عوامل دين گريزی و گرايش جوانان به فرهنگ غرب

عواملی به صورت پیدا و پنهان، دین داری را تهدید می‌کند که یکی از آنها دین گریزی است، در اصل وجود دین گریزی باید گفت اگر این واژه به معنای ترک کردن و رها کردن دین باشد، هیچ کس نمی‌تواند به طور کامل با دین قطع رابطه کند؛ زیرا دین داری یک امر فطری است و از انسان جدا شدنی نیست، چنان که قرآن کریم نیز به این حقیقت اشاره می‌کند:« فَأَقِمْ وَجْهَکَ لِلدِّینِ حَنِیفا فِطْرَةَ اللَّهِ الَّتِی فَطَرَ النَّاسَ عَلَیْهَا لَا تَبْدِیلَ لِخَلْقِ اللَّهِ ذَلِکَ الدِّینُ الْقَیِّمُ وَلَکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لَا یَعْلَمُونَ؛ پس روى خود را متوجّه آیین خالص پروردگار کن! این فطرتى است که خداوند، انسانها را بر آن آفریده دگرگونى در آفرینش الهى نیست این است آیین استوار ولى اکثر مردم نمى‏ دانند»(روم/آیه 30).
دین گریزی مختص به دین خاصی نبوده و دامن گیر همه ادیان و مکتب‌ها است اما علت دین گریزی در همه ادیان یکسان نیست، در مکتب اسلام باید ریشه‌های دین گریزی را در خارج از قلمرو دین و آموزه‌های دینی جست و جو کرد؛ عوامل دین گریزی یا گریز از مکتب اسلام در جامعه اسلامی، به طور کلی، به دو دسته عوامل محیطی (اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی و…) نظیر نارسایی عوامل مؤثر در معنویت گرایی، تهاجم فرهنگی، عدم اجرای فریضه امر به معروف و نهی از منکر، عدم تأمین نیازهای اولیه، رواج خرافه پرستی، هوا پرستی‌ها، منفعت طلبی‌ها و درگیری برخی گروه‌ها و جناح‌های مذهبی بر سر کسب مقام و قدرت، تعارض قول و عمل متولیان و طرفداران حکومت دینی، عدم انتقال ارزش‌هایی همچون ایثار، استقلال طالبی، معنویت گرایی و... به نسل‌های بعدی است.

دومین عامل مهم در دین گریزی، عوامل درونی (فردی) نظیر؛ گرایش به تمایلات و هواهای نفسانی، ضعف بینش دینی افراد، ضعف و سستی بنیان‌های دینی خانواده‌ها و... . این پدیده عواقب نامطلوب و جبران ناپذیری در فرد و اجتماع دارد که از این میان می‌توان به بعضی از این عواقب اشاره کرد؛ سست شدن بنیادهای اخلاقی خانواده‌ها، از دست دادن روحیه ایثارگری و شجاعت، عدم حساسیت در مقابل وابستگی سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و ... به بیگانگان، بی تفاوتی در مقابل ظلم و تبعیض و بی عدالتی و... .
اين پديده در سده‌هاي اخير، به ويژه در قرن بيستم، بخش عظيمي از جهان را فرا گرفت و حتي موجب به وجود آمدن مكاتب فلسفي الحادي و ايدئولوژي‌هاي دين ستيز يا دين گريز گرديد، اما چرا انسان كه ذاتاً مشتاق دين است و فطرت او با درون مايه‌هاي دين پيوند تكويني دارد، به دين گريزي روي مي آورد و چرا دين گريزي در نسل جوان، نمود بيشتري دارد؟
بدون ترديد، عوامل متعددي در بروز دين گريزي نقش دارند كه برای مبارزه با این آسیب ابتدا باید آن را شناخت و سپس آن را علاج کرد در اين نوشتار به بخشي از آنها اشاره مي‌شود.

سرمایه هر کشوری جوانان آن ملت هستند
حجت‌الاسلام و‌المسلمین علی کاروند، سرپرست اداره تبلیغات اسلامی شهرستان تویسرکان در گفت‌و‌گو با ایکنا از همدان اظهار کرد: بی‌شک سرمایه هر کشوری جوانان آن ملت هستند که دشمنان همواره سعی در ناکارآمدی این قشر از جامعه و یا جدایی او از آن ملت را دارند.

