نقشه راه قاری قرآن برای دستیابی به تلاوت حقیقی

به گزارش ایکنا؛ شهاد زمانی‌، کارشناس ارشد رشته علوم‌ قرآن و قاری و مدرس ممتاز قرآن کریم که از جلسات محمدحسین سعیدیان، قاری بین‌المللی بهره برده و مدت زیادی است که در حوزه‌ آموزش تلاوت قرآن در شرق تهران فعالیت دارد با حضور در استدیوی «مبین» سازمان قرآنی دانشگاهیان کشور به گفت‌وگو درباره دستیابی به تلاوت ایده‌آل پرداخت.

وی در ابتدا به بررسی رسالت قاری قرآن پرداخت و گفت: باید ابتدا ببینیم، قاری قرآن در حین تلاوت در حال انجام چه کاری است؟ قرآن کریم می‌فرماید: «يَا أَيُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءَتْكُمْ مَوْعِظَةٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَشِفَاءٌ لِمَا فِي الصُّدُورِ وَهُدًى وَرَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِينَ؛ هرکس خداوند را به عنوان رب و برآورده‌کننده روزی خود بپذیرد و خودش را در برابر موعظه‌های خداوند قرار بدهد و این مواعظ را عملیاتی کند، دل و جانش، شستشو می‌شود و بیماری‌های درونی و روحی او برطرف می‌گردد و بستری برای او فراهم می‌شود تا قلب و دل و جان او بتواند هدایت و رحمت الهی را دریافت کند، یعنی لازمه دریافت هدایت و رحمت خاص خداوند، تهذیب و پاکسازی است و برطرف کردن بیماری‌های درونی، مانند کینه و حقد و حسد و غرور و ریا و... .

وی افزود: عملی که قاری قرآن یا به عبارت دقیق‌تر، تالی قرآن، انجام می‌دهد، این است که حس خودش را از آن هدایت و رحمتی که شامل حالش شده به اشتراک می‌‌گذارد و این را از کانال هنر و زیبایی به مخاطب انتقال می‌دهد. قاری قرآن، بایستی در ابتدا خودش این هدایت و رحمت الهی را از طریق زیست قرآنی دریافت کرده باشد؛ چرا که قاری اگر تجربه معنوی نداشته باشد، می‌خواهد چه چیزی را با مخاطب خود به اشتراک بگذارد؟

زمانی تصریح کرد: اگر قاری، صرفاً در بحث فنی قرائت توانمند باشد، با توجه به اینکه قرآن خوانده می‌شود و کلام‌ الله سراسر نور است، می‌تواند فقط قرائت خوبی داشته باشد و در لحظه، اثر کوتاه مدتی روی شنونده داشته باشد، اما در این صورت تلاوت محقق نخواهد شد، نه برای خودش و نه برای مستمع، زیرا تکنیک در تلاوت، فقط و فقط ابزار کار است، همه چیز بستگی به این دارد که قاری قرآن، آمادگی روحی و معنوی برای تلاوت داشته باشد، در این‌صورت با حداقل تکنیک‌های تلاوت و ساده‌ترین الحان و نغمات، می‌تواند بیشترین اثرگذاری را داشته باشد. به گفته شهید آوینی: «هنرمند اگر خودش دلش را تصفیه کند، هنرش می‌شود، ذکر و مخاطب ذکر، فطرت بشر است، به‌همین‌ صورت اگر کسی وجودش ذکر نشده باشد، وجودش قرآن نشده باشد، نمی‌تواند، قرآن را تلاوت کند».

وی با اشاره به آیات 10 و 11 سوره طلاق «قَدْ أَنْزَلَ اللَّهُ إِلَيْكُمْ ذِكْرًا، رَسُولًا يَتْلُو عَلَيْكُمْ آيَاتِ اللَّهِ مُبَيِّنَاتٍ لِيُخْرِجَ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ» گفت: چون پیامبر اکرم(ص) وجودش از طرف خداوند ذکر شده، می‌تواند، تلاوت کند و با تلاوتش دیگران را هدایت و متنبه کند، بنابر این، رسالت قاری قرآن این است که اولاً زیست قرآنی و توحیدی داشته باشد و سپس بتواند از طریق کانال هنر، این را به مخاطبش منتقل کند. در این‌صورت، خروجی این تلاوت، «لِيُخْرِجَ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ» است، اگر ما چنین خروجی‌ای را از تلاوت نمی‌بینیم، یعنی با آن تلاوت ایده‌آل فاصله داریم.

این مدرس و قاری قرآنی بیان کرد: الحمدلله در جامعه ما به برکت نهضت انقلاب اسلامی و خون شهدایی که جان خودشان را در راه اسلام و قرآن تقدیم کرده‌اند، جلسات قرآنی ما روزبه‌روز در حال افزایش و گسترش است، اما متاسفانه این را نیز باید بگوییم که در سال‌های اخیر از تلاوت‌های حقیقی و معنوی فاصله گرفتیم، در حالی‌که در دهه شصت و هفتاد بیشتر شاهد تلاوت‌های اثرگذار معنوی بوده‌ایم.

وی در پاسخ به اینکه، چه راهکاری برای ایجاد یک تلاوت معنوی و فنی به‌جای یک قرائت صرفاً فنی وجود دارد گفت: طبیعتاً قاریان قرآن زیر نظر اساتیدی تربیت می‌شوند و استاد اثر بسیار زیادی بر آن‌ها دارد. استاد قرآن، صرفاً استاد صوت و لحن نیست، بلکه استاد زندگی و اخلاق متعلمینش نیز باید باشد و قبل از هر چیز استاد باید به شاگردانش درس زندگی و اخلاق بدهد و این ابتدای کار قرآنی است.

این فعال قرآنی در ادامه گفت: جلسات آموزش صوت و لحن، به وفور یافت می‌شود، اما بحث‌های تفسیری و معرفتی در جلسات آموزش قرآن رو به کمرنگی است.

زمانی‌ در پایان با توجه به اینکه که تلاوت صرفاً فنی، نمی‌تواند در درازمدت بر قاری و مخاطبش اثر بگذارد، به بیان اثرات تلاوت معنوی اشاره کرد و گفت: یک تلاوت معنوی علاوه بر اثری که بر خود قاری و تالی دارد و به حفظ تزکیه او کمک می‌کند، همین اثر را بر مستمع تلاوت نیز دارد، به‌طوری که می‌تواند دل‌ شنونده را برای دریافت انوار و هدایات الهی آماده کند و بر نور آن بیفزاید که ما می‌توانیم اثر آن را در زندگی خود مشاهده کنیم.

گفت‌وگو از محمدرضا رجبی

انتهای پیام