ماجرای پاساژ بهمنیان همدان / از جشن انقلاب تا جشن عروسی

در شهر همدان خیابانی که از آرامگاه مرحوم بوعلی سینا به میدان امام خمینی(ره) منتهی می شود را خیابان بوعلی گویند که از گذشته‌ای دور پاتوق و مأمن جوانان و یکی از مراکز پرتردد مردم این شهر بوده و هست. هنگامی که از آرامگاه بوعلی به سمت پایین می‌آیی اگر مغازه‌ها را نگاه کنی بوتیک‌هایی را می‌بینی که مشتریان آن غالبا جوانان هستند. این اواخر هم با بازسازی صورت گرفته، این خیابان تبدیل به پیاده راهی زیبا شد که جذابیت بیشتری را برای جوانان و خانواده ها ایجاد کرد.
ماهم، چون جوانان دیگر در حال گذر از این خیابان زیبا بودیم که با شنیدن صدای ارکستر گمان کردیم مراسم عروسی دو تن از این جوانان خوب پیاده راه است که در این خیابان برگزار شده اما کمی که به محل صدا نزدیک تر شدیم و باندهای صوتی بزرگی را در ابتدای پاساژ بهمنیان دیدیم جا خوردیم که چه خبر است؟
بعد از اینکه از شدت بلندی صدا و گرومب گرومب آهنگ به خود آمدیم سر در پاساژ بنری با مضمون تبریک سالگرد پیروزی انقلاب و تخفیف اجناس پاساژ به همین مناسبت دیدیم و متوجه شدیم که خبری از مراسم عروسی نیست!
با پیگیری که از اهالی پاساژ به دست آوردیم، بماند که برای پاسخگویی 5 یا 6 تن از آقایان قوی هیکل با برخوردی تهاجمی مارا دوره کردند؛ طبق اذعان آن‌ها متوجه شدیم این پاساژ متعلق به یکی از قاضیان محترم شهرمان بوده و ایشان مجوز پخش این آهنگ‌ها را صادر کرده و اینکه نهایتا مجوز موجود است!!!
البته ماهم اعتراض چندان و اصراری برای دیدن این مجوز نداشتیم و در مقابل آن 5 یا 6 تن پر زور تنها حرفمان این بود که اگر به مناسبت سالگرد انقلاب است اولا چرا قبل از شروع ایام دهه فجر یا اصلا قبل از ماه بهمن آغاز شده(چراکه شروع این قضیه از اواخر دی بود) و ثانیا چرا از موسیقی های انقلابی و سنتی زیبای خوانندگان کشورمان استفاده نشده که حال و هوای آن روز هارا در دل قدیمی تر ها زنده و شوق جشن انقلاب را در دل جوانان بیدار کند؟؟ حال بماند که چندی پیش نیز در پاساژ پایتخت واقع در همین خیابان نیز موسیقی با خوانندگی زن پخش می‌شد.
لذا در پی سوالات بی‌جواب و ابهامات این جریان سریالی بر آن شدیم که صحت صدور مجوز از مراجع ذی‌ربط و بطور کلی نظر اسلام را در مورد شادی و موسیقی بدانیم در ابتدا به سراغ یک استاد حوزه دانشگاهیان رفته و سپس نیز به سراغ رئیس پلیس امنیت همدان رفتیم.

حسن محسنی راد استاد حوزه علوم اسلامی دانشگاهیان همدان، در گفت و گو با خبرگزاری بین المللی قرآن (ایکنا) از همدان، با اشاره به رابطه شادی و اسلام بیان کرد: شادی در اسلام نتیجه ایمان است، ایمان که ذاتا نوعی وصل شدن به منبع حقیقت است، معنویت را در فرد مومن ایجاد می‌کند و چون انسان با خدا ارتباط می‌گیرد، این ارتباط با ذات لایتناهی تمام خلأهای انسانی را پر می‌کند و موجب ایجاد نشاط در او می‌شود.

