اتحاد ذکر، ذاکر و مذکور در فقرات مناجات شعبانیه

به گزارش ایکنا؛ حجت‌الاسلام والمسلمین احمد عابدی از اساتید سطوح عالی حوزه علمیه، روز گذشته و در پایان درس خارج فقه خود به ایراد سخن پیرامون ماه مبارک شعبان‌المعظم و مناجات شعبانیه پرداخت. وی بیان کرد: این نکته را قبلا هم عرض کرده بودم که بنا بر این باشد که روز اول ماه جزء اول قرآن و روز آخر جزء آخر را بخوانیم و ماهی یک ختم قرآن را داشته باشیم، امام علی (ع) به فرزندش فرمود: «ان درجات الجنة بعدد آی القرآن»، درجات هر کس در بهشت به تعداد آیاتی است که در این دنیا خوانده است.

عابدی در ادامه تصریح کرد: حدیثی هم با این مضمون وارد شده است که اگر کسی انسان خوبی باشد، اما قرآن کم خوانده باشد، در قبر او را نگه می‌دارند و می‌گویند بدون قرآن خواندن نمی‌توانید به بهشت بروید و باید قرآن بخوانید تا بعد بتواند به بهشت بروید، غیر از قرآن این مناجات شعبانیه که بسیار مناجات جالبی است و خیلی مضامین بلندی دارد را باید مورد توجه قرار داد، مطالب عرفانی در این مناجات بسیار است.

استاد حوزه علمیه بیان کرد: معمولا مناجات این است که عبد با خدا نجوا می‌کند، اما در مناجات شعبانیه می‌فرماید «فَناجَیْتَهُ سِرّاً ...»، یعنی خدا با او نجوا می‌کند؛ این که انسان با خدا نجوا کند یا بر عکس آن باشد، تفاوت بسیاری دارد؛ در این دعا نجوای خدا با انسان را بیان می‌کند، یکی از جملات این مناجات این است که غفلت از خداوند و اینکه انسان به یاد خدا نباشد را یک نوع مستی و غرور دنیا می‌داند.

عابدی در ادامه تصریح کرد: آدمی که مست است، عقل و درک و شعور ندارد و کسی هم که در دنیا می‌چرخد و مدام دنیا را می‌بیند، این هم یک نوع مستی است یا در جمله دیگری می‌فرماید: «وَ أَبْلَیْتُ شَبَابِی فِی سَکْرَةِ التَّبَاعُدِ مِنْکَ» خدایا جوانی‌ام را در این صرف کردم که مستی و دوری از تو بود، یعنی همه دنیا را دیدم و از خدا غافل شدم.

وی بیان کرد: همچنین در بخش دیگری می‌فرماید: «الهِی انْ أَنامَتْنِی الْغَفْلَةُ عَنِ الاسْتِعْدادِ لِلِقائِکَ، فَقَدْ نَبَّهَتْنِی الْمَعْرِفَةُ بِکَرَمِ آلائِک». در این مناجات از این فراز‌ها بسیار زیاد است که نفس توجه به دنیا را مستی و غفلت از خدا می‌گویند؛ در دعای سیدالشهداء(ع) هم وجود دارد که «إلهى تردّدی فی الاثار یوجب بعد المزار»، خدایا همین که در خیابان راه می‌روم، همین رفت و آمد دارد من را از تو دور می‌کند.

عابدی در ادامه تصریح کرد: برخی‌ها معتقدند، گناهی که آدم و حوا در بهشت انجام دادند و از آن درخت خوردند و خدا هم بیرونشان کرد، آن درخت که از آن خوردند را یهودی‌ها می‌گویند علم بود که صحیح نیست؛ برخی می‌گویند درخت گندم بود که اصلا گندم مگر درخت دارد؟ و قرآن هم اشاره به درخت کرده است، اما معمولا این طور است که می‌گویند گندم به عنوان سنبل غذای دنیا است؛ یعنی معروف‌ترین و بیشترین غذای دنیا گندم است، یعنی وقتی می‌گوییم کسی گندم خورد، یعنی توجه به دنیا کرد و این گناه آدم است، یعنی توجه به دنیا و گناه بودن، معنایش این است.

