5 هدف محوری بعثت پیامبر(ص)/ توحید؛ روش زندگی در تمام ابعاد حیات انسانی

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدباقر پورامینی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در گفت‌وگو با ایکنا؛ با اشاره به مهم‌ترین هدف از بعثت انبیاء و به‌ویژه پیامبر گرامی اسلام(ص) گفت: انبیاء در پی یک تحول در زندگی انسان بودند، هم از جنبه فردی و هم از جنبه اجتماعی و در این زمینه نقش پیامبر اکرم(ص) خاص و ویژه بود.

وی افزود: ایشان در این زمینه تنها به راهنمایی و توجه دادن مخاطب به مطلوب و مقصود بسنده نکردند بلکه هدایت کردند؛ یعنی مخاطب خود را به سر منزل مقصود رساندند.

این محقق و پژوهشگر دینی با اشاره به ۵ هدف محوری برای حرکت انبیاء بیان کرد: «دعوت به توحید» در صدر اهداف انبیاء است؛ توحید یک روش زندگی است تا مردم خدا را در تمام ابعاد زندگی خود حاکم کنند.

پورامینی تصریح کرد: مبارزه عملی با ظلم و فساد جاری در جامعه نیز از اهداف بعثت انبیاء شمرده شده است؛ آن‌گونه که خداوند در ایه ۳۶ نحل «وَلَقَدْ بَعَثْنَا فِی کُلِّ أُمَّةٍ رَسُولًا أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَاجْتَنِبُوا الطَّاغُوتَ فَمِنْهُمْ مَنْ هَدَى اللَّهُ وَمِنْهُمْ مَنْ حَقَّتْ عَلَیْهِ الضَّلَالَةُ فَسِیرُوا فِی الْأَرْضِ فَانْظُرُوا کَیْفَ کَانَ عَاقِبَةُ الْمُکَذِّبِینَ» می‌فرماید: در میان هر ملتی پیامبری مبعوث کردیم، که خدا را بپرستید و از طاغوت دوری جویید؛ در فرهنگ قرآن پیروی از طاغوت در مقابلِ عبادت و پیروی از خداست و طاغوت، به معنای متجاوز از حدود دینی و اخلاقی است و چنین طغیان‌گری ویژه اهل فساد و ظلم است که پیامبران موظف به مبارزه با آنان شده‌اند.

این پژوهشگر با اشاره به سومین محور دعوت انبیاء عنوان کرد: دعوت به فکر کردن و اندیشه ورزیدن از محور‌های مهم بعثت انبیاء است؛ قرآن تاکید دارد که «یُبَیِّنُ اللَّهُ لَکُمْ آیاتِهِ لَعَلَّکُمْ تَعْقِلُونَ»؛ انبیاء بر تقویت و برانگیختن قدرت تفکر در مردم تلاش کردن، زیرا عقل را موهبتی الهی می‌دانستند که آدمی را به سوی حق و حقیقت هدایت می‌کند و او را از ضلالت و گمراهی نجات می‌دهد؛ در متون دینی ما عقل به عنوان بنیان دین، پیک الهی و «حجت باطنی» شمرده شده، قوه‌ای است که معیار تکلیف و ملاک امتیاز انسان از حیوان است؛ به این معنا که انسان به وسیله عقل قابلیت رشد و شکوفایی و استعداد رسیدن به کمالات انسانی را پیدا می‌کند.

پورامینی، دعوت به علم همراه با تزکیه را از دیگر ویژگی‌های بعثت برشمرد و اظهار کرد: حضرت محمد (ص) همگان را به علم فراخواند، زیرا که اوّلین آیاتِ قرآن که در مبعث به ایشان نازل شد، تجلیل از علم بود «اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّکَ الَّذِی خَلَقَ»؛ انبیاء در کنار دعوت به علم، مردم را به تزکیه نیز رهنمون شدند؛ بدیهی است مردمی که تحول درونی پیدا کنند و در اندیشه اصلاح خود و پاکی خویش از زشتی‌ها برآیند در اندیشه پاکی محیط نیز برخواهند آمد.

وی ادامه داد: تعبیری از رهبر معظم انقلاب ذیل این حدیث نبوی «بُعِثتُ لِاُتَممّ مکارم الاخلاق» وجود دارد؛ ایشان این نکته را بیان می‌دارند که در آن جامعه‌ای که خُلقیّات - اخلاق حسنه و مکارم اخلاقی - رایج باشد، انسان‌ها از اخلاق نیکو، از گذشت، برادری، احسان، عدل، علم و حق‌طلبی برخوردار باشند، انصاف بین آن‌ها باشد، صفات رذیله در میان آن‌ها حاکم و رایج نباشد، در چه بهشتی زندگی خواهند کرد!.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی عنوان کرد: امروز بشر، از همین چیز‌ها رنج می‌برد؛ امروز گرفتاری‌های دنیای بشر، گرفتاری‌های ناشی از طغیان‌های سیاسی در عالم و طواغیت، به ریشه‌های اخلاقی برمی‌گردد؛ گرفتاری‌های توده‌های مردم هم غالباً به جهالت آن‌ها بر می‌گردد و اسلام، این‌ها را برطرف می‌کند.

