اهمیت «فاو» در دفاع مقدس/ فرمانده جوانی که مبدع عملیات شبانه بود

قاسم وجدانی، عضو اطلاعات عملیات لشگر ۲۱ امام رضا(ع)، در عملیات والفجر 8، در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان رضوی، با اشاره به اصل غافلگیری در عملیات والفجر 8، ادامه داد: دلیل اینکه برای عملیات والفجر 8 منطقه‌ای نزدیک بصره انتخاب شد، آن بود که هم می‌توانستیم به این شهر برسیم و هم از این منطقه دشمن را غافلگیرکنیم، چون یکی از اصول آفندی، اصل غافلگیری است و بیشتر عملیات‌های سپاه نیز بر همین اصل استوار است.

وی با بیان اینکه عملیات‌های ارتش بر آتش استوار بود، اظهار کرد: خیلی از فرماندهان ارتش، عملیات والفجر 8 را قبول نداشتند؛ دلایلشان هم درست بود چراکه با توجه به علوم کلاسیک و دانشگاهی، انجام عملیات والفجر 8 غیرممکن بود، اما رزمندگان ما با روحیه سلحشوری و «ما می‌توانیم»، تکلیف‌مداری، اعتماد و توکل به خدا وارد عملیات شده و به پیروزی رسیدند.

نیروی اطلاعات عملیات لشگر ۲۱ امام رضا(ع) در دوران دفاع مقدس، در همین راستا، اضافه کرد: این روحیه شجاعت و توکل به خدا با قوانین نظامی و دانشگاهی سازگار نبود و از آن زمان، وارد اصول آفندی جمهوری اسلامی شد.

بصره برای ایران مهم بود

 وجدانی در رابطه با علت انتخاب منطقه ابوالخصیب و فاو برای عملیات والفجر 8، بیان کرد: منطقه والفجر 8 در واقع مسیر منطقه ابوالخصیب و فاو است که در سمت راست بصره قرار دارد، بصره برای ما مهم‌ترین شهر بود و از بغداد اهمیت بیشتری داشت؛ همان‌طور که خرمشهر و اهواز برای عراقی‌ها مهم بود.

این رزمنده دوران دفاع مقدس در پاسخ به سؤالی در رابطه با علت اهمیت شهر بصره برای ایران در زمان دفاع مقدس، بیان کرد: از منظر سیاسی، بیشترین شیعه در بصره سکونت داشت؛ ابتدا برنامه جمهوری اسلامی این بود که اگر بتوانیم حکومت بصره را در اختیار بگیریم و حکومتی شیعی برقرار کنیم، می‌توانیم در کل عراق تأثیرگذار باشیم؛ این یکی از علت‌های اهمیت بصره برای ما بود.

وی افزود: سه عامل مهم جو، زمین و دشمن در عملیات‌ها بررسی می‌شود که انقلابی‌ها و حزب‌اللهی‌ها یک مورد دیگر هم با عنوان ظرفیت‌های خودی اضافه کردند؛ در همین راستا ما با لشکر بدر که شامل بچه‌های عراقی می‌شد، ارتباط داشتیم.

وجدانی درباره شرایط منطقه ابوالخصیب، ادامه داد: منطقه ابوالخصیب جایی بین بصره و فاو است که در مقابلش اروندرود قرار دارد؛ 81 کیلومتر اروند، مرز مشترک ایران و عراق است که در همین قسمت رودخانه‌ای به نام اروند صغیر با طول 20 کیلومتر جاری است و چند جزیره در این محل قرار دارد؛ جزایر موارین، ام‌الرصاص و ماهی، منطقه عملیاتی والفجر 8 بودند که بین اروند کبیر و اروند صغیر قرار دارند و مسیر خوبی برای رسیدن به بصره هستند.

این رزمنده عملیات والفجر 8، ادامه داد: در شورای فرماندهان قرارگاه کربلا و قدس، در این‌باره صحبت شد و طبق قراری که داشتیم، باید ابوالخصیب را به قرارگاه قدس و فاو را به قرارگاه کربلا می‌دادیم اما یکی از این دو منطقه باید منطقه اصلی و یکی دیگر برای فریب انتخاب می‌شد. 