اسلام اساسا با شادی مخالفتی ندارد
وی افزود: این شادی جزئی از آثار درونی ایمان است که نمود بیرونی هم داشته و در سکنات مومن قابل مشاهده است.
محسنی راد با تصریح اینکه اسلام اساسا با شادی مخالفتی ندارد ادامه داد: اسلام از منظر فقهی با شادی مخالف نیست بلکه با فساد مخالف است و بایستی این دو را تفکیک کرد چراکه لزوما این دو مقوله یعنی شادی و فساد همسو نیستند.
وی افزود: اینکه اسلام برخی از اموری که ظاهرا موجد شادی هستند را ممنوع کرده به دلیل فسادانگیز بودن آن است، که به طور مثال میشود به برخی از موسیقی های حرام اشاره کرد.
این استاد حوزه یادآور شد: شاید برخی فسادها در لحظه شادی آورند، اما بسیاری از شادی ها لزوما فسادآور نیست.
وی با اشاره به بحث موسیقی عنوان کرد: موسیقی جنبه‌های مختلفی دارد؛ برخی فقها معتقد اند از زمان پیامبر(ص) موسیقی همواره قرین با فساد بوده است که در این مورد حضرت آقا می‌گویند «در شرق جغرافیایی جنبه های دیگر موسیقی (غیر فسادانگیز بودن آن) درک نشده بود؛ مثلا جنبه های عرفانی».
وی ادامه داد: شرق جغرافیایی اساسا در طول تاریخش درکی از جنبه عرفانی موسیقی نداشته است و موسیقی تنها در امور مفسده انگیز استفاده می‌شد بطوریکه شاهان که دسترسی به آلات موسیقی داشتند مغنیانی را به دربار خود می‌آورده و علنا باب فساد را راه می انداختند.
محسنی راد با بیان اینکه موسیقی حماسی مورد تائید پیامبر(ص) بوده است یادآور شد: موسیقی حماسی بر اجتماع تاثیر مثبت دارد.

فساد و شادی لزوما هم راستا نیستند
این استاد حوزه عنوان کرد: لذا اگر موسیقی فرد را به سمت فساد نکشاند حرام نیست، به عبارتی ملاک اصلی و زیربنایی اسلام در مورد موسیقی فساد انگیز نبودن آن است.
محسنی راد با تبیین حُرمت موسیقی خاطرنشان کرد: موسیقی ای به لحاظ فقهی متصف به حکم حرمت است که انسان را از حالت طبیعی خارج کند، یعنی هیجاناتی خارج از حق و حقیقت به انسان القا کند، به طور کلی در هر موسیقی که جنبه عقلانی انسان زیر سوال رفته و فرد به نوعی دگرگون شود که موجب غم بی دلیل یا حالت فرح فسادانگیز شود و یا تحریک شهوتی اتفاق بیفتد از منظر دین الهی و انسان ساز اسلام محل اشکال است.
وی ادامه داد : این خروج از تعادل و عقلانیت و یا تحریک و ایجاد شهوت ممکن است در یکی از ارکان موسیقی از قبیل صدای خواننده، صدای ساز و یا خود شعر باشد ک این مسئله کلیت آن بسته موسیقایی را شرعا زیر سوال خواهد برد.

موسیقی حرام چیست؟
محسنی راد حرام بودن موسیقی را چنین تکمیل کرد: هر موسیقی که عقلانیت را سلب کند حرام است، هم‌چنین اگر انسان را در حالت مبهمی ببرد و از حالت عادی زندگی خارج کند و اگر موسیقی مناسب مجالس لهو و لعب باشد که در این باره قرآن می‌گوید « أَفَحَسِبْتُمْ أَنَّمَا خَلَقْنَاكُمْ عَبَثًا وَأَنَّكُمْ إِلَيْنَا لَا تُرْجَعُونَ آیا چنین پنداشتید که ما شما را به عبث و بازیچه آفریده‌ایم و هرگز به سوی ما بازگردانده نمی‌شوید؟! آیه 115/ مومنون».

