نمایش‌پُرتره؛ قالبی برای معرفی دراماتیک شخصیت‌های انقلاب و دفاع مقدس
گروه هنر ــ پرداختن به اشخاص مطرحی در عرصه‌های مختلف که شاید بتوان از آن به قالب نمایشی پُرتره تعبیر کرد، امکان مناسبی را پدید می‌آورد که با زندگی، رفتار و تأثیرات بسزایی که هر کدام از آنها واجد آن بوده‌اند آشنا شد؛ این مهم در مورد پرداختن به شخصیت‌های انقلاب و دفاع مقدس بیش از پیش احساس می‌شود.
در میان آثار نمایشی شخصیت‌محور یعنی تئاتری که تمام اتفاقات روی داده در آن حول محور یک شخصیت نمایشی در گردش باشد و اصطلاحاً شخصیت نمایشی حکم قهرمان را بازی کند شاید بتوان به قالبی جدیدی رسید و به آن اشاره کرد و نام آن را «نمایش پُرتره» گذاشت.
پُرتره اصطلاحی در هنر عکاسی، نقاشی و اساساً مقوله‌ای رایج در عرصه هنرهای تجسمی است که در سالهای اخیر به ویژه در عرصه فیلمسازی و البته بیشتر در قالب فیلمسازی مستند به عاریت گرفته شده و در سالهای اخیر شاهد بوده و هستیم که حول محور یک شخصیت تاریخی و یا فردی اثرگذار در مناسبات فرهنگی، اجتماعی و حتی سیاسی آثاری تولید و در قالب مستند پُرتره سعی در بزرگنمایی و معرفی درخور از شخصیت مورد نظر دارند.
با این وجود در عرصه فیلمسازی مستند، فیلمساز نگاهی وفادارانه بر مکتوبات و مستندات تاریخی دارد و اغلب با استفاده از تصاویر، اسناد آرشیوی و روایتی خطی سعی در معرفی شخصیت مورد نظر خود دارد حال آنکه در دنیای هنرهای دراماتیک که می‌توان به زندگی شخصی و اجتماعی افراد خاص نزدیک شد، گاه ممکن است برهه‌ای از مقاطع گوناگون زندگی فرد دارای آنچنان فراز و نشیب‌هایی باشد که سعی در پرداختن به همان برش از زندگی شخص مورد نظر داشته باشیم و همین جزئی‌نگری مُعرف مناسبی از کلیت و خصوصیات اخلاقی و رفتاری آن فرد باشد چرا که اساساً هنر نمایش بدون فراز و فرود، ایجاد چالش و گره‌های دراماتیک و نقاط عطف، به اثر مورد قبول از سوی مخاطب مبدل نشده و فرد در چنین وضعیتی همان بهتر که به خواندن کتاب خاطرات و شرح زندگی افراد بپردازد.
باید به این واقعیت اعتراف کرد که در عرصه تئاتر و با وجود پشتوانه منابع و مدارک موثق مکتوب و ثبتی در مورد شخصیت‌های تأثیرگذار تاریخ 40 ساله انقلاب اسلامی و دوران دفاع مقدس اما شاهد کمترین پرداختی نمایشی براین اساس و به منظور تولید اثر و اجرای آن بر روی صحنه بوده‌ایم و نه تنها در این راستا آثار شخصیت‌محور درخوری را تولید نکرده ایم که در زمینه وقایع‌نگاری حوادث انقلاب اسلامی برپایه رویدادمحوری نیز ضعف‌های فاحشی داشته‌ایم.
در قالب نمایش‌پُرتره شاید به موارد انگشت‌شماری بتوان اشاره کرد که روایت نمایشی بر محور اشخاص مطرح انقلابی و دفاع مقدس قرار گرفته باشند که از این میان به دو نمایش به طور شاخص اشاره می‌شود، یکی «آشنای غریب» به کارگردانی علی شادکام با موضوع شهید عبدالحسین برونسی و دیگری «تکه‌های سنگین سرب» به کارگردانی ایوب آقاخانی با موضوع شهید مصطفی چمران.
علی شادکام سال 93 نمایشی را تحت عنوان«آشنای غریب» با موضوع پرداختن به زندگی و خاطرات شهید‌عبدالحسین برونسی؛ فرمانده تیپ جوادالائمه در دوران دفاع مقدس،نویسندگی و کارگردانی کرد و ایوب آقاخانی نیز نمایش«تکه های سنگین سرب» را براساس زندگی مبارزاتی شهیدمصطفی چمران، سال 94 نویسندگی و کارگردانی کرد.
نمونه‌های بسیار کمی از پرداختن به شخصیت‌های برجسته انقلاب و دفاع مقدس را در قالب آثار نمایشی می‌توان سراغ گرفت؛ شخصیت‌هایی که پرداختن به زندگی شخصی و انقلابی و جهادی آنها برای مخاطب امروز به ویژه نسل سوم و چهارم انقلاب اسلامی بسیار پُراهمیت است.
حال که در سالروز شهادت شهید آوینی که به نام روز هنر انقلاب اسلامی موسوم شده است قرار داریم و از طرفی فردا نیز سالروز شهادت امیر علی صیاد شیرازی است و همچنین به مناسبت روز ملی انرژی اتمی که یاد و خاطره شهدای علمی و انؤزی اتمی را به ذهن متبادر می‌سازد، شایسته است که فعالان و هنرمندان تئاتر دینی و ارزشی با محوریت پرداختن به شخصیت چنین چهره‌های مطرح و تأثیرگذاری در راه اعتلای انقلاب اسلامی به تولید آثار نمایشی متعددی با رعایت اصول و فنون رایج دراماتیک بپردازند.
به قلم امیرسجاد دبیریان
انتهای پیام