وی با اشاره به وجود موانعی که برای عملیات در منطقه ابوالخصیب وجود داشت، افزود: دشمن در منطقه شلمچه و ابوالخصیب هوشیار بود، استحکامات داشت، آواکس‌ها کوچک‌ترین اتفاق‌ها را گزارش می‌دادند و نیروهای سپاه هفتم و سوم دشمن در آن منطقه مستقر بودند اما فاو این استحکامات را نداشت؛ نتیجه آن شد که عملیات در هر منطقه‌ای موفق شد، بچه‌های منطقه دوم برای کمک به رزمندگان به منطقه اصلی منتقل شوند.

علت اهمیت فاو در دفاع مقدس

وجدانی با بیان اینکه ما از گرفتن فاو اهداف متعددی داشتیم، علت اهمیت این منطقه را این‌طور بیان کرد: از لحاظ نظامی وقتی فاو را گرفتیم، هفت هدف داشتیم؛ چراکه فاو به لحاظ نفتی، ارتباطی و همسایگی با کویت دارای اهمیت بود و دشمن از فاو، بندر امام خمینی(ره) را می‌زد اما بعد از اینکه فاو را گرفتیم، موشک‌های دشمن از بندر امام دور شد.

این رزمنده دوران دفاع مقدس با اشاره به بازتاب عملیات والفجر 8 در رسانه‌های بین‌المللی آن زمان، ادامه داد: یکی دیگر از نتیجه‌های گرفتن فاو این بود که با کویت هم‌مرز شدیم و همچنین توانستیم دسترسی عراق به آب‌های آزاد را قطع کنیم. بنابراین فتح فاو برای ما خیلی اهمیت داشت؛ چراکه بخش بزرگی از جنوب عراق را فتح کردیم. این اتفاق در کل دنیا پیچید و گفته می‌شد که گرفتن فاو برای ایرانی‌ها غیرقابل‌ تصور بوده اما آن‌ها توانستند.

عملیات شبانه؛ تئوری شهید باقری

نیروی اطلاعات عملیات لشگر ۲۱ امام رضا(ع) در دوران دفاع مقدس با بیان این مطلب که عملیات شبانه در جنگ‌های دنیا مرسوم نیست، ابراز کرد: شهید حسن باقری، جوان 20 ساله‌ای بود که سیستم جنگ را متحول کرد. با وجود فرماندهان بزرگ ارتش، نظر این فرمانده جوان، فصل‌الخطاب شد، وی زحمت زیادی کشید و تئوریسین دفاع مقدس بود، ایشان دو اقدام مهم انجام داد؛ یکی اینکه جنگ را مردمی کرد و دیگر اینکه عملیات شبانه را کلید زد.

وی در همین راستا اضافه کرد: اگر مسئولان ما نیز مانند شهید باقری، مردم را به صحنه بیاورند، به آنان اعتماد و کار را به آنان واگذار کنند، موفق‌تر خواهند بود.

وجدانی با اظهار اینکه در هر عملیات نیروها بار اول برای شناسایی، بار دوم برای چک‌ کردن و بار سوم برای تثبیت به منطقه می‌رفتند، اظهار کرد: هرچه تعداد دفعات شناسایی بیشتر شود، به ضرر عملیات است و عملیات خطرناک‌تر می‌شود؛ ما بچه‌های گردان 21 در والفجر 8، شش بار برای شناسایی به منطقه اعزام شدیم.

رزمنده دوران دفاع مقدس در بخش دیگری از سخنانش به دوره‌های آموزشی پیش از عملیات اشاره کرد و ادامه داد: آموزش غواصی از عملیات خیبر که اولین عملیات آبی‌ وخاکی ما بود، شروع شد. برای عملیات بدر، بخشی از بچه‌ها در دریای مازندران آموزش دیدند و وقتی بازگشتند و به بقیه بچه‌ها نیز آموزش دادند اما در والفجر 8 برخلاف عملیات‌های گذشته، غواص‌ها نیروی خط‌شکن بودند و به همین دلیل آموزش آنان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بود.

وی با بیان اینکه آموزش بچه‌های غواص برای والفجر 8 حدود چهارماه طول کشید، ادامه داد: آموزش‌های بلم‌رانی و شنا در هور، استقامت و رزم در رودخانه کنجان ایلام، آموزش غواصی و شنا در عمق در مقر شهید شاکری و آموزشی غواصی برای بچه‌های تخریب در پنج کیلومتری خرمشهر توسط گردان یاسین انجام شد.