موسیقی متعالی در اسلام چیست؟
وی موسیقی حرام از منظر اسلام را مصداق اتم لهو و لعب دانست که موجب دور شدن انسان از حقیقت است و گفت: در مقابل بعضی از موسیقی‌ها دارای جنبه‌های متعالی‌ای است که انسان را به تفکر وا می‌دارد . مثلا انسان را به سمت کار خیر تهییج می‌کند. می تواند در کمک به فقیران نقش ایفا کند و یا در زمان جنگ، پخش موسیقی‌های حماسی می‌تواند موجب تهییج لشکر حق علیه باطل شود که در گزارشات تاریخی سیره پیامبر این نوع موسیقی به تایید پیامبر اسلام رسیده است.
وی در خصوص پخش برخی موسیقی های مهیج احساس صرف، در پاساژها اظهار کرد: با توجه به وضعیت موجود در جامعه و فراگیر شدن بد پوششی و موثر بودن این نوع آهنگها در تحریک برخی به جلب توجه نمودن در این مکان‌ها، فسادانگیز بودن آنها بی هیچ شائبه ای قابل لمس است چراکه حتما موجب تحریک هیجانات غریزی می‌شود.
وی پیشنهاد کرد: موسیقی عرفانی در جهت تعالی بخشیدن به انسان است، این نوع موسیقی ظرفیت بالایی در تحریک انسان به سمت ذوق عارفانه و احیانا تفکر و تدبر در حالات درونی دارد و از سوئی جنبه های هنری آن به عنوان هنری جذاب حتما نیازهای روحی و زیبایی شناختی در انسان را پاسخ خواهد داد و لذا در مکان های عمومی و پاساژهای شهر می توان از این آهنگ ها استفاده کرد، بر خلاف تلقی عموم که موسیقی مدرن و پاپ را دور از جنبه های عرفانی میبینند میشود در این نوع موسیقی هم در کنار موسیقی سنتی ردپاهای عرفان را پیگیری کرد.

جشن انقلاب با برپایی موسیقی‌های بی اساس به مردم امید نمی‌دهد
این استاد حوزه «انسان سازی» را از اهداف انقلاب اسلامی دانست و بیان کرد: بهترین روش جشن گرفتن پیروزی انقلاب لزوما پخش موسیقی نیست، بلکه باید مردم را به این انقلاب امیدوار کرد و در این جهت قدم برداشت در قدم اول مسئولین به حل مشکلات اقتصادی بپردازند که این بهترین راه امیدوار کردن مردم به انقلاب است. لذا مثلا در محیط های عمومی پایه کار پخش موسیقی عارفانه و اخلاق مدار باشد که در ایام پیروزی انقلاب با پخش برخی موسیقی‌های ساخته شده در اوایل پیروزی انقلاب می‌شود کار را پربارتر نمود.دور از نظر نماند که تلاش دولت در جهت بهبود معیشت و اقتصاد شیرینی شنیدن موسیقی انقلابی را به مراتب بیشتر خواهد کرد.

اسلام موسیقی را نهی نمی‌کند
وی با تاکید بر اینکه اسلام موسیقی را نهی نمی کند افزود: اگر اسلام موسیقی فساد انگیز را نهی می کند باید موسیقی سالم را جایگزین آن کرد، همانطور که یکی از دغدغه هایحضرت آقا این است که «چرا ما موسیقی معنوی که در اروپا برگزار می‌شود را در جامعه خود ترویج نمی‌کنیم؟». حتی بعضی از بزرگان موسیقی را نقطه اتصال وحدت به کثرت می دانند.

بلاخره با حضور در دفتر رئیس پلیس امنیت همدان که البته هماهنگی با جناب سرهنگ ساز و کار خودش را داشت و پس از پیگیری های انجام شده و گرفتن زمان مصاحبه با روی خوش و شاداب ایشان مواجه شدیم احمد رحیمی در ابتدا وظایف اداره نظارت بر اماکن را تشریح کرد: در حوزه پلیس امنیت، یکی از ادارات نظارت بر اماکن عمومی است که نماینده پلیس در ارتباط با اصناف حضور پیدا می‌کند.
وی وظایف اداره نظارت بر اماکن را به دو دسته تشریح کرد و گفت: یک وظیفه بررسی و تعیین صلاحیت فردی و انتظامی افراد قبل از صادر کردن مجوز کسب و دو کنترل و نظارت بر واحدهای صنفی که از وظایف مستمر پلیس امنیت است.

