«أَشَدُّ حُبًّا لِلَّهِ» بین محب و محبوب وحدت ایجاد می‌كند/ توسل به اهل بیت(ع)، به ولایت و شخصیت آن‌هاست

به گزارش ایکنا از فارس، اسماعیل منصوری لاریجانی، عضو هیئت علمی دانشگاه اهل بیت(ع)، عضو پژوهشکده حکمت علوی امروز، 3 اردیبهشت‌ماه در ارائه مقاله خود با موضوع «عقل و عشق از نگاه اهل بیت(ع)» در همایش ملی «عشق و محبت از نگاه اهل بیت(ع)» که در دانشگاه شیراز در حال برگزاری است، با اشاره به «... أَشَدُّ حُبًّا لِلَّهِ...؛... به خدا محبت بیشترى دارند...» (آیه ۱۶۵ سوره بقره) گفت: واژه عشق در قرآن نیامده است اما حکما و عرفا «أَشَدُّ حُبًّا لِلَّهِ» را به معنی عشق گرفتند.

محبت جلوه حسن معشوق است
وی با بیان اینكه محبت بی‌كرانه است و حد ندارد، افزود: چرا محبت حد ندارد؟ چون محبت جلوه حسن معشوق است و خداوند جلوه در جلوه و زیبایی در زیبایی است و این ظرف محبت هم هرچقدر دنبال آن ببرید هیچگاه پر نخواهد شد.

خداوند مدام در عین وصل، هجران است
منصوری لاریجانی با تصریح اینكه خداوند مدام در عین وصل، هجران است، گفت: همه زیبایی‌های عشق و محبت از اینجا ناشی می‌شود که این در واژه أَشَدُّ حُبًّا لِلَّهِ وجود دارد و هیچگاه کامل نمی‌شود و «أَشَدُّ حُبًّا لِلَّهِ»، این استعداد را دارد که محب را با محبوب متحد کند، بین حب و محب و محبوب وحدت ایجاد کند و اصلاً صبغه محبوبی به محب دهد به این دلیل چون محب در ظهورش عین ظهور محب است.

«قُلْ إِنْ كُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِی» اتحاد بین محب و محبوب را نشان می‌دهد
عضو پژوهشکده حکمت علوی با اشاره به آیه 31 سوره آل عمران « قُلْ إِنْ كُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِی...؛ بگو اگر خدا را دوست دارید از من پیروى كنید...» گفت: مخاطب این آیه یهودی‌ها هستند اما خداوند تأكید می‌فرماید به آن‌ها بگو اگر خدا را دوست دارند از تو تبعیت كنند و اگر محب عین ظهور محبوب نبود، خداوند نمی‌فرمود از پیامبر اطاعت کنید لذا این آیه اتحاد بین حب و محب و محبوب را نشان می‌دهد.

امام زمان(عج) را از خودمان بطلبیم
وی اظهار كرد: نگوییم امام زمان(عج) کجایی بلكه باید او را از خود بطلبیم چرا كه اگر محب واقعی باشیم، خداوند، حضرت علی(ع)، اهل بیت(ع) و شهدا همین‌جا هستند و این مشكل از خود ماست.

 سالك در عرفان اسلامی، عقل است
منصوری لاریجانی گفت: نكته دوم در این آیه پای عقل به میان می‌آید؛ خداوند فرمود «فَاتَّبِعُونِی» لذا اطاعت و عدم اطاعت به عقل مربوط می‌شود چون پیامبر عقل کل است و محبت طفیل عقلانیت است و این تعبیر بسیار لطیفی است و عقل نه تنها رسول حق است بلكه مخاطب امر و نهی الهی عقل است و اینجاست كه عرفا می‌گویند سالك در عرفان اسلامی، عقل است.
عضو هیئت علمی دانشگاه اهل بیت(ع) ادامه داد: بین فکر و ذکر تعامل برقرار می‌شود و سالک فکر است اما از ذکر تغذیه می‌شود، خود را تقویت می‌کند، نورانیت می‌گیرد و خرج راه تحصیل می‌کند.
وی با تأكید بر اینكه کسانی که می‌خواهند از عرفان اسلامی حتی از حکمت اسلامی خوب دفاع کنند باید آثار ملاصدرا را خوب بخوانند مخصوصاً تفسیر آیات، گفت: آن آیات و سوره‌هایی که ملاصدرا به زیبایی تفسیرکرد منطق بر آیات و روایات است و یا کلید حل مشکلاتش را از روایات اهل بیت(ع) یا از ولایت آن‌ها و خلسه‌ها و خلوت‌هایی که با آنها دارد،‌ گرفته است و این‌هاست که به حکمت اسلامی جلوه می‌بخشد.