وی افزود: عوامل متعددی در دين گريزي و گرايش جوانان به فرهنگ غرب وجود دارد که از این میان می‌توان به شخصیت جوان، خانواده، کم‌کاری و ضعف نهاد‌های آموزشی- فرهنگی همچون آموزش و پرورش، دانشگاه‌ها، صدا و سیما و ... اشاره کرد.
حجت‌الاسلام کاروند اضافه کرد: خانواده به عنوان رکن اصلی یک جامعه می‌تواند در تغییر یک ملت مهم واقع شود، در صورتی که بنیان یک خانواده از نظر اعتقادات و پایبندی به احکام دین ضعیف باشد فرزندان این نهاد کوچک، آن هنگام که پا به عرصه جوانی و نوجوانی می‌نهند به دلیل اعتقادات سست خود از دین زده شده و علاقه‌ای به مباحث دین نخواهند داشت.
سرپرست تبلیغات اسلامی تویسرکان اشاره‌ای به نقش آموزش و پرورش داشت و گفت: متأسفانه پس از گذشت 40 سال از انقلاب، آموزش پرورش به عنوان یکی از نهاد‌های مهم تعلیم و تربیت در کشور نتوانسته آنگونه که باید با روش‌های درست آموزشی دانش آموزان را از همان مراحل کودکی و نوجوانی با مباحث دین آشنا کند لذا دانش آموزان پس از گذر مراحل تحصیل و سپس با ورود به اجتماع علاقه‌ چندانی از خود به مکتب اسلام نشان نخواهند داد.

وی عنوان کرد: ضعف بینش و عدم آگاهی درست از ماهیت و کارکرد دین در تأمین سلامت افراد و سعادت دنیا و آخرت آنها از دیگر عوامل مهم دین گریزی در عصر حاضر است، دین به قدری جامع و کامل است که برای کوچک‌ترین عمل انسان تا بزرگترین آن در مراحل مختلف زندگی او برنامه دارد.
حجت‌الاسلام کاروند ادامه داد: اگر انسان ماهیت اصلی دین را بشناسد و بداند که هر آنچه که به مکتب اسلام باز می‌گردد برای سعادت خود اوست دیگر هیچ گاه از این دین فاصله نخواهد گرفت.
امام جمعه موقت تویسرکان گفت: غفلت و جهل به عنوان چهارمین علت دین گریزی قابل طرح است که این مهم را می‌توان از حدیث رسول اکرم(ص) که می‌فرمایند: «در وجود هر انسانی شیطانی نهفته است که گاه برخی اعمال باعث خواب او و برخی دیگر باعث بیداری او می‌شود، ذکر خدا باعث بیدار شدن او و غفلت انسان از پرودگار و ائمه اطهار باعث خواب او خواهد شد؛ به خوبی درک کرد.»
وی بیان کرد: ناکارآمدی برخی مدیران جامعه هم می‌تواند باعث دوری جوانان از دین شود که این مهم در هر عصر و زمان و هر حکومتی قابل مشاهده است اما هر اندازه که به سوی زمان حال پیش می‌رویم بیشتر می‌شود، بی‌کفایتی برخی حاکمان و دولت مردان و عدم توجه آنها به نیاز جوانان می‌تواند زمینه ساز بسیاری از مشکلات و مهم تر از همه دین گریزی مردمان آن سرزمین شود.

