تواشیح با سلیقه موسیقیایی ایرانی‌ها فاصله دارد/ غیر متخصص‌ها وارد کار تواشیح شده‌اند

به گزارش خبرنگار ایکنا؛ در اولین روز شروع سی‌وپنجمین دوره مسابقات بین‌المللی قرآن، گروه تواشیح منتخب اصفهان به اجرای برنامه پرداخت. این گروه که متشکل از سه گروه تواشیح سلام، بصائر و المهدی(عج) شهر اصفهان است به سرپرستی سید‌روح‌الله قوام‌نیا عضو گروه تواشیح سلام، به اجرای اثری در مدح و منقبت حضرت ولیعصر(عج) پرداختند. به همین منظور و در حاشیه برگزاری مسابقات، به گفت‌وگو با سید روح‌الله قوام‌نیا، پیرامون جایگاه تواشیح و اناشید دینی در ایران و سایر کشورهای اسلامی پرداختیم.

وی در ابتدا با اشاره به اثر اجرا شده گروهشان که درمنقبت حضرت ولیعصر(عج) بوده گفت: انتخاب این اثر به‌خاطر وجهه بین‌المللی مسابقات بوده تا انتظار فرج را در بین مسلمانان جهان که دغدغه اصلی و مشترک آنها انتظار منجی است به نمایش بگذاریم.

وی در پاسخ به این سؤال که عموم مردم تواشیح‌های عربی را متوجه نمی‌شوند و عربی بودن تواشیح چه لزومی دارد بیان کرد: استناد قرآنی تواشیح را می‌توانیم در آیه 23 سوره شوری دریابیم که می‌فرماید: «قُلْ لَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى» ما به وسیله تواشیح که یک هنر دینی است و هنر، تأثیر خوبی بر فطرت انسان‌ها می‌گذارد، می‌توانیم یکی از بهترین ابزارهای «مَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى» را فراهم کنیم و از این ابزار می‌توان استفاده بهینه‌ای کرد. من گفته شما را درباره قابل فهم نبودن تواشیح‌های عربی تأیید می‌کنم و تواشیح صرفاً نباید عربی باشد، زیرا عربی بودن تواشیح هیچ استناد و ضرورتی ندارد و تنها دلیلی که برای اجرای تواشیح‌های عربی وجود دارد این است که ما هنر تواشیح را از کشورهای عرب زبان گرفته‌ایم، البته در طول این چند سال، توانسته‌ایم به‌خوبی بومی‌سازی کنیم، اما این اعتراف را می‌کنیم که ما با مزاج و ذائقه مردم پیش نرفته‌ایم و از سلیقه مردم نسبت به هنرهای دینی در قالب موسیقی عقب مانده‌ایم و همچنین این ضعف وجود دارد که اگر در تواشیح بخش‌هایی به زبان عربی خوانده می‌شود، باید قسمت‌هایی باشد که با گوشت و خون مردم آمیخته است، مانند آیات قرآن یا ادعیه معروفی که مردم با آن در طول روز سروکار دارند و یا حتی قسمت محدودی از اشعار عربی که در ملل فارسی‌زبان جا افتاده است، از این‌ها می‌توان در تواشیح استفاده کرد، بقیه‌اش باید فارسی باشد.

وی در ادامه گفت: موسیقی که در تواشیح استفاده می‌شود باید مورد رضایت مردم باشد، البته با رعایت چهارچوب‌ها و خط قرمزهایی که وارد غنا نشود، می‌توان آثار فاخری را به مردم عرضه کرد، چون ما در تواشیح از موسیقی سنتی، مقامی و نیز سبک پاپ استفاده می‌کنیم. البته بدون موسیقی و صرفاً اقتباس سبکی که در تواشیح قابل استفاده باشد که در تجربه دیده‌ایم، مورد استقبال مردم قرار می‌گیرد.