نظارت بر اماکن روزانه و مستمر انجام می‌شود
وی با اشاره به وضعیت این کنترل‌ها تصریح کرد: این نظارت‌ها به این شکل انجام می‌شود که گشت‌های اماکن عملکرد و شرایط واحدهای صنفی را مورد بررسی قرار می‌دهند، در ابتدا با تذکر شفاهی اگر نه به صورت ابلاغیه کتبی و نهایتا با بلاغ «اخطار پلمب» اقدام می‌کنند.
رحیمی به طرح «سالم سازی فضای کسب و کار» اشاره کرد و گفت: از آنجا که بازار ما سبقه اسلامی و دینی دارد این طرح با هدف سالم سازی در حال برگزاری است.
وی نوع برخورد با واحدهای صنفی که دچار موارد سوء اخلاقی شده اند را متناسب با همان رفتار دانست و گفت: علاوه بر کنترلی که این اداره به صورت روزانه انجام می‌دهد از طریق گزارشات مردمی هم این تخلفات مورد بررسی قرار می‌گیرد که از مردم می‌توانند از طریق تماس تلفنی، حضوری و یا ارسال شکوائیه اعتراض و شکایت خود را اعلام کنند.
رحیمی به برگزاری کلاس‌هایی تحت عنوان مکاسب برای واحدهای صنفی اشاره کرد و گفت: در این کلاس ها اساتیدی از اداره نظارت بر اماکن حضور دارند و هم‌چنین در همایش‌های استانی پلیس، امنیت، اصناف مجددا بایدها و نبایدها ابلاغ می‌شود.

پخش موسیقی در اماکن عمومی اگر منجر به آلودگی صوتی و غنا شود ممنوع است
رئیس پلیس امنیت با اشاره به بحث پخش موسیقی در واحدهای صنفی و مسئله ای که در پاساژ بهمنیان رخ داده است اظهار کرد: اگر یک واحد صنفی اقدام به آلودگی صوتی کند ممنونع است که در قدم اول یک اخطار ده روزه و درج در واحد صنفی انجام می‌شود که اگر در این مرحله رفع شد تنها در پرونده آن واحد درج شده و دیگر اقدامی نمی‌شود، اما اگر تکرار داشته باشد یک هفته پلمب می‌شود و اگر باز تکرار شود تا 6 ماه پلمب می‌شود.
رحیمی پخش موسیقی را در حالتی بدون ایراد دانست که مغایر با شرع نباشد، شرایط غنا ایجاد نکند، عرف جامعه آن را بپذیرد مانند موسیقی های سنتی ، در غیر اینصورت پخش موسیقی در واحد های صنفی را ممنوع دانست.

حضور شخص جناب سرهنگ در پاساژ برای پیگیری از نزدیک انجام می‌شود
وی در پاسخ به ادعای آن چند تن که عنوان کردند پاساژ متعلق به یکی از قاضیان است و خود آن قاضی مجوز صادر کرده است، تصریح کرد: اولا که صدور مجوز توسط اتحادیه هر صنف انجام می‌شود، ثانیا این قاضی محترم اتفاقا یکی از دغدغه‌مندترین افراد در حوزه نهی از منکر هستند و این ادعا کاملا کذب بوده و اگر دوره کردن شما توسط آنها مستند گزارش شود قابل بررسی است.
پس از اینکه اطمینان حاصل شد که نوع موسیقی پخش شده در پاساژ ممنوع بوده است سرهنگ رحیمی عنوان کرد: علاوه بر ماموران اماکن برای بررسی این مسئله شخص بنده در محل حضور پیدا می‌کنم.
رحیمی با اشاره به اینکه امر به معروف و نهی از منکر یکی از وظایف همگانی است خاطرنشان کرد: مطالبه مردم در جهت سالم سازی فضای بازار بسیار یاری دهنده است.
سرهنگ رحیمی در پایان با بیان اینکه حضور مردم در این حوزه بسیار موثر است تاکید کرد: هرگونه انتقاد و پیشنهاد را می‌پذیریم و همشهریان می‌توانند با تماس با شماره تلفن 2183017 به صورت 24 ساعته می توانند نظرات، پیشنهادات و شکایات خود را مطرح کنند.

پس از تکمیل گزارش و در پایان ساعت کاری که دفتر ایکنا را به قصد منزل ترک گفتم و از بازار فندرسکی همدان در حال گذر بودم اتفاقی همچون پاساژ بهمنیان دوباره مارا به همان قدم اول برگرداند موسیقی بسیار شاد و سراسری در بازار فندرسکی بعد از الگوگیری از پاساژ بهمنیان در حال پخش بود.
و من با خود زمزمه می‌کردم «هرگز به تو دستم نرسد ماه بلندم..... اندوه بزرگی ست چه باشی چه نباشی...»

گزارش از اکرم یوسفی پارسا