بازخوانی قیام خونین ۲۹ بهمن مردم تبریز

به گزارش ایکنا از آذربایجان شرقی، امروز ۲۹ بهمن ماه مصادف با چهلمین سال‌روز «قیام خونین» مردم تبریز است، مردمی که با قیام ۲۹ بهمن در سال ۵۶ شرافتمدانه پای در میدان دفاع از دین و اسلام گذارده و در نهایت برگ زرین دیگری را در تاریخ ایران به نام خود زدند؛ قیامی که نوید پیروزی به مردم ایران را داده و در نتیجه‌ی آن رژیم شاهنشاهی سرنگون کرد. 

قیام ۲۹ بهمن تبریز اولین حلقه زنجیره‌ای بود که قیام ۱۹ دی قم را به قیام های پی در پی ایران زمین متصل نمود. با صلاحدید آیت‌الله قاضی طباطبایی تصمیم بر این شد، در بزرگداشت چهلمین روز شهدای ۱۹ دی شهر قم مجلس بزرگداشتی در تبریز برگزار شود، لذا به همین مناسبت، جمعه ۲۸ بهمن ماه ۱۳۵۶ اعلامیه‌ای با عنوان دعوت مردم به برگزاری مراسم چهلم شهدای قم در مسجد قزل‌لی و در سطح شهر پخش شد، این اعلامیه به امضای ۱۱ تن از علما و روحانیون از جمله آیت‌الله قاضی طباطبایی، آیت‌الله غروی، آیت‌الله قزلجه‌ای، آیت‌الله انگجی و ... رسیده بود. یکی دیگر از پیش زمینه‌های این قیام را می‌توان در مسجد شعبان تبریز که در آن زمان به پایگاه انقلابیون تبدیل شده بود، جست‌وجو کرد.

سال ۱۳۵۶ سال شتاب حرکت اسلامی مردم ایران بود، روی کار آمدن کارتر و فشار دمکرات ها برای ایجاد رفرم هایی در فضای سیاسی ایران تأثیرات خود را در نیمه دوم سال پنجاه و شش نشان داد. با نفوذی که امریکایی ها بر رژیم پهلوی داشتند، شاه را وادار کردند که سیاست خارجی آنها را بپذیرد. سیاست فریبنده کارتر ایجاد فضای باز سیاسی در کشورهای زیر نفوذ آنان بود. در شرایطی که فضای باز سیاسی زمینه برخی اعتراضات را فراهم آورده بود، شهادت حاج آقا مصطفی خمینی اوضاع عمومی را برای ابراز خشم و انزجار عمومی مهیا ساخت. کمتر از دو ماه بعد، روز هفدهم دی ماه سال ۱۳۵۶، روزنامه اطلاعات به دستور شاه مقاله توهین آمیزی را علیه امام، روحانیت و مقدسات اسلامی منتشر کرد.

در این مقاله که با عنوان «ایران و استعمار سرخ و سیاه» و به قلم مستعار «احمد رشیدی مطلق» چاپ شده بود، قیام شکوهمند ۱۵ خرداد ۴۲ توطئه استعمار سرخ و سیاه معرفی شده بود. به دنبال درج مقاله در روزنامه اطلاعات، حوزه علمیه قم، حالت غیرعادی به خود گرفت و طلاب با رفتن به منازل مراجع، اعتراض خود را به رژیم شاه اعلام داشتند و با پیوستن مردم قم به جمع طلاب، این اعتراضات تبدیل به قیام نوزدهم دی ماه و در نتیجه شهادت چند تن از قیام کنندگان گردید که اربعین آن در تبریز حماسه آفرید.

آذربایجان در طول تاریخ ایران همواره نقش و اهمیت خاصی داشته است، چه در دوران پیش از اسلام و چه ایران دوران اسلامی، اما نقشی که آذربایجان در تاریخ معاصر ایران بر عهده داشته است بسیار مهم و قابلتوجه است. با آغاز نهضت حضرت امام خمینی یک ارتباط آشکار میان دو شهر قم و تبریز به نظر میرسد. به عنوان نمونه همان روزی که مدرسه فیضیة قم به خاک و خون کشیده شد، مدرسه طالبیه تبریز نیز مورد هجوم نیروهای نظامی شاه واقع گردید. شهر تبریز در میان چند شهر مهم ایران در حرکتهای انقلابی از جایگاه ویژهای برخوردار است که تبلور عینی آن قیام شورانگیز ۲۹ بهمن است.

آری، چهل سال پیش بود که تبریز، مبداء حرکت و خروش شد و سپس ایران سیل عظیم مردمانش را به رخ طاغوتیان کشید و در نهایت پوزه‌ی استعمار خارجی و استبداد داخلی را یک سال بعد به خاک مالید. 