قوام‌نیا افزود: زادگاه تواشیح از کشور مصر و سوریه بوده، اما به واسطه تلاش‌های جمهوری‌ اسلامی‌ایران بعد از انقلاب و اعزام گروه‌های تواشیح به اقصی نقاط جهان برای اجرای برنامه، تواشیح ما پیشرفت خیلی خوبه داشته و الان که دوباره به همان کشورها می‌رویم اثر آن تواشیح‌ها را می‌بینیم که در آن‌جا به تواشیح رو آوردن و خودشان اجرا می‌کنند.

وی درباره تفاوت میان تواشیح و اناشید دینی گفت: در سایر کشورهای اسلامی، موسیقی‌های دینی وجود دارد که اسمش را نمی‌توان تواشیح گذاشت و به آن اناشید دینی گفته می‌شود که با موسیقی همراه است که بیشتر در کشورهای سوریه، لبنان و مصر شاهد آن هستیم. در ایران نیز اکثر گروه‌ها، هم کار با موسیقی دارند و هم بدون موسیقی که به فراخور جلسه اجرا می‌کنند.

قوام‌نیا با اشاره به بعضی آسیب‌های موجود در تواشیح تصریح کرد: کسانی که وارد عرصه تواشیح می‌شوند، تخصصی عمل نمی‌کنند و این عدم تخصص از محتوای شعر گرفته تا نوع و تنظیم موسیقی و نوع آهنگ‌سازی و اجرا از جهت ارتباط خوب با مردم نمایان است و یکی از علت‌های آن هم این بوده که معمولاً برنامه‌های مذهبی با مشکل بودجه مواجه است و بچه‌های گروه تواشیح معمولاً با جیب خالی و بدون توقع در مسجد، حسینیه و جلسه‌ قرآن دور هم جمع می‌شوند و به‌خاطر علاقه به تمرین و اجرا می‌پردازند و از طرفی توانایی اینکه برای تنظیم موسیقی آهنگساز خوب و استودیوی مناسب، هزینه کنند، ندارند. اما این مسائل برای خواننده‌ها مطرح نیست، چون بحث تجارت است و خیلی راحت پولی که صرف آن شده بازمی‌گردد، اما گروه‌های تواشیح چون کار مذهبی می‌کنند، معمولاً این اتفاق نمی‌افتد. راه‌کاری که به نظر حقیر می‌رسد، حمایت ارگان‌هایی است که بودجه فرهنگی دارند، زیرت تقویت این بخش تأثیر زیادی روی فرهنگ جامعه می‌گذارد.

وی در ادامه صحبت‌هایش گفت: ما وقتی می‌گوییم که مردم موسیقی بد، گوش ندهند، حتماً باید یک جایگزین مناسب برای آن داشته باشیم. اگر موسیقی زیرزمینی بد است، باید جایگزین دینی و ارزشی برایش داشته باشیم، زیرا یک کالای خوب وقتی عرضه شود، کالای بد خودش به کنار می‌رود. اگر این اتفاق نیفتد، کالاهای بد قطعاً خودش را در جامعه بیشتر نشان خواهد داد.

مسئول گروه تواشیح منتخب استان اصفهان در آخر اشاراتی به مسابقات هم‌خوانی و مدیحه‌سرایی کرد و گفت: مسابقات تواشیح نیازمند یه بازنگری اساسی در آیین‌نامه است، چون آیین‌نامه و سبک داوری  با سیاق دهه شصت هماهنگ است و امروزی نشده، گرچه بازبینی‌هایی صورت گرفته اما به‌خاطر تعصبی که بین کارشناسان بازبینی، نسبت به تواشیح‌های اصیل و بومی که در دهه شصت خودشون اجرا می‌کردند، وجود دارد، باعث شده تا بازبینی و اصلاح آیین ‌نامه به خوبی صورت نگیرد.

گفت‌وگو از محمدرضا رجبی

انتهای پیام