عقلانیت، جوهر معارف ما قرار گرفته است
منصوری لاریجانی با بیان اینكه عقلانیت، جوهر معارف ما قرار گرفته است، گفت: اولی‌الالباب كه همان اهل خرد می‌دانیم از گردش شبانه روز، لیل و نهار و خلاصه هر چیزی كه خداوند پدید آورده است، خداوند را كشف می‌كنند « الَّذِینَ یذْكُرُونَ اللَّهَ قِیامًا وَقُعُودًا وَعَلَى جُنُوبِهِمْ وَیتَفَكَّرُونَ فِی خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ رَبَّنَا مَا خَلَقْتَ هَذَا بَاطِلًا سُبْحَانَكَ فَقِنَا عَذَابَ النَّارِ؛ همانان كه خدا را [در همه احوال] ایستاده و نشسته و به پهلو آرمیده یاد مى كنند و در آفرینش آسمانها و زمین مى‏ اندیشند [كه] پروردگارا اینها را بیهوده نیافریده‏ اى منزهى تو پس ما را از عذاب آتش دوزخ در امان بدار» (آیه 191 سوره آل عمران).
وی با تصریح اینكه آیه مذكور بسیار خوب و زیبا اتحاد بین فكر و ذكر را بیان كرده است، گفت: اولی‌الالباب کسانی هستند که در حال قیام و قعود و همه لحظات زندگی خودشان ذکر می‌گویند و عقل یک لحظه ذکر را رها نمی‌کند و انسان به انقطاع نمی‌رسد تا خودش را از دنیا جدا نکند.
منصوری لاریجانی یادآور شد: در ساحت قرب ملاصدرا می‌گوید همه آثار خلقی سالک گرفته می‌شود یعنی سالک باید از خودش هم فرا برود و خارج شود آنگاه به ساحت قرب الهی راه پیدا می‌کند.

توسل به اهل بیت(ع)، به ولایت و شخصیت آن‌هاست
وی با یادآوری اینكه تحلیل ملاصدرا در بحث توسل و شفاعت اهل بیت(ع) بسیار راهگشاست، گفت: امروز هجمه‌ای که به ما و تفکر شیعه می‌شود همین است که ما مشرک هستیم زیرا ضریح را می‌بوسیم و حاجت می‌خواهیم اما معارف عرفانی و حکمی ما در این زمینه کارساز است چرا كه در این ساحت شخص امام در کار نیست بلكه شخصیت اوست؛ ما به جسد امام توسل نمی‌جوییم و در این ساحت هرچه هست خداست و توسل ما به اهل بیت(ع)، به ولایت و شخصیت آن‌هاست نه شخص اهل بیت(ع)، یعنی آن صبغه محبوبی است که در آن‌ها وارد شده است.
منصوری لاریجانی با بیان اینكه ساحت قرب، ساحت رهایی است و از همه چیز انسان رها می‌شود و اینها نکاتی است که باید از طریق معارف اهل بیت(ع) حل شود، گفت: حکیم سبزواری در شرح مثنوی می‌گوید، چون من که من نیست من ز اوست، بحث فنا فی‌الله و بقا بالله را مطرح می‌کند بقا بالله بقا به عبودیت است یعنی انسان به ساحت عبودیت وارد می‌شود.

اگر انسان خود را فنا کند، به ساحت عبودیت وارد می‌شود
این استاد فلسفه با تأكید بر اینكه اگر انسان خود را فنا کند، به ساحت عبودیت وارد می‌شود استشهاد این مطلب هم به حدیث امام رضا(ع) است، گفت: امام رضا(ع) فرمود آن کسی که می‌فرماید بسم‌الله مراد از بسم الله یعنی اسماءالهی و کسی که اذکار الهی را تکرار می‌کند خودش را به سه نشان علامت‌گذاری می‌کند و اگر اذکار الهی را بگوییم باید حجاب‌ها را یکی از پس دیگری کنار زنیم و به حقیقت عبودیت راه پیدا کنیم که در اصطلاح عرفان به آن داغ می‌گوییم.

فردای قیامت ما را با شناسنامه هستی می‌شناسند نه كد ملی
وی تأكید كرد كه این داغ بسیار مهم است همانطور که شناسنامه ملی داریم این داغی که می‌خوریم شناسنامه هستی ماست و فردای قیامت ما را با کد ملی صدا نمی‌زنند بلكه ما را با كد هستی صدا می‌كنند بنابراین همه ما یک علامت و نشانه داریم و باید تلاش کنیم آن را به بهترین نحو کسب کنیم.
منصوری لاریجانی ادامه داد: در آن عبودیتی که ساحت وجودی انسان در آن خلاصه می‌شود عقل حضور دارد اما عقل قدسی و آسمانی، دل نور نمی‌خورد، باده می‌خواهد مستی با دل است اما ارتزاق نور با عقل است.
وی در این زمینه ابیاتی از حافظ را بشمرد و گفت: پیاله در شعر حافظ یعنی دنیا و عیش و نوشی که به آدم دست می‌دهد؛ حافظ به دنبال محبت و عشق پاک است خودش می‌فرماید و حتی به ما هم طعنه می‌زند و تأكید می‌كند اگر طهارت نباشد، کعبه و بتخانه فرقی نمی‌کند.

خداوند ساحت محبت را به عصمت اهل بیت(ع) گره زده است
عضو هیئت علمی دانشگاه اهل بیت(ع) ادامه داد: خداوند ساحت محبت را به عصمت اهل بیت(ع) گره زده است به همین دلیل می‌گوییم محبت اهل بیت(ع)، ولایت است؛ ولایت یعنی زیبایی، رحمت، عشق و محبت همه چیز از آسمان ولایت می‌تراود لذا باید اهل بیت(ع) را قدر بدانیم.
وی، لازمه گفتمان مهدویت را محبت اهل بیت(ع) دانست و گفت: هر کسی درقاموس وجود خودش تعریفی از محبت دارد لذا حافظ ما، قداست و طراوت و عصمت و به ساحت عشق و محبت می‌دهد، اگر خدا در این دل تجلی پیداکند، اتحاد بین محب و محبوب ایجاد می‌شود گرچه باید بدانیم شیطان مرتصد است تا یک لحظه غفلت کنیم و افسارمان را به طرف دنیا سوق دهد.
انتهای پیام