نگاه نظام‌مند به اخلاق در تحقیقات، کمرنگ است
گروه حوزه‌های علمیه ــ عضو هیئت علمی مدرسه عالی معصومیه(س) با بیان اینکه باید در کشور این فرهنگ نهادینه شود که رعایت اخلاق، زمینه‌ساز تحقق حقوق همگانی است گفت: نگاه نظام‌مند و سیستمی به اخلاق در تحقیقات، کمرنگ است.
عفت‌السادات خیاط نوری، عضو هیئت علمی مدرسه علمیه معصومیه و مدیر گروه اخلاق این مدرسه در گفت‌وگو با ایکنا؛ گفت: اگر چهار دهه گذشته کشور را بررسی کنیم خواهیم دید که یکی از تحولات عمده فرهنگی، تغییر سبک زندگی است.
وی با بیان اینکه سبک زندگی مردم ما در ابعاد مختلف از تفریح و ورزش تا خوراک و مباحث علمی و نوع رفت و آمد و ... دچار تغییر شده است بیان کرد: مجموعه مهندسی شده این ابعاد، تعبیر سبک زندگی را ایجاد می‌کند و متاسفانه عمدتا هم این تغییرات در جهت خلاف روند سبک زندگی دینی و بومی ما رخ داده است.
خیاط نوری با بیان اینکه اخلاق هر فرد بیانگر شخصیت و ویژگی‌های مثبت و منفی او است بیان کرد: صفاتی مانند از خودگذشتگی، ایثار، ساده زیستی، همدلی با فقرا و نیازمندان، وظیفه‌شناسی و ... از صفات اخلاقی نیکو است که به تدریج در این چهار دهه یا شاهد کمرنگ شدن آن هستیم و یا بیش از اینکه بعد اجتماعی به خود بگیرد در سطوح فردی دنبال می‌شود؛ لذا باید ببینیم که رفته رفته احساس مسئولیت در بین مردم ما بیشترشده و یا هر کسی دنبال منافع مادی و معنوی خویش است؟
عضو هیئت علمی مدرسه علمیه معصومیه با بیان اینکه زبان اخلاق، انسانی و بین‌المللی و فراتر از دین است تصریح کرد: اخلاق و سبک زندگی دو مقوله مرتبط با یکدیگر و اثرگذار بر روی هم هستند به گونه‌ای که سبک زندگی نوعی اخلاقیات را به همراه دارد و از طرفی رعایت اخلاق به صورت عام نیز بر سبک زندگی موثر است؛ بنابراین برای اصلاح هویت اخلاقی و سبک زندگی باید در هر دو زمینه تلاش و کوشش صورت بگیرد و صرف تاکید بر اخلاق‌مداری در جنبه مثبت از یکسو و یا تاکید بر اصلاح سبک زندگی بدون رعایت مسائل اخلاقی تاثیر لازم را نخواهد داشت.
وی با بیان اینکه بحران‌های فردگرایی، بی هویتی و ... در حیطه اخلاق است و باید به آن پاسخ بدهد عنوان کرد: اخلاق دو بعد دینی و فرادینی دارد که باید میان این دو تفکیک قائل شویم؛ بنده نیز در تحقیقی که پیرامون این مسئله داشته‌ام معتقدم در مجموع جامعه ما به سمت اخلاق به همین مفهوم عام خود، پیش نمی‌رود اگرچه برخی مظاهر اخلاقی تغییر کرده است؛ به عنوان نمونه توجه به اخلاق زیست محیطی و قوانین راهنمایی و رانندگی و ... افزایش یافته است.
خیاط نوری با بیان اینکه اخلاق، شاکله حرکت یک فرد و شیوه بهتر زیستن است تصریح کرد: یکی از ویژگی‌های دین مبین اسلام این است که در بیشتر زمینه‌های عام اخلاقی که در نگاه نخست ربطی به دین و اخلاق هم ندارند، حکم اخلاقی و یا حتی حکم شرعی و باید و نبایدی ارائه کرده است و حضور این نوع مسائل در دین بسیار برجسته است؛ به عنوان نمونه محیط زیست در گاه نخست شاید ارتباط چندانی با اخلاق دینی نداشته باشد ولی دستورات برجسته و مدرن زیادی در میان آیات و روایات داریم که مرتبط با این مقوله هستند.
عضو هیئت علمی مدرسه علمیه معصومیه عنوان کرد: متاسفانه اندیشمندان غربی در زمینه اخلاق به مفهوم عام آن بیش از نویسندگان و محققان حوزوی و غیرحوزوی ما پرداخته‌اند لذا جای تحقیق زیادی وجود دارد و باید مقوله اخلاق در حوزه جدی‌تر گرفته شده و مورد تحقیق باشد.
وی افزود: یکی از کارهای لازمی که می‌تواند از مجموعه تحقیقات اندیشمندان غربی مورد استفاده ما قرار بگیرد بحث روش و متد تحقیق آنان در زمینه اخلاق است زیرا متون و منابع دینی و حتی بومی ما مشحون از مسائل اخلاقی در عرصه اخلاق نظری و عملی است ولی روش‌شناسی را می‌توانیم با بهره از تجربیات دیگران برای استخراج و نظریه‌پردازی در این عرصه‌ها به کار بگیریم.
این محقق دینی افزود: در تعامل می‌توانیم مسئله‌های علوم روز و روش آنان را بگیریم و از محتوای خودمان نظریات مفید برای خودمان تولید کنیم که البته در مجموعه پژوهشکده‌های کنونی به خصوص در حوزه علمیه در حال انجام است و بنده معتقدم متون دینی غنای لازم را در این زمینه دارد.
خیاط نوری بیان کرد: یکی از مشکلات این است که به جنبه اخلاق فردی همانند فقه فردی، توجه بیشتری در تحقیقات و آموزش‌های حوزه داشته‌ایم و کمتر نگاه کلان، جامع و نظام‌مند به اخلاق اجتماعی وجود داشته است در حالی که نصوص ما فاقد اخلاقیات اجتماعی نیست اگرچه نیازمند متخصصان میان رشته‌ای دینی و علمی در این زمینه هستیم.
وی تاکید کرد: برای رفع مشکلات کنونی جامعه باید سبک زندگی مطلوب که از نظر ما اسلامی ایرانی است در زندگی فردی واجتماعی یعنی نهادهای اداری و اجتماعی ما تغییر کند و البته مسلما در بعد اجتماعی این مسئله مهمتر است؛ لذا نیازمند درک اضطرار جمعی و احساس مسئولیت و حرکت همگانی در این زمینه به عنوان قدم اول هستیم ضمن اینکه باید تک تک عوامل را شناسایی و علل آفات و مشکلات را آسیب‌شناسی کنیم و این فرهنگ نهادینه شود که رعایت اخلاق، زمینه‌ساز رسیدن همه افراد به حقوقشان است.
انتهای پیام
