حجتالاسلام مجتبی سپاهی، مدیرگروه معارف دانشگاه اصفهان در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) از اصفهان، اظهار کرد: انقلاب اسلامی به لحاظ تاریخی و بینالمللی در شرایط خاصی تحقق پیدا کرد، زیرا آن زمان رویکرد نظام بینالملل مخصوصا آمریکا نسبت به ایران این بود که به تمام معنا وابسته باشد و برهمین اساس ایران قبل از انقلاب در عرصههای اقتصادی، نظامی، مدیریتی، سیاسی و اجتماعی یک نظام کاملا وابسته بود.
وی افزود: وابسته بودن ایران به غرب تنها یک ادعا نیست، بلکه اسناد و مدارک موجود نیز این وابستگی را تصدیق میکنند. غربیهایی که قبل از انقلاب کتاب نوشتند به این مسئله توجه دارند که حکومت شاهنشاهی ایران، کاملا تحت سیطره مستقیم سیاستمداران آمریکایی بود. بنابراین برای پی بردن به ضرورت وجود انقلاب اسلامی، باید مطالعه تاریخی داشته باشیم و بستری که انقلاب در آن اتفاق افتاد را مورد توجه و بررسی قراردهیم.
سپاهی ادامه داد: مردم ایران به خصوص جوانان ایرانی قبل از انقلاب در دو نقطه تاریخی دچار تحقیر شدند. اولین مورد لایحه کاپیتولاسیون بود که آمریکاییها بهطور مستقیم مسئولیت زیادی در کشور ما گرفتند که دست به هرکاری میزدند و به هیچ وجه حکومت ایران نیز نمیتوانست به آنها تعرضی بکند. مورد بعدی کشف حجاب بود که در دوره رضاخان اتفاق افتاد و بخش عظیمی از مذهبیون جامعه را در حالت دفاعی قرار داد تا بتوانند از ارزشهای دینی و اعتقادی خود با توجه به یکپارچگی تفکر شیعی، دفاع کنند.
این استاد دانشگاه افزود: این دو عامل باعث تحریک بیشتر جوانان و کسانی که علاقمند به اعتقادات و ارزشهای اسلامی بودند، شد. طیف گستردهای از افرادی که قبل از انقلاب در زندانها شکنجه میشدند، جوانان دانشجو یا طلاب حوزهعلمیه و... بودند که آنها هیچ مشروعیتی برای نظام حاکم قائل نبودند و براساس اعتقادات شیعی، مبارزه میکردند. این جوانان با روشنفکران مذهبی و غیرمذهبی با تفکرات کاپیتالیستی و سرمایهداری که حمایت کننده رژیم قبل از انقلاب بود، درگیر بودند. در این میان ساواک نیز به دنبال از بین بردن نقش جوانان که مقبولیت خاصی میان مردم آن زمان داشتند، بود.
وی با بیان اینکه نقش جوانان در پیروزی انقلاب اسلامی پررنگ است، تصریح کرد: روشنفکرانی مانند مرحوم دکتر شریعتی طیف عظیمی از نسل دانشجویان را با تفکر انقلاب اسلامی آشنا کردند و در این میان تعداد بسیاری از جوانان مذهبی که در هیاتهای مذهبی مورد توجه اعلامیههای حضرت امام و همچنین روحانیت انقلابی پیرو حضرت امام بودند، بدون شک در تحقق و جاننثاری انقلاب اسلامی نقش موثری داشتند.
تداوم انقلاب اسلامی به دلیل هویتبخشی به جوانان بوده است
سپاهی ادامه داد: تداوم انقلاب اسلامی یدا کندبه دلیل هویت بخشیدن به جوانانی بود که انقلاب کردند و سیل عظیمی از این جوانان در عرصههای مختلف توانستند توانایی خود را نمایان کنند. مخصوصا در دوران جنگ هشتساله، این جوانان مقاومت کردند و مدیریت جنگ تماما بر دوش آنها بود. دولتمردان اوایل انقلاب اسلامی هم سیل عظیمی از جوانانی بودند که میانگین سن 20 تا 30و یا 35سال داشتند.
وی گفت: ترکیب جمعیتی ما در گذر زمان تغییر پید اکرده و در مقایسه با اول انقلاب، حدود 50 میلیون به جمعیت کشوراضافه شده است، البته در این دوران به سبب تاثیرگذاری برخی ملتها و دولتهای جهانی، مشکلات عدیدهای نیز وجود داشته است. شاید اکنون ذهنیتی در جامعه وجود داشته باشد که دولتمردان و سیستم حاکمیتی ما نسبت به جوانان توجه کمتری دارند، اما در واقع اینگونه نیست و در حال حاضر هم بدنه جامعه ما را جوانان مدیریت میکنند.
وی ادامه داد: اکنون به دلیل خیل عظیم جمعیت، محدود بودن امکانات، برخی فشارهای داخلی به دلیل سوء مدیریتها و سلطهگری ذاتی قدرتهای جهانی باعث شده که حداقلهای لازم برای جوانان ایجاد نشود. قطعا به همان میزانی که در انقلاب به جوانان بها داده میشد، بعد از انقلاب هم بها داده میشود، ولی با توجه به تحولات ترکیب جمعیتی و همچنین نقش محوری ایران بعد از انقلاب در نظام بینالملل و تقابلهای شدیدی که در دنیا با ایران صورت گرفته، هنوز به شاخصههای مطلوب دست پیدا نکردهایم.