وی بیان کرد: «برپایی حکومت الهی» برای تحقق رسالت انبیاء را از اهداف بعثت می‌توان شمرد؛ برای انبیاء وظایفی در نظر گرفته شده است، مبارزه با طاغوت، اقامه عدل و قسط، رشد علمی و اخلاقی مردم و جامعه و امور مهم دیگری که تماما با مبسوط الید بودن انبیاء، ممکن و شدنی است؛ خداوند در آیه ۲۵ سوره حدید، برپایی قسط را از وظایف انبیاء می‌داند «لیقوم الناس بالقسط»؛ قسط به معنای استقرار عدالت اجتماعی در جامعه است که بدیهی است در پرتو یک حکومت الهی محقق می‌شود.

پورامینی تصریح کرد: همچنین خداوند به پیامبرش در آیه ۱۵ سوره شوری می‌فرماید: آنان را به سوى این آیین واحد الهى دعوت کن و آن چنان که مأمور شده‌‏اى استقامت نما، و از هوى و هوس‌هاى آنان پیروى مکن، و بگو: «قلْ آمَنْتُ بِما أَنْزَلَ اللَّهُ مِنْ کِتابٍ وَ أُمِرْتُ لِأَعْدِلَ بَیْنَکُمُ؛» به هر کتابى که خدا نازل کرده ایمان آورده‌‏ام و مأمورم در میان شما عدالت کنم.

پورامینی با اشاره به درس‌های بعثت برای جامعه اسلامی امروز و تمدن اسلامی تاکید کرد: زندگی اجتماعی آثار و منافعی دارد که با رعایت قواعد و چارچوب آن، جامعه رشد یافته و برای بشر آرامش و کمال را به ارمغان می‌آورد و یکی از ارمغان‌های بعثت، همین توجه به منافع و مصالح زندگی اجتماعی است.

وی افزود: قرآن کریم تاکید دارد که بشر در آغاز پیدایش امتی واحده، ساده و بی اختلاف بود، سپس اختلاف میانشان پدید آمد و به نزاع انجامید و آن گاه خداوند انبیاء را با کتاب مبعوث کرد تا با حضور در میان مردم، اختلاف‌ها را برطرف کنند و با الهام از کتاب قوانینی را برای زندگی سالم وضع کنند تا مردم دوباره به وحدت اجتماعی خود برگردند؛ در این آیه «کانَ النَّاسُ أُمَّةً واحِدَةً، فَبَعَثَ اللَّهُ النَّبِیِّینَ مُبَشِّرِینَ وَ مُنْذِرِینَ، وَ أَنْزَلَ مَعَهُمُ الْکِتابَ بِالْحَقِّ، لِیَحْکُمَ بَیْنَ النَّاسِ فِیمَا اخْتَلَفُوا» به این نکته اشاره شده است.

پورامینی عنوان کرد: بنابراین دعوت به جامعه و اجتماع از سوی انبیاء صورت گرفت که برای مردم، «دین» محور زندگی فردی و به‌خصوص اجتماعی آنان شد تا در پرتو آن باورها، رفتار‌های خود را با محور دین سمت و سو دهند.

وی افزود: علامه طباطبایی در تفسیر المیزان تعبیر زیبایی دارند که اولین ندایى که از بشر برخاست و براى اولین بار بشر را دعوت نمود که به امر اجتماع اعتنا و اهتمام بورزد، و آن را از کنج اهمال و زاویه تبعیت حکومت‌ها خارج نموده و موضوعى مستقل و قابل بحث حساب کند، ندایى بود که خاتم انبیاء (ص) سر داد و مردم را دعوت کرد به اینکه آیاتى را که از ناحیه پروردگارش به منظور سعادت زندگى اجتماعى و پاکى آنان نازل شده پیروى کنند.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی بیان کرد: یکی از باور‌های قطعی ما شهادت به نبوت پیامبر (ص) و تسلیم بودن در برابر بعثت است؛ این شهادت حتی در اذان و اقامه و تشهد نماز ما متبلور است و می‌گویم «اشهَدّ انَّ محمّداً رسولُ الله». بدیهی است این شهادت به نبوت پیامبر (ص)، تعهدی برای ما ایجاد می‌کند و مهمترین آن پیروی و اطاعت از ایشان و فرامین و دستورات اوست. باید بپذیریم که این تعهد، مسئولیت سنگینی بر دوش ما گذارده است که کمتر به آن توجه داریم؛ دقت کنیم که اگر به این تعهد ملتزم نباشم و توجه به معنا و بار این شهادت نداشته باشیم، در پیشگاه خداوند به دروغگویی متهم خواهیم شد.

وی تاکید کرد: ایمان به پیغمبری حضرت محمد (ص) تعهداتی را در پی دارد که به میزان پذیرش مسئولیت در برابر این تعهد، ایمان ما نیز کامل می‌شود و سعادت دنیای و آخرتی را کسب خواهیم کرد لذا اگر به اهداف بعثت پیامبر (ص) توجه کنیم و در دعوت ایشان تامل کنیم، می‌توانیم به گونه‌ای اندیشه و عمل کنیم که بر شهادت خود صادق باشیم.

انتهای پیام