وی افزود: مثال خیلی خوبی نیست، اما برای تقریب به ذهن خوب است، فرض کنید شما در حضور آدم بزرگی نشسته‌اید و در حضور او بنا کنید به عکس او و روی موبایلتان را نگاه کنید؛ او این کار را توهین می‌داند و از نظر معرفتی هم اشتباه است، عکس برای این است که وقتی صاحب عکس نیست به آن نگاه می‌کنند، وگرنه اگر خود شخص حضور داشته باشد که نگاه به عکس معنا ندارد، کسی که در بهشت است در محضر خدا است و در محضر خدا بخواهد توجه کند به اسم خدا و یا توجه کند به آثار خدا این است که می‌گویند گناه است، این گناه آدم است و نه گناه حضرت آدم(ع).

عابدی در ادامه افزود: گناه آدم این است، ببینید امروز که از صبح بلند شده‌ایم ما چقدر این گناه را انجام داده‌ایم؟ از زمانی که از خواب بلند شده‌ایم فقط خدا را دیده‌ایم یا در محضر خدا فعل خدا یا اسم خدا را دیده‌ایم؟ عالم محضر خدا است و در محضر خدا این قالی را دیدم، این قالی فعل خدا است و این آدم‌ها افعال و اسماء خدا هستند و در محضر خدای متعال توجه کرده‌ایم به فعل خدا، دقیقا مثل این است که بروید پیش یک مرجع تقلید و در محضر آن آقا، عکس ایشان را در موبایلتان نگاه کنید، عکس را وقتی نگاه می‌کنند که آن فرد نباشد، در غیر این‌صورت توهین است به او، گناه آدم یعنی این‌طور گناهی است.

وی با اشاره به جمله‌ای از امام خمینی(ره) در کتاب سرالصلاة بیان کرد: امام خمینی(ره) در کتاب سرالصلاة می‌گوید، شما که در نماز قرآن می‌خوانید، آدم در نماز توجه می‌کند که من در برابر خدا ایستاده‌ام و این حرف‌ها را به خدا می‌گویم، امام خمینی(ره) می‌فرماید: شرک یعنی همین که آدم قائل به دو چیز باشد، این که من هستم و دارم با خدای متعال حرف می‌زنم؛ یعنی دو چیز را قبول دارم، یکی من متکلم و یکی هم خدای متعال و شرک هم یعنی همین، توحید این است که کسی این‌طور نماز بخواند که خدای متعال دارد از این زبان من، با خودش حرف می‌زند که توحید می‌شود.

عابدی در ادامه تصریح کرد: مثلا درخت در کوه طور در واقع خدا از زبان درخت خدا گفت که «إِنِّی أَنَا اللَّهُ»، امیرالمومنین(ع) گفت که «أنا عین اللّه الناظرة ...»، امام علی(ع)، زبان خدا و چشم خدا است؛ یعنی ایشان وقتی حرف می‌زند خدا دارد خودش از زبان امام علی(ع) با خودش حرف می‌زند، اتفاقا در دعا‌های ماه شعبان و در دعای شب شانزدهم شعبان نیز مطرح است، میرداماد یک کتابی دارد در مورد دعا‌های شب شانزدهم، شب پانزدهم که در حکم شب قدر است، ولی شب شانزدهم که میرداماد رساله‌ای مخصوص این شب دارد.

وی بیان کرد: آنجا آن دعای میرداماد در این شب را نگاه کنید، بحثش همین است که خدای متعال خودش با خودش حرف می‌زند، یعنی خدا ذکر می‌گوید و گوینده خدا است چه می‌گوید خدا، مخاطب کیست خدا، متکلم و مخاطب و ذکر خدا است؛ یعنی اتحاد ذکر و ذاکر و مذکور، اتحاد علم و عالم و معلوم، اتحاد عقل و عاقل و معقول و خلاصه این‌طور معارف در این مناجات شعبانیه بسیار زیاد است.

انتهای پیام