وی با بیان اینکه جوانان باید بدانند انقلاب اسلامی در حقیقت تقابل با سیاستهای استعماری آمریکا بود، افزود: آمریکا سعی میکند به هر روشی ایران را دچار شکست کند، زیرا ایران قبل از انقلاب که سیاستهای آمریکا را در منطقه دیکته میکرد، اکنون به استقلال رسیده و در برخی زمینهها حرف برای گفتن پیدا کرده است. برهمین اساس نباید واقعیتها در کنار کمبودها نادیده گرفته شوند، به همین صورت انصاف حکم میکند که داشتهها و نداشتهها را با هم ببینیم.
مدیرگروه معارف دانشگاه اصفهان بیان کرد: ایران به رغم مشکلاتی که برای آن ایجادکردهاند، نسبت به گذشته آن، بهترین توفیقات راکسب کرده است که یک دلیل بارز آن پیوند دولت و مردم بوده است. بهطور مثال شوروی به دلیل وجود فشارهای سیاسی و ضعف اقتصادی ونبودن پیوند لازم میان مردم، دچار فروپاشی شد که البته این یک توطئه آمریکایی بود، اما جمهوری اسلامی ایران به دلیل پیوندهای مذهبی، قومیتی وآگاهی و خردورزی مردم در کنار یک رهبری هوشمندانه باعث شده تاکنون در این راستا حرکت کند و دچار شکست نشود.
سپاهی تصریح کرد: انقلاب اسلامی نه تنها سبک زندگی جوانان، بلکه سبک زندگی کل مردم و حتی در دنیا هم تاثیرگذاشت و سبک زندگی جدیدی را به دنیا معرفی کرد. انقلاب اسلامی روحیه ایثارگری، فداکاری، مقاومت، استقلال طلبی را در جوانان تقویت کرده است، جوانان حتی اگر از جمهوری اسلامی انتقادی داشته باشند، اما در مقابل بیگانگان، روحیه استقلال طلبی دارند. در حالیکه قبل از انقلاب ما هویت مشخصی نداشتیم و هویتی که آمریکاییها میخواستند برای ما ایجاد کنند، در واقع هویتی غربی بود، بدین معنا که یک ملت فقط به لذتهای آنی توجه کند.
وی تصریح کرد: در ارائه الگوهای دینی باید تلاش کنیم و اینکه خلاهای زیادی ممکن است در جامعه وجود داشته باشد، ولی در یک نگاه کلی، قطعا ایران در دنیای امروز توانسته الگویی با این عنوان که «اگر ملتی، خود را پیدا کند و آگاهانه حرکت کند، قطعا میتواند به اهداف عالی خود علیرغم تمام مشکلاتی که نظام سلطه برای آن ایجاد میکند، برسد»، ارائه کند. البته هویت دینی ما ممکن است در بعضی از زمینهها به دلیل عدم توفیقها، آسیب پذیر باشد یا جوانان در جاهایی دچار اشتباهات محاسباتی شوند، یا مسئولین به دلیل اشتغالات زیاد، غفلت کنند.
نسل جوان کاملا با چرایی و دستاوردهای انقلاب آشنایی ندارند
سپاهی گفت: نمیتوان گفت نسل جوان کاملا با چرایی و دستاوردهای انقلاب آشنایی دارند، بخشی از جوانان که دغدغه دارند، آشنایی لازم را دارند اما متاسفانه خیلی دیگر از جوانان در این زمینه به دلیل عدم مطالعه و تعارضهایی که در جامعه از طریق مسئولین جمهوری اسلامی و مدیران جامعه مشاهده میکنند، رغبت لازم برای آشنایی با چرایی و دستاوردهای انقلاب را ندارند.
مدیرگروه معارف دانشگاه اصفهان بیان کرد: اگر جوانان زمینههای وجود انقلاب اسلامی را بدانند و منطقی و عقلانی و بی طرفانه از این زمینهها اطلاع پیداکنند، قطعا علاقمند خواهند شد. اما در حال حاضر جوانان آن اطلاعات اساسی و ریشهای و بنیادی لازم که ناشی از یک گفتوگو و دیالوگ منطقی بین نسل اول و چهارم انقلاب باید داشته باشند، ندارند.
وی بیان کرد: وقتی جوان امروز احساس کند که در مقاطع مختلف نقش بازی میکند و به او و توانمندی او ایمان داشته باشیم، قطعا شکاف موجود میان جوان و انقلاب برطرف میشود. یکی از اشکلات بعد از انقلاب این بود که کسانی که انقلاب کردند، نتوانستند با نسلهای بعدی ارتباط منطقی و دیالوگ اصولی و بنیادی رقرار کنند.
مدیر گروه معارف دانشگاه اصفهان ادامه داد: برای برقراری ارتباط نقش دادن به جوانان و استفاده از ایدههای آنان بسیارمهم است. باید به جوان احترام گذاشته شود، حتی جوانهایی که از بنیادهای انقلاب اسلامی، اطلاعات کافی ندارند. باید از لحاظ عاطفی جوانان را سیرکنیم.
سپاهی ادامه داد: تفاوت نسل جوان سوم و چهارم با نسل اول و دوم این است که آنها احساس شکست عاطفی میکنند و این شکست عاطفی موجب بدبین شدن آنها نسبت به گذشته و ناامید شدن از آینده میشود. باید برای جوانان قهرمان سازی شود تا جوانان به آنها دلگرم شوند. دولتی که بر محور جوانها شکل بگیرد، جوانها نیز در شکل دادن او قدم میگذارند، آن دولت در بدنه اجرایی و سیاستگذاری از توانایی و نیروی جوانی آنان استفاده میکند.
وی گفت: جوان نسل سوم و چهارم نباید احساس کند که فقط ابزار است، بلکه باید احساس کنند غایت هستند و انقلاب اسلامی باید در خدمت جوانان باشد تا آنها هم در خدمت انقلاب اسلامی باشند. چنین اتفاقی موجب میشود جامعه بیش از پیش براساس توانمندی و حس جوانان رشد پیدا کند.