جایگاه محیط زیست نسبت به مالیات در حکومت حضرت علی(ع)
گروه جامعه ــ حضرت علی(ع) معتقد است آبادانی زمین از گرفتن خراج مهم‌تر است، یعنی باید قوانین، مقررات، برنامه‌ها و ... مرتبط با حفاظت از محیط زیست در یک کشور اسلامی قوی‌تر و به روزتر از قوانین و اقدامات مربوط به اخذ مالیات باشد.
به گزارش ایکنا؛ حضرت علی(ع) در زمان خلافت خود به عنوان حاکم جامعه اسلامی خطاب به مالک اشتر فرمودند: «بايد بيش از تحصيل خراج در انديشه زمين باشى، زيرا خراج حاصل نشود مگر به آبادانى زمين و هر كه خراج طلبد و زمين را آباد نسازد، شهرها و مردم را هلاك كرده است و كارش استقامت نيابد، مگر اندكى» (نهج البلاغه، نامه 53).
بر اساس این دستور که قدر مسلم خطاب آن فقط به مالک اشتر نیست و هر مسئولی در حکومت اسلامی خطاب این دستور است، آبادی زمین در درجه اول اهمیت است. این دستور یعنی مسئولان در یک جامعه اسلامی باید قوانین قوی، عملی و دارای ضمانت اجرا برای حفاظت از محیط زیست و آبادی زمین داشته باشند و وقتی زمین را آباد و از این آبادانی محافظت کردند به اخذ مالیات بپردازند.
اما جالب است در خصوص قوانین مربوط به حفاظت از محیط زیست در کشور بدانید در «اصل پنجاهم قانون اساسی» آمده است: «جمهوری اسلامی، حفاظت محیط زیست که نسل امروز و نسل‌های بعد باید در آن حیات رو به رشدی داشته باشند، وظیفه عمومی تلقی می‌گردد. از این رو فعالیت‌های اقتصادی و غیر آن که با آلودگی محیط زیست یا تخریب غیر قابل جبران آن ملازمه پیدا کند ممنوع است» . آیا به این اصل مهم قانون اساسی عمل می‌شود؟ یعنی اکنون در کشور کسی می‌داند فعالیت‌های اقتصادی و غیر آن که به آلودگی محیط زیست یا تخریب غیر قابل جبران آن ملازمه پیدا می‌کند، چه فعالیت‌هایی هستند؟
متأسفانه باید گفت هنوز دعوا بر سر این است که آیا بنزین مصرفی آلاینده هست یا خیر و همچنان مسئولان در حال متهم کردن همدیگر هستند، یعنی برای عمل به این اصل مهم در قانون اساسی حتی اولین گام یعنی تشخیص آلاینده‌ها برداشته نشده است.
از سوی دیگر باید گفت اولین قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست مصوب سال 1353 و اصلاحیه آن مربوط به سال 71 است. در خصوص محتوای این قانون به راحتی می‌توان به منابع قانونی مراجعه کرد اما باز هم یک سؤال: اگر این قانون ضمانت اجرای قوی داشت از سال 71 تاکنون آیا شاهد چنین آلایندگی در کشور بودیم؟ البته باید متذکر شد که قانون نحوه جلوگیری از آلودگی هوا در سال 74 و قانون مدیریت پسماندها در سال 83 به این قوانین اضافه شده است اما سؤال مطرح شده همچنان به قوت خود باقی است. آیا به این قوانین عمل می‌شود و نهادهای مسئول وظایف خود را به درستی اجرا می‌کنند؟
در این میان طی 100 روز اخیر اقدام جالب و ارزشمندی در خصوص زباله‌ها صورت گرفته و البته قبل از این صد روز هم توجه به محیط زیست و عدم آلودن آن توسط نهادهای مردمی مطرح شده و البته عید امسال در برخی از نقاط کشور شاهد زباله زدایی و یا عدم آلودن محیط زیست توسط مردم بودیم. حتی اقدامات خودجوش یا برنامه‌ریزی شده‌ای برای جمع‌آوری زباله‌ها از سطح دشت‌ها و کوه‌ها صورت گرفته است که جای تقدیر دارد و به نظر می‌رسد مردم خود دست به کار شده‌اند و در حد توان حتی شده با نگرفتن یک پلاستیک هنگام خرید، استفاده از کیسه‌های پارچه‌ای، برگردادن زباله‌های شخصی از طبیعت و ... در حال عمل به وظایف انسانی خود هستند.
امری که قدر مسلم علاوه بر تأثیر دنیوی ثواب اخروی فراوانی هم داشته و عمل به این حدیث حضرت رسول(ص) است که می‌فرمایند: «هر كس چیز آزار دهندهای را از راه مسلمانان بردارد، خداوند پاداش قرائت چهارصد آیه را كه برای هر آیه ده حسنه است، در نامه اعمال او مینویسد».
و پیروی از سنت اولیاء الله چرا که امام صادق (ع) فرمود: امام سجّاد هرگاه در میان راه به كلوخی بر میخورد، از مركب پیاده میشد و با دستش آن را از راه دور میكرد.
اما وظیفه نظارت بر کارخانه‌ها، سوخت خودروها، پسماندهای واحدهای تولیدی و ... امری است که از حدود وظایف مردم خارج و صرفاً وظیفه قانون‌گذاران برای تصویب قوانین قوی و وظیفه مسئولان دولتی و قضایی در اجرا و مجازات متخلفان است امری که به نظر نمی‌رسد به صورت قوی در حال اجرا باشد.
امام صادق(ع) فرمود: «زندگی جز با سه چیز خوش نمیشود: هوای پاك، آب فراوان گوارا و زمین نرم و سست (آماده زراعت)». بر اساس این حدیث مردم ایران اکنون برای داشتن زندگی خوش چه باید بکنند؟ «تحف العقول، ص 320»
انتهای پیام