عدم توزیع عادلانه امکانات و فرصت‌ها
حجت‌الاسلام کاروند یادآور شد: عدم توزیع عادلانه امکانات و فرصت‌ها در برخی ادارات و دستگاه‌های دولتی به عنوان عامل ششم در بحث دین گریزی جوانان قابل ذکر است، حقوق‌های نجومی برخی مدیران، دریافت یارانه و سهام عدالت توسط افراد غیر مستحق، ارائه بسیاری از تسهیلات به برخی مدیران ادارات و ... از جمله مواردی است که می‌تواند در سست کردن اعتقادات مردم به ویژه جوانان تأثیر گذار باشد.
سرپرست تبلیغات اسلامی تویسرکان اظهار کرد: درگیری برخی گروه‌های سیاسی و جناحی جهت کسب، حفظ و استمرار قدرت خود در برخی از رویداد‌های مهم کشوری همچون انتخابات، از دیگر مواردی است که می‌تواند در دین زدگی جوانان نقش مهمی داشته باشد چرا که حرص و ولع بی اندازه برخی افراد برای کسب امور مادی و دنیوی اثرات سوئی بر ذهن انسان می‌گذارد.
وی عملکرد منفی و نامطلوب برخی دستگاه‌های فرهنگی را به عنوان یکی دیگر از عوامل مهم دین گریزی جوانان جامعه کنونی عنوان کرد و افزود: صدا و سیما به عنوان یک نهاد مهم فرهنگی و تبلیغی مهم می‌تواند در ترویج بسیاری از امور مهم واقع شود گاه این رسانه جمعی با ترویج فرهنگ غرب؛ سبک زندگی قرآنی و اسلامی کشور را تحت شعاع قرار می‌دهد.

حجت‌الاسلام کاروند ادامه داد: یکی دیگر از عوامل مهم گریز از دین در جوانان، کم کاری نیرو‌ها و دستگاه‌های انقلابی در تولید برنامه‌های جذاب و مفید جهت پر کردن اوقات فراغت جوانان است که صدا و سیما می‌تواند با تولید برنامه‌های ورزشی و فرهنگی سالم و جذاب باعث دوری جوانان از برنامه شبکه‌های غربی شود.
این مقام مسئول گفت: عملکرد ناشایست برخی شاغلان به عنوان عامل دهمی است که می‌توان از آن یاد کرد، به گونه‌ای که استخدام و به کارگیری مجدد برخی بازنشستگان دولت توسط حکومت اسلامی باعث دلزدگی جوانان از دین و اسلامی شود چرا که او این مهم را از بی‌کفایتی، بی‌عدالتی و نابرابری حکومتی قلمداد می‌کند که نام اسلام برآن است.

وی از عدم انتقال صحیح و کامل ارزش‌های انقلاب از نسل اول به نسل‌های بعدی سخن به میان آورد و ادامه داد: عدم تعمیق بخشی به ارزش‌های انقلاب و نظام و همچنین انحراف فکری برخی از ایثارگران و رزمندگان دوران دفاع مقدس با وجود گذشته درخشان و زحمات بسیار این افراد در هشت سال دفاع مقدس ضربه‌های جبران ناپذیری به بدنه فعال جامعه که همان جوانان هستند وارد می‌کند.
حجت‌الاسلام کاروند بیان کرد: عدم شناخت صحیح جوانان از فرهنگ غرب، فقر و مشکلات اقتصادی موجود در جامعه و آزادی، بی‌بند و باری و ابتذال در غرب می‌تواند در جذب او به فرهنگ غرب و گریز از دین موثر واقع شود.
امام جمعه موقت تویسرکان یادآور شد: متأسفانه در کشور ما به نخبگان و استعداد‌های درخشان اهمیت و بهای چندانی داده نمی‌شود این در حالی است که استقبال کشور‌های استکبار به ویژه آمریکا از نخبگان جهان به ویژه ایران غیر قابل انکار است این کشور‌ها با سرمایه گذاری کلان و ارائه امکانات و تسهیلات بسیار خوب به نخبگان باعث جذب آنها به سوی خود و جدایی او از ملت، ارزش‌ها و اعتقاداتش می‌شوند.
وی اظهار کرد: پیشرفت صنعت و اقتصاد غرب به عنوان شانزدهمین عاملی است که باعث فریب جوانان و ترغیب آنها به فرهنگ غرب می‌شود چرا که در ظن خود، علت این همه پیشرفت کشور‌های غرب را دوری آنها از دین قلمداد می‌کند بنابراین او نیز از آن پس برای موفقیت خود، در برابر دین می‌ایستد.

تقویت بینش دینی و سیاسی جوانان عامل مهم جذب دین
حجت‌الاسلام کاروند راهکار‌های مقابله با این آسیب مهم و جدی را اینگونه عنوان کرد: تقویت بینش دینی و سیاسی جوانان در شناخت مکتب اسلام و فرهنگ غرب، زدودن فقر از جامعه و بهبود وضعیت اقتصاد کشور که خود عامل مهمی در اشتغالزایی جوانان است، ایجاد زمینه‌های مناسب جهت رشد علمی جوانان به ویژه نخبگان و ایجاد امکانات رایگان جهت تفریح سالم جوانان از موارد قابل ذکر در این زمینه است.