 قیام 29 بهمن، ستون فقرات رژیم شاه را شکست 

 آیت الله محمدتقی پورمحمدی، نماینده مردم استان در مجلس خبرگان رهبری با اشاره به این‌که آذربایجان در تمام مسائل پیشرو بوده است، خاطرنشان کرد: جریان ۲۹ بهمن تبریز نیز از جمله این پیشرو بودن‌هاست که در نتیجه‌ ماجرای ۱۹ دی قم به وقوع پیوست و اگر ۲۹ بهمن نبود رژیم طاغوت بر روی ۱۹ دی هم پرده می‌کشید اما در اربعین شهدای قم، مردم دلاور تبریز کاری کردند که ستون فقرات رژیم طاعوت را شکستند. 

وی، به اهمیت قیام مردم تبریز در ۲۹ بهمن سال ۵۶ اشاره کرد و گفت: بعد از تبریز حرکت‌ها به ترتیب در یزد، اصفهان و... نیز شروع شده و در نهایت در ۲۲ بهمن سال ۵۷ انقلاب اسلامی ایران به پیروزی رسید. 

وی تاکید کرد: مردم آذربایجان همواره مطیع فرمان رهبری‌اند، همانگونه که مطیع فرمان امام(ره) بودند.

 قیام 29 بهمن مردم تبریز، رژیم شاهنشاهی را قطع نخاع کرد 

مجیدخدابخش، استاندار آذربایجان شرقی نیز با بیان این‌که با قیام 29 بهمن مردم تبریز در سال 56 ، رژیم شاهنشاهی قطع نخاع شد، گفت: بعد از قیام ارزشمند مردم تبریز، یک سال طول نکشید که رژیم پهلوی ساقط شد و ما امسال نیز چهلمین سالگرد این پیروزی شیرین را جشن خواهیم گرفت.  

وی، با اشاره به این‌که سال 56 با نوشتن مقاله علیه امام خمینی(ره)، طلاب زیادی در 19 دی ماه به دست شاه شهید شدند، اظهار کرد: بعد از وقوع این رویداد اعتراضی و شهادت طلاب قم در سال 56، مردم تبریز در راستای آزادی خواهی علیه رژیم شاهنشاهی قیام کرده و سینماها، بانک ها و کلانتری ها توسط مردم به آتش کشیده شد. 

استاندار آذربایجان شرقی، ادامه داد: طی قیام بهمن سال 56 مردم تبریز، رژیم پهلوی قطع نخاع شده و در نتیجه ی آن سال 57، بساط پیروزی انقلاب اسلامی در کشور پهن شد. 

29 بهمن نقطه عطفی در تاریخ مبارزات اسلامی بود 

محمدرضاپورمحمدی، رئیس دانشگاه تبریز نیز در گفت‌وگو با ایکنا تاکید کرد: دانشگاه یکی از ارکان اصلی در برپایی قیام 29 بهمن تبریز بود.   

وی، اظهار کرد: تبریز در طول 150 سال اخیر همواره در مبارزات ضداستکباری و ضد طاغوتی پیشتاز بوده و در پیروی از نهضت اسلامی از سال 42 به بعد از جمله در تبعید امام (ره) و حمله به فیضیه‎ی قم به طور آشکار در مبارزات نقش داشته است.   

پورمحمدی، با اشاره به قیام 29 بهمن و نقش آن در شکل گیری انقلاب اسلامی ایران افزود: 29 بهمن نقطه عطفی در تاریخ مبارزات اسلامی بوده و نقش بسیار تاثیرگذاری در پیروزی 22 بهمن دارد. آذربایجان شرقی به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود و نقش روشنگری که داشته، در مبارزه با ستم پیشتاز بوده است. سلحشوری مردم آذربایجان در قیام 29 بهمن پایه‎های نظام استکبار را به لرزه درآورد.  

وی تصریح کرد: طبق مستندات، تبریز درقیام 29 بهمن، 13 شهید تقدیم جامعه‎ شهادت کرده است که این نیز نشانگر روح حماسی و مبارز مردم تبریز علیه زر و زور و تزویر بود. اولین شهید قیام 29 بهمن نیز از دانشگاه تبریز بوده است.   

پورمحمدی در پایان با تاکید بر اهمیت قیام 29 بهمن تبریز خاطرنشان کرد: اهمیت این روز به قدری است که همه ساله از مردم آذربایجان تجلیل و قدردانی شده و برنامه‎های مختلفی به منظور گرامیداشت این روز برگزار می‎شود. 

شایان ذکر است، 29 بهمن ماه در تقویم رسمی کشور به عنوان روز گرامیداشت قیام مردم تبریز در سال 56 به مناسبت گرامیداشت چهلم شهدای قم ثبت شده و مردم تبریز در این روز به پاسداشت دلاوری‌های شهدای این روز، مراسم و برنامه‌های متنوعی را برگزار می‌کنند.

 گزارش از: مهری هاشم زاده