آیات خدا را تکذیب کردند وآن را به سخره گرفتند». اى یزید آیا اکنون که زمین و آسمان را بر ما تنگ کردى و ما را همانند اسیران به هر سو کشاندى، مىپندارى ما به نزد خداخوار شدیم و تو نزد او عزیز و گرامى مى باشى؟ و تصور کردى این نشانه قدر و منزلت تو در نزد خداست؟ از این رو، باد غرور به بینى انداخته و به خود بالیدى و خرم و شادمان شدى از اینکه دیدى دنیا در کمند تو در آمده و امور تو سامان یافته و مُلک و خلافت ما در اختیار تو قرار گرفته است؛ پس کمى آهستهتر! آیا سخن خداوند را فراموش کردى که فرمود: «ثُمَّ کَانَ عَاقِبَةَ الَّذِینَ أَسَاءُوا السُّوأَى أَنْ کَذَّبُوا بِآیَاتِ اللَّهِ وَکَانُوا بِهَا یَسْتَهْزِئُونَ؛ آن‌ها که کافر شدند [و راه طغیان پیش گرفتند]تصوّر نکنند اگر به آنان مهلت مى‌دهیم، به سودشان است. ما به آنان مهلت مى‌دهیم تا بر گناهان خود بیفزایند؛ و براى آن‌ها عذاب خوار کننده‌اى [آماده شده]است.» (آیه ۱۰ روم).
بی شک زینب (س)؛ الگویی بی بدیل و بی نمونه برای تمام زنانی است که امروز در یافتن الگو برای زندگی سعادتمند دنیوی و اخروی، حیران و سرگردان هستند؛ گاهی تن به به مکتبی غربی و گاهی به مکتبی شرقی می‌دهند و گاه راه حیرانی و پوچی را می‌پیمایند؛ زندگی زینب (س) و امهات سیره ایشان، به یقین بهترین سرمشق برای پیمودن با صحت و سلامت راه و مسیر زندگی‌ای است که قرآن، آن را ترسیم کرده است. سرمشق برای رسیدن به حیات طیبه.