این مقام مسئول ادامه داد: مشاهده سازگاری بین قول و عمل در میان مدعیان دین از دیگر مواردی است که می‌تواند در جذب جوانان به دین مهم واقع شود، کشور ما کشوری اسلامی است و حکومت آن نماد عینی دین است، اما آن هنگام که دولت مردان به وعده‌های خود عمل نمی‌کنند ارزش‌های این حکومت زیر سوال رفته و ذهن جوان نسبت به دین دچار تردید و در نهایت دوری او از اسلام را رقم می‌زند.
وی با بیان اینکه همواره پیشگیری بهتر از درمان است عنوان کرد: پیشگیری از نفوذ عوامل فرهنگی دشمن در کشور را نباید از قلم انداخت، مسئولین همواره باید هوشیار بوده و از قبل پیش بینی حملات غافلگیرانه دشمن را داشته باشند تا نه تنها دولت مجبور به صرف هزینه‌های هنگفت در مقابله با تهاجمات فرهنگی دشمن نشود بلکه می‌تواند از این سرمایه در جهت اشتغال جوانان و رفع مشکلات آنها بهره گیرد.
سرپرست اداره تبلیغات اسلامی تویسرکان پیشنهاداتی نیز داشت: در برهه‌ای از زمان دولت و ملت این کشور سه فرهنگ مهم را در زندگی شخصی و اجتماعی خود به نهادینه و به کار بستند و برتمام مشکلات فایق آمدند، ترویج فرهنگ نماز اولین رکن مهمی است که می‌تواند در جذب جوانان به دین و مکتب اسلام مهم واقع شود.
حجت‌الاسلام کاروند گفت: اگر در یک خانواده، مدرسه، دانشگاه، مسجد و یک کشور، فرهنگ نماز نهادینه و عملی شود و مسئولین از خرد تا کلان پایبند به اقامه نماز باشند بی شک بسیاری از مشلات حل خواهد شد چرا که راهکار آن مشکل، توسط دین اسلام به خوبی ارائه شده است، در این میان نماز می‌تواند رشته ارتباط بنده با خالق را محکم‌تر کرده و او را به اجرای دستورات دین که برای سعادت اوست وا دارد.

ترویج فرهنگ قرآن عامل مهم مقابله با آسیب دین گریزی
امام جمعه موقت تویسرکان یادآور شد: «رویج فرهنگ قرآن یکی دیگر از مواردی است که می‌تواند در مقابله با آسیب دین گریزی موثر واقع شود، اگر زندگی انسان‌ها قرآنی شود بی‌شک زندگی راحت همراه با آرامشی را برای آنها به ارمغان خواهد آورد، لذا ترویج فرهنگ قرآن در خانواده، مدارس، دانشگاه‌ها و کشور می‌تواند مشکلات انسان را تحت شعاع قرار دهد.
وی بیان کرد: به نظر بنده، اگر یک جوان 40 دقیقه از روز خود را به قرآن اختصاص دهد و در این مدت زمان، توجه به معنی آیات، تلاوت، قرائت، رو خوانی و یا حتی نگاه بر آیات قرآن داشته باشد، حقیقتا مشکلات روزمره او حل خواهد شد و اگر حتی چنین اتفاقی نیفتد همان آرامشی که برای او به ارمغان می‌آورد کافی است.
حجت‌الاسلام کاروند عنوان کرد: فرهنگ دعا نیز از دیگر موارد مهمی است که در صورت ترویج آن مشکلات مادی و معنوی انسان به مرور حل خواهد شد، این کشور با اتکا به فرهنگ نماز، قرآن و دعا توانست در هشت سال دفاع مقدس در برابر دشمنی بایستد که از سوی چندین کشور مورد حمایت بود، در زمان حال نیز اگر این سه فرهنگ در خانواده و کشور نهادینه شود مشکلات بسیاری از مردم به ویژه جوانان حل خواهد شد.

 گزارش از لیلا خدایی