وجدانی در همین راستا اضافه کرد: تغییر یگان از پیاده به آبی‌ و خاکی، طبق نظر کارشناسان نظامی دنیا دو سال زمان می‌برد اما سپاه و نیروهای انقلابی ما در طول سه‌ماه، یک یگان را از حالت پیاده به آبی‌ و خاکی تبدیل کردند.

سختی‌های دوران آموزشی غواصی

وی همچنین به سختی‌های دوران آموزش غواصی برای رزمندگان اشاره کرد و ابراز کرد: بچه‌ها باید شش کیلومتر خلاف جهت آب حرکت می‌کردند، علاوه براینکه تحمل سرمای آب به‌ ویژه در 10 دقیقه اول بسیار سخت بود، غیر از این سرما، مطلب دیگری که هیچ‌جا به آن اشاره نمی‌شود این است که بچه‌های غواص وقتی از آب بیرون می‌آمدند، بقیه بچه‌ها باید لباس‌های خیس غواصان قبلی را می‌پوشیدند، چون لباس کم داشتیم و گران هم بودند.

رزمنده عملیات والفجر8 درباره علت انجام این عملیات در شب، ابراز کرد: اروند محل زندگی عشایر بود و همچنین جاسوس‌های عراقی و ستون پنجم دشمن آنجا بودند؛ به‌همین دلیل شب برای انجام عملیات انتخاب شد.

وضعیت امکانات کشور در ابتدای جنگ

وجدانی در بخش دیگری از سخنانش با اظهار این مطلب که ما امکانات نظامی زیادی داشتیم اما کودتاها و وقایع داخلی باعث شد شرایط ما در زمان جنگ خراب شود، عنوان کرد: قبل از انقلاب شاه ژاندارم منطقه بود و ارتش ایران، قدرتمندترین ارتش خاورمیانه محسوب می‌شد، چراکه بیشترین تجهیزات از جمله تانک، هواپیما و ... را داشت.

وی بیان کرد: پس از انقلاب به علت اتفاق‌هایی از جمله حمله به طبس، قائله خلق بلوچ، خلق عرب در خوزستان، خلق ترکمن در گنبد و خلق کرد در کردستان و همچنین کودتای نوژه، باعث شد اوضاع داخلی ما به لحاظ عِدّه و عُدّه خراب شود و امکاناتمان را از دست بدهیم؛ علاوه بر این، شرایط سیاسی داخلی و خارجی خوبی هم نداشتیم چون کشورها ما را به رسمیت نمی‌شناختند.

این رزمنده دوران دفاع مقدس با اشاره به وضعیت امکانات و نیروهای نظامی کشور در دوران آغاز جنگ، اظهار کرد: ما تمام امکاناتمان را از دست داده بودیم و وقتی عراق با 12 لشکر به ما حمله کرد، نیرویی در مرز نداشتیم و فقط بچه‌های ژاندارمری و نیروهای مردمی حضور داشتند؛ حماسه خرمشهر، هویزه، حماسه بستان و تنگه چزابه همه با حضور مردم خلق شد این در شرایطی بود که بچه‌های ما با اسلحه ام یک و برنو به میدان می‌رفتند و اسلحه کلاش برای ما خیلی دست نیافتنی بود.

گازوییل به جای عطر!

وجدانی در بخش دیگری از سخنانش به بیان خاطره‌ای از روزهای جبهه پرداخت و عنوان کرد: ما شب‌ها برق نداشتیم و نور سنگرها با فانوس تأمین می‌شد؛ یکی از بچه‌ها که خیلی اهل شوخی بود، فتیله فانوس را برای خواندن دعا، بعد از نماز پایین آورده بود و گفت قبل از اینکه دعا بخوانیم، من به شما عطر می‌دهم تا دعایتان معطر شود اما او گازوییل یا واکس در ظرف عطر ریخته بود و به بچه‌ها در آن تاریکی گفته بود به صورتتان بمالید؛ وقتی فانوس‌ها را روش کردند و بچه‌ها یکدیگر را دیدند، به هم می‌خندیدند و بعد که متوجه شدند کار کی بوده از سنگر بیرون زدند و به دنبالش رفتند. 

انتهای پیام