فاصله گرفتن علوم اسلامی از قرآن/ طرح «معلم ربانی»؛ راه‌کار اصلاح نظام آموزشی
گروه حوزه‌های علمیه ــ نشست علم اسلامی با حضور صاحبنظران حوزه و کارشناسان مرتبط در پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن برگزار و علاوه بر تاکید بر ضرورت اجرای طرح معلم ربانی تاکید شد که متاسفانه نه تنها علوم انسانی بلکه علوم اسلامی ما نیز از قرآن فاصله گرفته است که در سال‌های اخیر تلاش برای رفع این نقیصه در حال انجام است.
به گزارش ایکنا؛ منوچهر فضلی‌خانی، عضو هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان در این نشست علمی با اشاره به اجرای طرح همگام با قرآن در مدارس راهنمایی به نقش تربیتی معلمان در تحقق دستورات دینی پرداخت و گفت: مقام معظم رهبری فرمودند ممکن است کاری از معلم صادر شود که از صدسال حرف زدن موثرتر باشد که این فرمایش بر رویکرد تربیتی معلم تاکید دارد.
وی با تاکید بر اینکه معلم باید مربی نیز باشد که ما در قالب تعبیر «معلم ربانی» از آن بحث می‌کنیم، بیان کرد: حیات طیبه، واژه اساسی در تربیت است که باید براساس الگو که ائمه هستند، در بعد نظری و عملی ایجاد شود و تعلیم و تربیت اسلامی، هدف خود را تحقق حیات طیبه و عمل صالح قرار دهد.
فضلی‌خانی با اشاره به عوامل موثر در رویکرد تربیتی در کلاس گفت: نمی‌توان تنها بر نقش معلم تاکید کرد، زیرا بقیه عناصر مانند مولفه‌های پراگماتیسمی نیز موثر است؛ یکی از این مولفه‌ها، تعریف دانش است و نمی‌توان یادگیری و دانش را طوری تعریف کنیم که با تعلیم و تربیت ما سازگار نیست، زیرا عمر انسان در نگاه اسلام، جاودانه است؛ نظام ارزشیابی ما هنوز در قوانین آموزش و پرورش دچار ضعف‌های فراوان است و فضا نیز در تعلیم و تربیت موثراست.
وی با بیان اینکه امروز تعریف برای مقوله تعلیم و تربیت اسلامی داریم و در سند تحول نیز بحث شده است تصریح کرد: معلم باید دانش تخصصی و صلاحیت تربیتی و اخلاقی و رویکرد دینی داشته باشد؛ لذا اگر معلمان را بخواهیم در این چارچوب ارزیابی کنیم در این صورت درصد کمی این گونه خواهند بود.
وی با اشاره به چیستی رویکرد تربیتی افزود: مراد از رویکرد و چیستی آن، فراهم‌آوردن همه شرایط برای تربیت دینی و متناسب با فرهنگ بومی ما است که قطعا سکولار نیست؛ ما که مدعی هستیم که تربیت اسلامی داریم باید این مسئله با نگرش سکولار تفاوت داشته باشد.
این محقق و کارشناس تربیت اسلامی بیان کرد: دانش‌آموزان تا به مرز چرایی‌ها می‌رسند و جلوه‌های دینی و الهی خود را نشان می‌دهد و خالق بهتر شناخته می‌شود، جلسه درس تمام می‌شود لذا کمتر این نوع تدریس در آموزش و پرورش مورد توجه است.
وی افزود: امام صادق(ع) فرمودند هیچ علمی غیر از کشف رازی از رازهای الهی نیست و همه علوم اعم از فیزیک و ریاضی و ... راهی برای کشف قدرت خالقی است که این گونه عالم را خلق کرده است؛ از انیشتین نقل شده که من خواستم با فیزیک نظری بدانم خدا چگونه عالم را خلق کرده است.
فضلی‌خانی عنوان کرد: ما دو رویکرد در مدارس داریم؛ رویکرد نخست که دین نباشد که ما آن را قبول نداریم ولی در رویکرد دوم برخی معتقدند که دروس دینی باید در کنار سایر دروس وجود داشته باشد ولی نگاه دوم به تلفیق معتقد است یعنی ضمن آموزش درست دروس دیگر باید مباحث دینی و الهیات بیان شود.
وی با بیان اینکه رویکرد اول در کشور ما جواب نداده است تصریح کرد: مثلا همان طور که معلم می گوید گیاه به آب و خاک و نور نیاز دارد باید توضیح دهد که همه این ها را خدا خلق کرده و خدا، فاعل است بنابراین چندشقه شدن مدل تعلیم و تربیتی نتیجه ندارد.
فضلی‌خانی اظهار کرد: یک کتاب فیزیک ضمن اینکه آموزش میکروب و مولکول و ... دارد باید حامل تربیت هم بشود و آفریننده و دانایی خدا و لطف او مطرح شود که در همه علوم نیز انجام شدنی است. الان در برخی دروس این کار شده است؛ ما قبول نداریم که دبیر فیزیک و شیمی ما صرفا موظف به آموزش این علوم است؛ بنابراین رویکرد دوم را قبول داریم.
وی افزود: علامه جوادی آملی نیز بر این مسئله تاکید دارند که دانش از درون باید اسلامی شود و نه الصاقی باشد؛ مدلی باید درس داده شود که فرزند ما با دیدن ماهواره و چند حرف متفاوت در بیرون رنگ عوض نکند.
فضلی‌خانی عنوان کرد: معلمی که مفاهیم، محتوا و مواد درسی را زمینه‌ای برای تفکر فراگیران در عالم خلقت ایجاد کند؛ چون هر چه در دروس عرضه می‌شود از عالم خلقت است، بنابراین هر تلاش علمی، بعد الهیاتی دارد و اگر اینگونه تدریس شود، در این صورت همه مانند تدریس قرآن خواهد بود بنابراین کسی که قرآن تفسیر می‌کند قول الهی و معلم فیزیک و شیمی نیز فعل الهی را تفسیر می‌کنند.
وی تاکید کرد: دانش آرامش می‌آورد، ولی چرا دانش موجود آرامش نمی‌آورد و عبادت ما را کمتر می‌کند و هرقدرمدرک بالاتر می‌رود تواضع و عبادت کمتر می‌شود؟ اگر این روش اصلاح شود علم بیشتر، سبب معرفت بیشتر خواهد شد.
فاصله گرفتن علوم اسلامی از قرآن
همچنین حجت‌الاسلام والمسلمین یوسفی مقدم، رئیس پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن در سخنانی گفت: به تعبیر علامه طباطبایی(ره) دانش‌های اسلامی ما هم از قرآن فاصله گرفته است چه رسد به علوم دیگر.
وی با اشاره به رویکرد تلفیقی و تفکیکی بیان شده از سوی فضلی خانی افزود: نظریه علم اسلامی در بحث تلفیق، نیازمند تبیین بیشتر است.
یوسفی مقدم با اشاره به طرح کلان‌پروژه مرجعیت علمی قرآن بیان کرد: مفهوم‌شناسی مرجعیت علمی، تبیین دیدگاه مفسران در این مقوله، پیشینه ومسئله‌شناسی و ... از جمله موضوعات و ابعاد این کلان‌پروژه است و دوره گذار برای ورود به بحث مرجعیت در دوره‌ای دو ساله براین اساس تعریف شده است.
انتهای پیام
